Endorphin สารเพิ่มความสุข เพิ่มได้ด้วยวิธีแบบธรรมชาติ

Endorphin เป็นสารประกอบเปปไทด์ ซึ่งหลั่งออกมาจากระบบประสาทส่วนกลางและต่อมใต้สมอง เพื่อระงับความเจ็บปวด ลดความรู้สึกไม่สบาย ลดความเครียด ซึ่ง Endorphin มักจะหลั่งเมื่อทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การออกกำลังกายอย่างต่อเนื่อง ฟังดนตรี ขณะกินอาหาร มีเพศสัมพันธ์ หรือแม้แต่การหัวเราะ

Endorphin คืออะไร

Endorphin เป็นสารประกอบเปปไทด์ ซึ่งหลั่งออกมาจากระบบประสาทส่วนกลางและต่อมใต้สมอง คำว่า Endorphin เป็นการรวมกันระหว่างคำว่า Endogenous ที่หมายความว่า ภายในร่างกาย และ มอร์ฟีน” (Morphine) ที่เป็นชื่อยาแก้ปวดชนิดหนึ่ง เมื่อนำมารวมกัน ก็เป็นคำว่า Endorphins เพื่อระงับความเจ็บปวด ลดความรู้สึกไม่สบาย ลดความเครียด ซึ่ง Endorphin มักจะหลั่งเมื่อเราทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การออกกำลังกายอย่างต่อเนื่อง ฟังดนตรี ขณะกินอาหาร มีเพศสัมพันธ์ หรือแม้แต่การหัวเราะก็ช่วยให้ Endorphin หลั่งได้

ประโยชน์ของ Endorphin

บรรเทาภาวะซึมเศร้า

นอกจาก Endorphin จะช่วยระงับความเจ็บปวดทางกายได้แล้ว ก็ยังอาจระงับความเจ็บปวดและความทุกข์ทางใจได้อีกด้วย จากการศึกษาในผู้ที่ประสบปัญหาภาวะซึมเศร้าในชีวิต จำนวน 1 ใน 5 ของคนที่ประสบปัญหา พบว่า การออกกำลังกายอาจช่วยลดอาการซึมเศร้าได้ และการศึกษาส่วนใหญ่ยังแสดงให้เห็นถึงประโยชน์ในทางบวกที่เกี่ยวข้องกับการออกกำลังกายอีกด้วย ซึ่งยังต้องมีการศึกษาต่อว่า Endorphin มีผลต่อการรักษาภาวะซึมเศร้าหรือไม่

เพิ่มความมั่นใจในตัวเอง

เมื่อมีความสุขก็จะทำให้มองอะไรเป็นบวก ซึ่งความรู้สึกในทางบวกอาจช่วยให้รู้สึกมั่นใจในตนเอง และมองโลกในแง่ดี จากการศึกษาของกลุ่มเด็กผู้ชายกลุ่มเล็ก ๆ  พบว่า Endorphin มีความสัมพันธ์กับความมั่นใจ ซึ่งอาจช่วยสร้างความเชื่อมั่นในตนเองให้สูงขึ้นในเด็กผู้ชายที่ทำการศึกษา

ช่วยในการคลอดลูก

ขณะที่คลอดลูกคุณแม่หลายคนคงทราบว่าเจ็บปวดขนาดไหน ซึ่ง Endorphin อาจช่วยให้การคลอดลูกง่ายขึ้น จากการศึกษาในผู้หญิงที่มีสุขภาพดีจำนวน 45 คน พบว่า ระดับของเบต้า Endorphin ในตอนท้ายของการคลอดลูกสัมพันธ์กับอาการปวดที่ลดลง เนื่องจากเป็นการศึกษาขนาดเล็กจำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อกำหนดสาเหตุและผลกระทบที่แน่นอน

ภาวะขาด Endorphin เป็นอย่างไร

ภาวะขาด Endorphin หรือระดับ Endorphin ต่ำ ยังต้องมีการศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบของระดับ Endorphin ต่ำกับสุขภาพโดยรวมเพิ่มเติม อย่างไรก็ตาม การศึกษาบางชิ้นได้ชี้ให้เห็นถึงปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้ หากร่างกายมีระดับ Endorphin ต่ำ หรือ ขาด Endorphin อย่างเช่น

• ภาวะซึมเศร้า (Depression) อาจมีแนวโน้มที่จะเกิดภาวะซึมเศร้าได้ หากร่างกายมี Endorphin ไม่เพียงพอ โดยงานวิจัยบางชิ้นชี้ว่า การมีเอนเดอร์ฟินในระดับสูงส่งผลต่ออาการของโรคซึมเศร้า เนื่องจาก Endorphin อาจสัมพันธ์กับการทำงานของสมองในเรื่องการได้รับรางวัล
• โรคไฟโบรมัยอัลเจีย (Fibromyalgia) โรคเรื้อรังที่ทำให้ที่มีอาการปวดตามกล้ามเนื้อ อาการอ่อนเพลีย ปวดทั่วร่างกายเป็นระยะยาว เมื่อยล้าและหมดแรง โดยมีการศึกษาวิจัยที่พบว่า ผู้ที่เป็นโรคนี้มีระดับ Endorphin ต่ำกว่าปกติ
• อาการปวดหัวเรื้อรัง (Chronic Daily Headache) สาเหตุหนึ่งที่เป็นไปได้ของอาการปวดหัวที่เกิดขึ้นเป็นประจำ ก็คือ ระดับ Endorphin ที่ผิดปกติ โดยการศึกษาวิจัยชิ้นหนึ่งชี้ว่า ผู้ที่มีอาการปวดหัวเรื้อรังอาจมีระดับ Endorphin ที่ผิดปกติแบบเดียวกับผู้ที่เป็นโรคซึมเศร้า

วิธีเพิ่ม Endorphin ด้วยวิธีธรรมชาติ

การออกกำลังกาย

นักวิจัยตั้งข้อสังเกตมาเป็นเวลานานแล้วว่า Endorphin คือ สิ่งที่ทำให้เกิดความรู้สึกสดชื่นและมีความสุขหลังจากการออกกำลังกายอย่างหนักที่เรียกกันว่า Runner’s High และเมื่อ ปี พ.ศ. 2551 ก็ได้มีการยืนยันความคิดนี้ ด้วยการใช้เทคโนโลยีการถ่ายภาพที่เรียกว่า PET ถ่ายภาพสมองของนักกีฬาก่อนและหลังการออกกำลังกาย พบว่า มีการเพิ่มขึ้นของ Endorphin หลังออกกำลังกาย ซึ่งคุณหมอบางคนอาจแนะนำให้ออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อช่วยรักษาอาการซึมเศร้าและอาการวิตกกังวลแบบปานกลาง นอกจากนี้ งานวิจัยบางชิ้นยังบ่งชี้ว่า การออกกำลังกายอาจทำให้อาการของโรคซึมเศร้าดีขึ้นได้แบบเดียวกับการใช้ยาต้านซึมเศร้า

การให้

การเป็นอาสาสมัคร การบริจาค หรือการช่วยเหลือผู้อื่น ไม่เพียงแต่ทำให้รู้สึกดี นักวิจัยที่สถาบันสุขภาพแห่งชาติของสหรัฐฯ ยังพบด้วยว่า ผู้ที่บริจาคเงินให้แก่การกุศลมีการกระตุ้นการทำงานของสมองในส่วนที่เกี่ยวกับความสุขและความพึงพอใจ ซึ่งอาจทำให้ระดับ Endorphin ดีขึ้นได้

โยคะและการทำสมาธิ

การทำสมาธิและการเล่นโยคะ เป็นที่รู้จักกันดีอยู่แล้วว่าช่วยบรรเทาความเครียดและช่วยให้ผ่อนคลาย ซึ่งส่วนหนึ่งอาจเกิดมาจากการหลั่งของ Endorphin โดยงานวิจัยบางชิ้นชี้ให้เห็นว่า โยคะและการทำสมาธิอาจช่วยลดสัญญาณความเครียดและช่วยเพิ่มระดับ Endorphin

การรับประทานดาร์กช็อกโกแลต

งานวิจัยเมื่อปี พ.ศ. 2546 ชี้ให้เห็นว่า การรับประทานดาร์กช็อกโกแลตช่วยเพิ่มระดับ Endorphin ได้ เนื่องจาก ผลประโยชน์จากสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ในผงโกโก้และช็อกโกแลตที่ส่งผลต่อสมอง อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์ช็อกโกแลตที่มีขายในท้องตลาดส่วนใหญ่อาจมีโกโก้ในปริมาณต่ำ ทั้งยังมีส่วนผสมของน้ำตาลและไขมันจำนวนมาก ผู้ที่ต้องการรับประทานช็อกโกแลตเพื่อเพิ่มระดับ Endorphin จึงควรเลือกช็อกโกแลตที่มีส่วนผสมของโกโก้อย่างน้อยร้อยละ 70 และรับประทานในปริมาณที่พอเหมาะ เพื่อไม่ให้ได้รับแคลอรี่และไขมันมากเกินไปจนอาจส่งผลเสียต่อน้ำหนักและสุขภาพโดยรวม

การหัวเราะ

การหัวเราะอาจช่วยเพิ่ม Endorphin ได้เช่นกัน โดยงานวิจัยจำนวนมากชี้ถึงประโยชน์สุขภาพจากการหัวเราะ และงานวิจัยหลายชิ้นอย่างเช่นงานวิจัยของนักวิจัยชาวฟินแลนด์และชาวอังกฤษเมื่อปีพ.ศ. 2560 ก็ชี้ว่า การหัวเราะช่วยเพิ่มระดับ Endorphin ในสมองได้