ไขมันในเลือดสูง อาการ สาเหตุ วิธีรักษาและป้องกัน

ไขมันในเลือดสูง (Hyperlipidemia) หรือ คอเลสเตอรอลสูง คือ ภาวะไขมันในเลือดสูงกว่าปกติ โดยไขมันหลัก ๆ ที่พบในเลือดมีด้วยกัน 2 ชนิด ได้แก่ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) และคอเลสเตอรอล (Cholesterol) 

คำจำกัดความ

ไขมันในเลือดสูง คืออะไร

ไขมันในเลือดสูง (Hyperlipidemia) หรือคอเลสเตอรอลสูง คือ ภาวะไขมันในเลือดสูงกว่าปกติ โดยไขมันหลัก ๆ ที่พบในเลือดมีด้วยกัน 2 ชนิด ได้แก่ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) และคอเลสเตอรอล (Cholesterol) 

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะไขมันในเลือดสูงมักไม่มีอาการแสดงออกภายนอก หากร่างกายมีไขมันในเลือดสูงเกินไปอาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมอง 

ไขมันในเลือดสูงพบได้บ่อยเพียงใด 

ผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะไขมันในเลือดสูงส่วนใหญ่มักเป็นโรคเบาหวาน โรคอ้วน รวมถึงสมาชิกในครอบครัวเคยมีประวัติไขมันในเลือดสูง

อาการ

อาการของไขมันในเลือดสูง 

ผู้ที่มีระดับไขมันในเลือดสูงมักไม่มีอาการแสดงออกในช่วงแรก แต่หากร่างกายมีคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์สะสมในไขมันในหลอดเลือดแดงมากจนเกินไป หลอดเลือดจะตีบแคบลง เลือดจะไหลเวียนได้ยากขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจวาย หรือถ้าเกิดขึ้นบริเวณสมองก็อาจนำไปสู่ภาวะหลอดเลือดสมอง 

สาเหตุ

สาเหตุของไขมันในเลือดสูง

การรับประทานอาหารที่มีคอเลสเตอรอล ไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ และอาหารดังต่อไปนี้ อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดไขมันในเลือดสูง 

• ชีส 
• ไข่แดง
• อาหารทอดและแปรรูป
• ไอศกรีม ขนมอบ
• เนื้อแดง

นอกจากนี้ การขาดการออกกำลังกาย รวมถึงอายุที่มากขึ้น ก็อาจนำไปสู่ไขมันในเลือดสูงได้เช่นกัน 

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของภาวะไขมันในเลือดสูง

ปัจจัยต่อไปนี้ อาจทำให้เสี่ยงเกิดภาวะไขมันในเลือดสูงได้

• ดื่มเครื่องแอลกอฮอล์มากเกินไป
• โรคอ้วน
• โรคเบาหวาน
• โรคเมตาบอลิก
• ใช้ยาฮอร์โมนหรือสเตียรอยด์
• วัยหมดประจำเดือน
• ผู้ป่วยโรคไต
• ผู้ที่อยู่ในภาวะตั้งครรภ์

การวินิจฉัยและการรักษาโรค

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาคุณหมอทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูง 

ในเบื้องต้น คุณหมอจะซักประวัติและอาการของผู้ป่วย และใช้วิธีการตรวจวัดระดับไขมันในเลือด โดยคุณหมอจะสั่งให้งดน้ำและรับประทานอาหารก่อนเข้ารับการตรวจเป็นเวลา 9-12 ชั่วโมง หากคอเลสเตอรอลรวม 200 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ถือว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติ

การรักษาไขมันในเลือดสูง

ในเบื้องต้น คุณหมออาจแนะนำให้ผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ  

หากไขมันในเลือดสูงจากสาเหตุทางพันธุกรรม คุณหมออาจแนะนำให้รับประทานยาร่วมด้วย เช่น ยาซินวาสแตติน (Simvastatin) ยาโลวาสแตติน (Lovastatin) 

เป้าหมายของการรักษาคือ การลดระดับคอเลสเตอรอลลงอย่างมีประสิทธิภาพ โดยอาจให้ผู้ป่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตหรือดูแลเรื่องการรับประทานอาหารให้ดีขึ้น แต่บางรายอาจต้องใช้ยาควบคู่กันไปด้วย  

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

การปรับไลฟ์สไตล์หรือดูแลตัวเองเพื่อลดความเสี่ยงไขมันในเลือดสูง 

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่อาจช่วยป้องกันไขมันในเลือดสูงได้ มีดังต่อไปนี้

• ออกกำลังกายอย่างน้อย 1 ครั้ง/สัปดาห์ และควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
• รับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ต่ำ
• หลีกเลี่ยงการรับประทานเนื้อสัตว์แปรรูป เช่น เบคอน ไส้กรอก เนื้อเย็น
• ดื่มนมพร่องมันเนยหรือนมไขมันต่ำควบคุมน้ำหนัก
• รับประทานอาหารที่อุดมด้วยไขมันดี เช่น อะโวคาโด อัลมอนด์