ปวดกราม หรือปวดขากรรไกร เป็นอาการที่อาจเกิดขึ้นจากการบาดเจ็บที่บริเวณข้อต่อขากรรไกร ไซนัสอักเสบ ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น อาการปวดที่บริเวณกรามและขากรรไกร ขยับขากรรไกรลำบาก หูอื้อ ปวดหู ปวดฟัน หน้ามืด มีไข้ อาการปวดกรามสามารถรักษาได้ด้วยการจัดการกับสาเหตุ เช่น ใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อ ใช้ยาแก้อักเสบเพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดเสบ ใช้ยาแก้ปวดเพื่อลดอาการปวด นอกจากนี้ ในช่วงที่มีอาการปวดกรามก็ควรหลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็ง ๆ หรืออาหารที่มีคาเฟอีน เพราะอาจทำให้อาการปวดกรามรุนแรงขึ้นได้
[embed-health-tool-heart-rate]
คำจำกัดความ
ปวดกรามคืออะไร
ปวดกราม หรือ ปวดขากรรไกร เป็นภาวะสุขภาพที่พบได้บ่อย และในบางกรณี นอกจากผู้ป่วยจะรู้สึกปวดบริเวณกรามหรือขากรรไกรแล้ว อาการปวดยังอาจลามไปยังบริเวณอื่นบนใบหน้าได้ด้วย เช่น ปวดกรามข้างซ้าย ปวดกรามข้างขวา ภาวะปวดกรามหรือปวดขากรรไกรนี้สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อที่ไซนัส การปวดฟัน ปัญหาที่หลอดเลือดหรือเส้นประสาท ส่วนใหญ่แล้วไม่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษาฉุกเฉิน แต่ในบางกรณี ก็อาจเป็นอาการบ่งชี้ถึงภาวะสุขภาพรุนแรงได้เช่นกัน
ปวดกรามพบได้บ่อยแค่ไหน
อาการปวดกรามหรือปวดขากรรไกร เป็นภาวะที่พบได้ทั่วไปในคนทุกเพศทุกวัย โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
อาการ
อาการของปวดกราม
อาการของปวดกรามค่อนข้างหลากหลาย ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้ปวด อาการที่พบอาจมี ดังต่อไปนี้
- ปวดบริเวณใบหน้า และอาการยิ่งแย่ลงเมื่อขยับขากรรไกร
- มีอาการกดเจ็บที่ข้อต่อและกล้ามเนื้อบริเวณขากรรไกร
- ขยับขากรรไกรลำบาก
- มีเสียง “กึก” เมื่ออ้าปากหรือหุบปาก
- มีเสียงอื้อในหู หูอื้อ
- ปวดหู
- ปวดศีรษะ (อาจมีอาการปวดหูและมีแรงกดทับที่หลังหูร่วมด้วย)
- วิงเวียน
- ขากรรไกรค้าง
- ปวดฟัน
- ปวดเส้นประสาท
- มีไข้
- หน้าบวม
สำหรับผู้ป่วยบางราย อาจมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการนอกเหนือจากที่ระบุไว้ข้างต้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการต่าง ๆ โปรดปรึกษาแพทย์
ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด
หากมีสัญญาณหรืออาการตามรายละเอียดด้านบนหรือมีคำถาม โปรดปรึกษาคุณหมอ เนื่องจากร่างกายคนแต่ละคนแสดงอาการแตกต่างกัน จึงควรปรึกษาคุณหมอเกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ
สาเหตุ
สาเหตุของอาการปวดกราม
อาการปวดกรามมักเกิดจากความผิดปกติหรือการบาดเจ็บบริเวณข้อต่อขากรรไกร โดยสาเหตุที่พบได้บ่อย ได้แก่
โรคความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร
โรคความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular Joint Disorders หรือ TMD) อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น
- อาการเจ็บปวดที่กล้ามเนื้อซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของขากรรไกร
- ข้อต่อขากรรไกรได้รับบาดเจ็บ
- ข้อต่อขากรรไกรขยับมากเกินไป
- หมอนรองกระดูกขากรรไกรเคลื่อนที่
ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจมาจากการนอนกัดฟัน การขบกรามเวลาโมโห เครียด หรือตื่นเต้น การได้รับบาดเจ็บบริเวณข้อต่อขากรรไกรจากการเล่นกีฬา เป็นต้น
โรคปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์
โรคปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์ (Cluster Headaches) หรือโรคปวดศีรษะแบบชุด ๆ มักทำให้เกิดอาการปวดบริเวณหลังตาและเบ้าตา ซึ่งบางครั้ง อาการปวดอาจลามมาที่บริเวณกรามหรือขากรรไกรได้เช่นกัน
อาการปวดฟัน
บางครั้ง อาการติดเชื้อที่ฟันอย่างรุนแรง ที่เรียกว่าฝีหนองที่รากฟัน ก็อาจทำให้มีอาการปวดลามไปถึงบริเวณขากรรไกรได้เช่นกัน
โรคไซนัสอักเสบ
ไซนัส (Sinus) คือช่องว่างหรือโพรงอากาศที่อยู่ในกะโหลกศีรษะใกล้ข้อต่อขากรรไกร หากไซนัสติดเชื้อโรค เช่น ไวรัส แบคทีเรีย จนเกิดการอักเสบ ก็อาจทำให้มีน้ำมูกมากขึ้นจนไปเพิ่มแรงกดทับที่บริเวณข้อต่อขากรรไกร และทำให้ปวดกราม หรือปวดขากรรไกรได้
ภาวะหัวใจวาย
ภาวะหัวใจวายอาจทำให้เกิดอาการปวดที่บริเวณอื่นนอกเหนือจากทรวงอกได้ เช่น ที่หลัง ที่แขน ที่คอ รวมถึงที่ขากรรไกรด้วย ภาวะหัวใจวายถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ควรได้รับการช่วยเหลือทางการแพทย์ทันทีที่เกิดอาการ ฉะนั้น หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบเรียกรถฉุกเฉินโดยด่วน
- รู้สึกแน่นหน้าอก
- หายใจหอบถี่
- เหงื่อออก
- คลื่นไส้
- หน้ามืดจะเป็นลม
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของอาการปวดกราม
ปัจจัยที่อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการปวดกราม อาจมีดังนี้
- การเคี้ยวของแข็ง เช่น น้ำแข็ง ถั่ว อาจทำให้ฟันแตก และเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อในช่องปากได้
- การไม่ดูแลรักษาสุขภาพฟัน เช่น ไม่ยอมแปรงฟัน ไม่ใช้ไหมขัดฟัน อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่กราม ทำให้เกิดอาการปวดกราม
- การมีน้ำหนักเกิน อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดหัวใจวาย ที่อาจทำให้เกิดอาการปวดกรามได้
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยอาการปวดกราม
คุณหมอจะซักประวัติและสอบถามเกี่ยวกับความรู้สึก อาการ บริเวณที่เกิดอาการ รวมถึงสาเหตุที่ทำให้ปวดกราม หรือปวดขากรรไกร และคุณหมออาจต้องใช้การทดสอบอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น การตรวจเลือด การเอกซเรย์ ในบางกรณี คุณหมออาจให้เข้ารับการตรวจวินิจฉัยทั้งสภาพร่างกายและจิตใจ โปรดปรึกษาคุณหมอสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การรักษาอาการปวดกราม
การรักษาอาการปวดกราม ขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการปวด โดยคุณหมออาจใช้ยาดังต่อไปนี้
- ยาปฏิชีวนะ (หากพบว่ามีการติดเชื้อแบคทีเรีย)
- ยาคลายกล้ามเนื้อ
- ยาบรรเทาปวด ในรูปแบบยารับประทาน สเปรย์ ยาทา
- ยาฉีดสเตียรอยด์ เพื่อลดอาการอักเสบและอาการบวม
- ยาต้านไวรัส
ในบางกรณี อาจต้องมีการผ่าตัดเพื่อเอากระดูกที่ถูกทำลายออก หรือผ่าตัดเพื่อแก้ไขขากรรไกร
นอกจากยาและการผ่าตัดแล้ว อาจมีการรักษาด้วยวิธีการอื่น ๆ เหล่านี้ด้วย
- อุปกรณ์กันฟันกระแทก เช่น สนับฟัน ฟันยาง
- กายภาพบำบัด
- การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ
- ปรับเปลี่ยนท่าทาง เพื่อป้องกันอาการปวดตึงบริเวณหลังและลำคอ
การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่ช่วยรับมือกับอาการปวดกราม
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเหล่านี้ อาจช่วยรับมือกับอาการปวดกรามได้
- ผ่อนคลายความเครียด ด้วยการเล่นโยคะ เขียนไดอารี นั่งสมาธิ เป็นต้น เพื่อลดความเสี่ยงในการกัดฟัน หรือขบกรามเวลาเครียด หรือวิตกกังวล
- หลีกเลี่ยงอาหารเคี้ยวยาก อาหารแข็ง เหนียวหรือกรอบเกินไป เช่น แอปเปิ้ล น้ำแข็ง หมากฝรั่ง เพราะอาจทำให้ข้อต่อขากรรไกรตึงและนำไปสู่อาการปวดได้
- งดคาเฟอีน เพราะอาจทำให้เกิดอาการปวดตึงบริเวณกล้ามเนื้อ ซึ่งนำไปสู่ภาวะปวดกราม หรือปวดกล้ามเนื้อได้
