โคลิสติน (Colistin)

ข้อบ่งใช้

ยา โคลิสติน ใช้สำหรับ

โดยทั่วไป ยาโคลิสติน (colistin) มักใช้สำหรับการรักษาการติดเชื้อที่เกิดจากเชื้อบาซิลลัส แกรมลบ (Gram-negative bacilli) ยานี้ออกฤทธิ์โดยหยุดการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย

การใช้อื่นๆ

อาจมีการสั่งยาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ที่ไม่ได้อธิบายไว้ในฉลากยา ในกรณีนี้ ให้ใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด

ในผู้ป่วยที่เป็นโรคซิสติกไฟโบรซิส (cystic fibrosis) ยาโคลิสติมีเทต (colistimethate) แบบสูดดม อาจใช้เพื่อรักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ปอดอย่างรุนแรง (เชื้อ Pseudomonas aeruginosa) โปรดดูที่เนื้อหาส่วน “การเก็บรักษา” สำหรับข้อมูลเกี่ยวกับข้อควรระวังด้านความปลอดภัยที่สำคัญ เมื่อมีการใช้ยานี้สำหรับสูดดม

วิธีใช้ยาโคลิสติน

ยาโคลิสติน มักใช้เป็นยาฉีดใช้ในที่ทำการแพทย์ โรงพยาบาล หรือคลินิก หากคุณใช้ยาโคลิสตินที่บ้าน แพทย์จะสอนวิธีใช้ให้คุณ ให้มั่นใจว่าคุณรู้วิธีใช้ยาโคลิสติน และต้องปฏิบัติตามขั้นตอนที่ศึกษามาเมื่อใช้ยา หากมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์

เพื่อรักษาอาการติดเชื้อให้หายขาด ให้ใช้ยาโคลิสตินให้ครบจำนวนการใช้ยา และให้ใช้ยาต่อแม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วในสองสามวัน

ห้ามใช้ยาโคลิสตินหากมีตะกอน มีสีขุ่น หรือเปลี่ยนสี หรือภาชนะใส่ยาแตกหรือเสียหาย

เก็บยา รวมทั้งกระบอกฉีดยาและเข็มฉีดยาให้ห่างจากเด็กและสัตว์เลี้ยง ห้ามนำเข็มฉีดยา กระบอกฉีด หรือวัสดุอื่นๆ กลับมาใช้ใหม่ ให้สอบถามแพทย์เกี่ยวกับวิธีการกำจัดหลังใช้งาน ให้ปฏิบัติตามกฎระเบียบในท้องถิ่นสำหรับวิธีการกำจัดที่เหมาะสม

หากลืมใช้ยา ให้ใช้ยาโดยเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ อย่างไรก็ดี หากใกล้เวลาใช้ยารอบถัดไป ให้ข้ามรอบที่ลืมใช้ไปแล้วใช้ยาในรอบถัดไปตามปกติที่กำหนดไว้ ห้ามใช้เพิ่มเป็นสองเท่าในเวลาเดียวกัน

การเก็บรักษายา โคลิสติน

ยาโคลิสตินควรเก็บที่อุณหภูมิห้อง ให้พ้นแสงและความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเสื่อมสภาพ ไม่ควรเก็บยานี้ในห้องน้ำหรือช่องแช่แข็ง ยาโคลิสตินบางยี่ห้ออาจมีวิธีเก็บรักษาแตกต่างกัน จึงควรอ่านคำแนะนำบนบรรจุภัณฑ์หรือสอบถามเภสัชกรเสมอ และโปรดเก็บยาให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยงเพื่อความปลอดภัย

ไม่ควรทิ้งยาโคลิสตินลงในชักโครก หรือเทยาลงในท่อระบายน้ำ เว้นเสียแต่จะได้รับคำแนะนำให้ทำเช่นนั้น หากยาหมดอายุ หรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้ยา ควรกำจัดยาด้วยวิธีที่ถูกต้อง โดยสามารถสอบถามข้อมูลวิธีกำจัดยาที่ถูกต้องได้จากเภสัชกร

ข้อควรระวังและคำเตือน

ข้อควรรู้ก่อนใช้ยาโคลิสติน

อาการทางร่างกายบางประการอาจมีปฏิกิริยากับยาโคลิสตินได้ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรหากคุณมีอาการทางร่างกายใดๆ โดยเฉพาะหากคุณมีอาการดังต่อไปนี้

• หากคุณตั้งครรภ์ วางแผนจะตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร
• หากคุณกำลังใช้ยาที่แพทย์สั่งหรือยาที่แพทย์ไม่ได้สั่ง ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร หรืออาหารเสริม
• หากคุณแพ้ยา อาหาร หรือสารอื่นๆ
• หากคุณมีปัญหาเกี่ยวกับไต
• ให้แจ้งแพทย์หรือทันตแพทย์ว่าคุณใช้ยาโคลิสติน ก่อนคุณเข้ารับการรักษาทางการแพทย์หรือทันตกรรม การรักษาฉุกเฉิน หรือการผ่าตัด

ความปลอดภัยต่อการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร

ยังไม่มีงานวิจัยที่น่าเชื่อถือ เกี่ยวกับความเสี่ยงในสตรีที่ใช้ยานี้ ในช่วงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร โปรดปรึกษาแพทย์ เพื่อประเมินประโยชน์และความเสี่ยงก่อนใช้ยานี้

ยาโคลิสตินจัดอยู่ในประเภทของยาที่มีความเสี่ยงต่อผู้ตั้งครรภ์ หมวด C โดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA)

การจัดประเภทของยาที่มีความเสี่ยงต่อผู้ตั้งครรภ์ โดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา มีดังนี้

• A = ไม่มีความเสี่ยง
• B = ไม่พบความเสี่ยงในการวิจัยบางชิ้น
• C = อาจจะมีความเสี่ยง
• D = มีหลักฐานแสดงถึงความเสี่ยง
• X = ห้ามใช้
• N = ไม่ทราบแน่ชัด

ผลข้างเคียง

ผลข้างเคียงของการใช้ยาโคลิสติน

ยาทุกชนิดอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ แต่ผู้คนจำนวนมากไม่มีหรือมีผลข้างเคียงจากการใช้ยาน้อย โปรดปรึกษาแพทย์ หากผลข้างเคียงที่พบได้มากที่สุดใดๆ เหล่านี้ไม่หายไป หรือรบกวนคุณ

• เวียนศีรษะ
• ความรู้สึกผิดปกติที่ผิวหนัง บริเวณโดยรอบปาก
• มีอาการคัน
• มีอาการชา หรือปวดเสียวที่นิ้วมือหรือนิ้วเท้า
• พูดไม่ชัด
• ไม่สบายท้อง
• ท้องเสียเล็กน้อย

ผลข้างเคียงที่กล่าวมาข้างต้น อาจไม่ได้เกิดกับทุกคน หรือบางคนอาจมีอาการอื่นนอกเหนือจากนี้ หากคุณมีข้อสงสัยใดๆ เกี่ยวกับผลข้างเคียง โปรดปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกร

ปฏิกิริยาของยา

ปฏิกิริยากับยาอื่น

ยาโคลิสตินอาจเกิดอันตรกิริยากับยาชนิดอื่นที่คุณใช้อยู่ ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดอาการข้างเคียงที่รุนแรงขึ้น โดยเฉพาะยาเหล่านี้

• ยาโซเดียมเซฟาโลทิน (Sodium cephalothin) เนื่องจากความเสี่ยงเกี่ยวกับ ปัญหาเกี่ยวกับไตอาจเพิ่มขึ้น
• ยากลุ่มอะมิโนไกลโคไซด์ (Aminoglycosides) เช่น ยาเจนตามัยซิน (gentamicin)
• ยาคลายกล้ามเนื้อจากสารคูราริฟอร์ม (curariform muscle relaxants) เช่น ยาทูโบคูรารีน (tubocurarine) ยาเดคาเมโทเนียม (decamethonium)
• ยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่ม nondepolarizing muscle relaxants เช่น ยากัลลามีน (gallamine) ยาโพลีไมซิน (polymyxin) ยาโซเดียมซเตรท (sodium citrate) ยาซัคซินิลโคลีน (succinylcholine) เนื่องจากฤทธิ์ยาและความเสี่ยงของผลข้างเคียง รวมทั้งภาวะหายใจลำบาก อาจเพิ่มสูงขึ้นได้

เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น คุณควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรด้วยว่า คุณกำลังใช้ยาอะไรอยู่บ้าง ไม่ว่าจะเป็นยาตามใบสั่งแพทย์ ยาที่ซื้อได้เอง สมุนไพร เป็นต้น และเพื่อความปลอดภัย คุณไม่ควรเริ่ม หยุด หรือเปลี่ยนขนาดยาเองโดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากแพทย์

ปฏิกิริยากับอาหารหรือแอลกอฮอล์

ยาโคลิสตินอาจมีปฏิกิริยากับอาหารหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดผลข้างเคียง โปรดปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

ปฏิกิริยากับอาการโรคอื่น ๆ

ยาโคลิสตินอาจส่งผลให้อาการโรคของคุณแย่ลง หรือส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา โปรดแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบถึงสภาวะโรคของคุณก่อนใช้ยาเสมอ

ขนาดยา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

ขนาดยาสำหรับผู้ใหญ่

ยารับประทาน – สำหรับฆ่าเชื้อในลำไส้ (Bowel sterilisation) ภาวะติดเชื้อในทางเดินอาหาร (Gastrointestinal infections)

ยาโคลิสตินซัลเฟต (Colistin sulfate) : 1.5-3 mIU วันละ 3 ครั้ง

ยาฉีด – สำหรับรักษาอาการติดเชื้อแกรมลบอย่างรุนแรง (Severe Gram-negative infections)

ยาโคลิสติมีเทต เอ็นเอ (Colistimethate Na) ปริมาณตัวยาแสดงในรูปของโคลิสตินเบส (colistin base) : 2.5-5 มก./กก./วัน ใน 2-4 ขนาดยาแบ่งใช้ ขนาดยาสูงสุด: 5 มก./กก./วัน

การปรับขนาดยาสำหรับผู้มีภาวะไตเสื่อม

CrCl มากกว่า 80 มล./นาที : ขนาดยาปกติ

CrCl 50-79 มล./นาที : 2.5-3.8 มก./กก./วัน IV/IM แบ่งให้ทุก 12 ชม.

CrCl 30-49 มล./นาที : 2.5 มก./กก./วัน IV/IM ต่อวัน หรือแบ่งให้ทุก 12 ชม.

CrCl 10-29 มล./นาที : 1.5 มก./กก. IV/IM ทุก 36 ชม.

ขนาดยาสำหรับผู้ใหญ่เด็ก

ยารับประทาน – สำหรับฆ่าเชื้อในลำไส้ (Bowel sterilisation) ภาวะติดเชื้อในทางเดินอาหาร (Gastrointestinal infections)

ยาโคลิสตินซัลเฟต (Colistin sulfate) : น้ำหนักน้อยกว่า 15 กก. ไม่ควรใช้ น้ำหนัก 15-30 กก. : 0.75-1.5 mIU วันละ 3 ครั้ง

ยาฉีด – สำหรับรักษาอาการติดเชื้อแกรมลบอย่างรุนแรง (Severe Gram-negative infections)

ยาโคลิสติมีเทต เอ็นเอ (Colistimethate Na) ปริมาณตัวยาแสดงในรูปของโคลิสตินเบส (colistin base) : 2.5 มก./กก./วัน แบ่งให้ยาทุก 6-12 ชม.

รูปแบบยา

ยาโคลิสตินมีรูปแบบการใช้และปริมาณตัวยา ดังต่อไปนี้

• ยาโคลิสติมีเทตโซเดียม (Colistimethate sodium) 150 มก. ใน 2 มล.

กรณีฉุกเฉินหรือการใช้ยาเกินขนาด

หากเกิดเหตุฉุกเฉินหรือใช้ยาเกินขนาด ควรแจ้งเหตุฉุกเฉินหรือนำส่งห้องฉุกเฉินใกล้บ้านโดยทันที

กรณีลืมใช้ยา

หากคุณลืมใช้ยาควรรีบใช้ทันทีที่นึกได้ หรือถ้าหากใกล้ถึงเวลาใช้ยาครั้งต่อไป ให้ข้ามรอบไปใช้ยาตามตารางปกติ ไม่ควรเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำแนะนำทางการแพทย์ การวินิจฉัยโรคหรือการรักษาโรคแต่อย่างใด