เม็ดเลือดแดงรูปเคียว (Sickle Cell Disease : SCD)

คำจำกัดความ

เม็ดเลือดแดงรูปเคียว  (Sickle Cell Disease : SCD)   คืออะไร

เม็ดเลือดแดงรูปเคียว (Sickle Cell Disease : SCD)  เป็นโรคทางพันธุกรรมที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดแดง (เซลล์เม็ดเลือดอ่อนแอ ไม่สมบูรณ์) โดยปกติเซลล์เม็ดเลือดแดงจะนำออกซิเจนไปยังทุกส่วนของร่างกาย  แต่ในผู้ที่เป็นโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว เม็ดเลือดแดงจะมีอายุสั้น จะมีลักษณะแข็งและเหนียวทำให้ไม่สามารถนำออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยเม็ดเลือดแดงรูปเคียวส่วนใหญ่จะมีอาการปวด แขนและเท้าบวม มีการเจริญเติบโตช้ากว่าปกติ ในกรณีผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงอาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้  ซึ่งวิธีการรักษาของโรคดังกล่าวนี้ขึ้นอยู่กับสาเหตุและอาการของแต่ละบุคคล ส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นการบรรเทาอาการปวดและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวข้องกับโรค

พบได้บ่อยเพียงใด

ผู้ป่วยโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียวส่วนใหญ่เป็นคนผิวดำ เชื้อชาติแอฟริกัน

อาการ

อาการของ โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

อาการของโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียวมักจะแสดงอาการในช่วง 5 เดือน ซึ่งอาการแสดงออกของโรคจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยส่วนใหญ่จะมีอาการ ดังนี้

• โรคโลหิตจาง

เซลล์เม็ดเลือดแดงรูปเคียวจะมีอายุสั้น แตกง่าย ส่งผลในภายในร่างกายมีเซลล์เม็ดเลือดแดงน้อยจนเกินไปอาจทำให้เป็นโรคโลหิตจางได้  ซึ่งโดยปกติเม็ดเลือดแดงจะมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 120 วัน แต่เซลล์เม็ดเลือดแดงรูปเคียวมักจะตายภายใน 10-20 วัน

• อาการปวดภายในร่างกาย

ผู้ป่วยจะรู้สึกปวดร่างกายเป็นช่วง ๆ เนื่องจากเซลล์เม็ดเลือดแดงรูปเคียวไปขัดขวางการไหลเวียนของเลือดผ่านเส้นเลือดเล็ก ๆ ที่ส่งไปยังหน้าอก หน้าท้อง และข้อต่อต่าง ๆ ส่งผลให้ผู้ป่วยปวดบริเวณหน้าอก หน้าท้อง และข้อต่อต่าง ๆ ซึ่งอาการเจ็บปวดนั้นจะแตกต่างกันไปตามความรุนแรงอาจอยู่ได้ 2-3 ชั่วโมงแล้วหายไป แต่ในผู้ป่วยบางรายอาจปวดนานเป็นสัปดาห์

• มือและเท้าบวม

อาการบวมของมือและเท้าเกิดจากเม็ดเลือดแดงรูปเคียวขัดขวางการไหลเวียนของเลือดที่ไปเลี้ยงส่วนมือและเท้า.

• การเจริญเติบโตช้าลง

เซลล์เม็ดเลือดแดงช่วยให้ร่างกายได้รับออกซิเจนและสารอาหารที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตของร่างกาย การขาดแคลนเซลล์เม็ดเลือดแดงอาจส่งผลกระทบต่อการพัฒนาการและการเจริญเติบโต โดยเฉพาะในเด็กทารกและเด็กที่อยู่ในวัยเจริญเติบโต

• ปัญหาการมองเห็น

หากเม็ดเลือดบริเวณดวงตาเกิดความเสียหาย อาจส่งผลต่อการมองเห็น การประมวลผลภาพต่าง ๆ

ควรไปพบหมอเมื่อใด

หากคุณมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการใด ๆ ตามที่ระบุข้างต้น หรือมีคำถาม โปรดปรึกษาแพทย์ ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

สาเหตุ

สาเหตุของเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

เม็ดเลือดแดงรูปเคียวเป็นโรคทางพันธุกรรม ซึ่งเกิดจากการกลายพันธุ์ของยีน ทำให้ร่างกายผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดงที่รูปร่างคล้ายเคียวขึ้นมา เซลล์เม็ดเลือดดังกล่าวนี้จะไปปิดกั้นการไหลเวียนของเลือด ทำให้เซลล์บริเวณที่ถูกปิดกั้นขาดออกซิเจน ส่งผลให้ร่างกายรู้สึกปวด หรือมีอาการบวมบริเวณนั้น ๆ

ปัจจัยเสี่ยงของโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

• กลุ่มคนผิวดำ เชื้อชาติแอฟริกัน
• พ่อแม่ที่มีประวัติเป็นโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

โดยส่วนใหญ่โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียวมักพบตั้งแต่แรกเกิด แพทย์จึงทำการทดสอบทารกในครรภ์ของคุณแม่ ด้วยการเจาะเลือด รวมถึงการสอบถามประวัติและดูอาการอื่นที่เกี่ยวข้องกับโรค  เช่น ภาวะโลหิตจาง

การรักษาโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

วิธีการรักษาโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียวสามารถรักษาได้ด้วยการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ ซึ่งการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์นั้นมีความเสี่ยงมากและอาจมีผลข้างเคียงรุนแรง และร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้  โดยการปลูกถ่ายนั้นไขสันหลังจะต้องมีความใกล้เคียงอย่างมากระหว่างผู้บริจาคและผู้รับบริจาค

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองเพื่อรักษาโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว

เป็นที่ทราบกันดีว่าโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียวเกิดจากทางพันธุกรรม ดังนั้นหากคุณเป็นโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนการตั้งครรภ์เพื่อลดความเสี่ยงของการมีบุตรที่เป็นโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว