หากคุณลองสังเกตตนเองแล้วพบว่าคุณนั้นเริ่มมีพฤติกรรมการนอนหลับที่เปลี่ยนไป เช่น การพักผ่อนไม่เพียงพอ ชอบสะดุ้งตื่นขึ้นมากลางดึกเป็นช่วง ๆ หรืออาจได้ยินมาจากคนรอบข้างถึงเสียงกรนที่ดังจนเกินไป คุณอาจจำเป็นต้องขอเข้ารับการวินิจฉัยโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพราะนั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนแรกเริ่มของการเกิด ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Sleep Apnea) ก็เป็นได้
คำจำกัดความ
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ คืออะไร
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Sleep Apnea) เป็นความผิดปกติเกี่ยวกับการนอนประเภทหนึ่ง ซึ่งการหายใจถูกขัดขวางเป็นช่วงๆ ในระหว่างนอนหลับ ผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ อาจส่งผลกระทบต่อสมอง สมองอาจไม่ได้รับออกซิเจนที่เพียงพอ และได้รับผลกระทบจากคุณภาพการนอนที่ไม่ดี ทำให้รู้สึกเหนื่อยระหว่างวัน
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับมี 2 ประเภทหลัก ได้แก่
- ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับชนิดอุดกั้น (Obstructive sleep apnea) เป็นประเภทที่พบได้บ่อย โดยเกิดจากการอุดกั้นของทางเดินหายใจ
- ภาวะหยุดหายใจขณะหลับเนื่องความผิดปกติของการสั่งงานของสมอง (Central Sleep Apnea) ไม่ได้เกิดจากทางเดินหายใจอุดกั้น แต่เกิดจากความไม่คงที่ในศูนย์ควบคุมการหายใจ ผลคือสมองไม่สามารถส่งสัญญาณให้กล้ามเนื้อทำงานเพื่อการหายใจได้
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ พบได้บ่อยเพียงใด
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับพบได้บ่อยมาก มักเกิดขึ้นในผู้ชายได้มากกว่าผู้หญิง ประมาณผู้ชาย 2-3 คนต่อผู้หญิง 1 คน สามารถส่งผลต่อผู้ป่วยได้ทุกวัยแต่เกิดขึ้นได้มากกว่าในผู้ใหญ่ในช่วงอายุกลางคน สามารถจัดการได้โดยลดความเสี่ยง โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
อาการ
อาการของ ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
อาการทั่วไปของภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ได้แก่
- กรนเสียงดัง
- ผู้อื่นสังเกตเห็นการหยุดหายใจเป็นช่วงๆ ได้
- มีอาการตื่นนอนเป็นช่วงๆ ร่วมกับหายใจลำบาก
- ตื่นนอนโดยมีอาการปากแห้งหรือเจ็บคอ
- ปวดศีรษะในตอนเช้า
- นอนหลับยาก (Insomnia)
- ง่วงนอนมากในตอนกลางวัน (Hypersomnia)
- มีปัญหาในการทำสมาธิ
- กระสับกระส่าย
อาจมีอาการบางประการที่ไม่ได้กล่าวถึงข้างต้น หากคุณมีข้อกังวลใดๆ เกี่ยวกับอาการหนึ่ง โปรดปรึกษาแพทย์ที่ทำการรักษา
ควรไปพบหมอเมื่อใด
คุณควรไปพบหมอหากมีอาการใดๆ ดังต่อไปนี้
- กรนเสียงดังซึ่งสามารถรบกวนการนอนของผู้อื่นหรือของตนเอง
- หายใจลำบาก หายใจติดขัด หรือสำลักซึ่งทำให้ตื่นนอน
- หยุดหายใจเป็นช่วงในระหว่างนอนหลับ
- มีอาการง่วงซึมมากในตอนกลางวัน
- อ่อนเพลีย ง่วงนอน กระสับกระส่าย
สาเหตุ
สาเหตุของ ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
สาเหตุของภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับชนิดอุดกั้นและ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ เกิดจากความผิดปกติของการสั่งงานของสมอง ซึ่งจะมีความแตกต่างกันออกไปดังต่อไปนี้
- สำหรับภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับชนิดอุดกั้น เมื่อกล้ามเนื้อที่คอด้านหลังหย่อนลง ทำให้ทางเดินอากาศแคบลงและปิดทางเดินหายใจ จึงอาจทำให้ออกซิเจนในร่างกายลดลง รู้สึกได้ถึงการไม่สามารถหายใจได้และสมองทำให้ผู้ป่วยรู้สึกตัวเพื่อเปิดทางเดินหายใจ การรู้สึกตัวนี้เกิดขึ้นในช่วงเวลาสั้นมากเสียจนผู้ป่วยมักจำไม่ได้
- สำหรับภาวะหยุดหายใจขณะหลับเนื่องความผิดปกติของการสั่งงานของสมอง สมองของผู้ป่วยไม่สามารถส่งสัญญาณไปยังกล้ามเนื้อที่หายใจได้ ทำให้กล้ามเนื้อไม่หายใจเป็นเวลาสั้น ผู้ป่วยอาจรู้สึกตัวจากการหายใจลำบากหรือพยายามนอนหลับหรือนอนหลับได้ยาก
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของ ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
มีปัจจัยเสี่ยงหลายประการสำหรับภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ เช่น
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับชนิดอุดกั้น
- เพศชาย
- มีน้ำหนักมาก
- มีอายุมากกว่า 40 ปี
- มีความยาวรอบคอมาก มีความยาว 17 นิ้วหรือมากกว่าในผู้ชาย และ 16 นิ้วหรือมากกว่าในผู้หญิง
- มีต่อมทอนซิลโต ลิ้นโต หรือกระดูกขากรรไกรเล็ก
- มีประวัติครอบครัวมีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
- กรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux หรือ GERD)
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ยาระงับประสาท (sedatives) หรือยากล่อมประสาท (tranquilizers)
- การสูบบุหรี่
- มีอาการคัดจมูก
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับเนื่องความผิดปกติของการสั่งงานของสมอง
- อยู่ในวัยกลางคนหรือมากกว่า
- ความผิดปกติเกี่ยวกับหัวใจ
- ใช้ยาแก้ปวดที่มีสารเสพติด เช่น เมทาโดน (methadone)
- โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลที่นำเสนอมิได้ใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ ให้ปรึกษาแพทย์เสมอสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
การตรวจเพื่อตรวจหาภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ได้แก่
- การตรวจวินิจฉัยความผิดปกติระหว่างการนอนหลับ (Nocturnal Polysomnography)
- การตรวจการนอนหลับที่บ้าน (Home Sleep Tests) เป็นการวัดอัตราการเต้นของหัวใจ ระดับออกซิเจนในเลือด อากาศที่หายใจ และรูปแบบการหายใจ
การรักษาภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
การรักษาภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับชนิดอุดกั้น ได้แก่
- วิธีการใช้เครื่องอัดอากาศอย่างบวกต่อเนื่อง (Continuous Positive Airway Pressure (CPAP)) เป็นการใช้เครื่องมือเพื่อปล่อยแรงดันอากาศผ่านทางหน้ากากที่วางลงบนจมูกของผู้ป่วยในขณะนอนหลับ
- วิธีการใช้เครื่องอัดอากาศอย่างบวกสองระดับ (Bilevel Positive Airway Pressure (BiPAP) เป็นการใช้เครื่องมือที่คล้ายกับเครื่องมือ CPAP แต่ส่งผ่านแรงดันอากาศที่มากกว่าเมื่อหายใจเข้าและส่งผ่านแรงดันอากาศที่น้อยกว่าเมื่อหายใจออก
- วิธี Expiratory Positive Airway Pressure (EPAP) เป็นการใช้เครื่องมือขนาดเล็กและใช้ครั้งเดียวก่อนเข้านอนที่ทำให้หายใจเข้าได้คล่อง แต่เมื่อหายใจออก อากาศต้องผ่านรูขนาดเล็กในลิ้นเปิดปิด
- เครื่องมือที่ใช้ทางปาก เป็นการใช้เครื่องมือที่ใช้ทางปากเพื่อทำให้ลำคอเปิด เครื่องมือที่ใช้ทางปากอาจใช้งานได้ง่ายกว่าเครื่องมือ CAPA
- การผ่าตัด ใช้หลังจากการรักษาอื่นๆ ไม่ได้ผล ได้แก่ การผ่าตัดนำเนื้อเยื่อออก ซึ่งเนื้อเยื่อถูกนำออกไปจากด้านหลังของปากและส่วนบนของลำคอของผู้ป่วย มักมีการผ่าตัดนำต่อมทอนซิลและต่อมอะดีนอยด์ (Adenoids) ออกด้วย
- การปรับตำแหน่งขากรรไกร (Jaw Repositioning)
- การติดตั้งแท่งพลาสติกเข้ากับเพดานอ่อนหลังจากได้รับยาชาแล้ว
- การสร้างทางเดินอากาศใหม่ โดยการเจาะคอ (Tracheostomy) โดยใส่หลอดโลหะหรือพลาสติก
- การผ่าตัดจมูกเพื่อนำติ่งเนื้อเมือกจมูกออกหรือการทำให้ผนังกั้นระหว่างมูกตรงขึ้น
- การผ่าตัดเพื่อลดน้ำหนัก
การรักษาสำหรับภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับเนื่องความผิดปกติของการสั่งงานของสมอง มีดังต่อไปนี้
- การรักษาสำหรับภาวะทางสุขภาพที่เกี่ยวข้องกัน ซึ่งได้แก่ ความผิดปกติเกี่ยวกับหัวใจหรือกล้ามเนื้อและประสาท (Heart or Neuromuscular Disorders) ที่อาจทำให้เกิดภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
- การใช้ออกซิเจนเสริมเสริมในขณะนอนหลับ
- การใช้เครื่องช่วยหายใจแบบ Adaptive Servo-Ventilation (ASV) เป็นการใช้เครื่องช่วยหายใจที่ทำให้รูปแบบการหายใจของผู้ป่วยเป็นปกติและป้องกันการหยุดหายใจ
- วิธีการใช้เครื่องอัดอากาศอย่างบวกต่อเนื่อง
- วิธีการใช้เครื่องอัดอากาศอย่างบวกสองระดับ
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยา
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองเพื่อรับมือกับภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการปฏิบัติตนขั้นพื้นฐานดังต่อไปนี้อาจช่วยให้คุณจัดการภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับได้
- ลดน้ำหนักส่วนเกิน
- ออกกำลังกาย
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และยาบางชนิด เช่น
ยากล่อมประสาท (Tranquilizers) และยานอนหลับ (Sleeping Pills)
- นอนตะแคงหรือนอนคว่ำแทนการนอนหงาย
- รักษาให้ช่องจมูกเปิดในตอนกลางคืน
- เลิกสูบบุหรี่
หากคุณมีข้อสงสัยใด ๆ เพิ่มเติมเกี่ยวกับการรับมือ หรือวิธีแก้ไขปัญหาของภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โปรดเข้าขอรับคำปรึกษาจากแพทย์เพื่อให้เกิดความเข้าใจตามความเหมาะสมต่ออาการที่คุณประสบได้ในทันที
[embed-health-tool-bmi]
