ต่อมลูกหมากโต คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมาก ซึ่งเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ผลิตเมือกและน้ำหล่อเลี้ยงอสุจิ เจริญเติบโตมากผิดปกติ ส่งผลให้มีอาการปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะไม่ออก หากปล่อยไว้เป็นเวลานานอาจนำไปสู่การเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ดังนั้น หากสังเกตว่ามีอาการปัสสาวะไม่ออก กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ หรือรู้สึกปวดปัสสาวะบ่อย ควรเข้าพบคุณหมอเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาในทันที

คำจำกัดความ

ต่อมลูกหมากโต คืออะไร

ต่อมลูกหมากโต คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากมีขนาดใหญ่กว่าปกติ แต่ไม่ใช่ก้อนมะเร็งและไม่เพิ่มความเสี่ยงเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก พบได้บ่อยในผู้ชายที่มีอายุ 50 ปี ขึ้นไป หากปล่อยให้มีภาวะต่อมลูกหมากโตเป็นเวลานาน อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

อาการ

อาการต่อมลูกหมากโต

อาการต่อมลูกหมากโต อาจมีดังนี้

• ปัสสาวะบ่อยมากกว่า 8 ครั้ง/วัน โดยเฉพาะตอนกลางคืน
• ปัสสาวะลำบาก
• กลั้นปัสสาวะไม่อยู่
• ปัสสาวะเป็นเลือด
• ปัสสาวะไม่สุด
• รู้สึกปวดปัสสาวะตลอดเวลา

สาเหตุ

สาเหตุของต่อมลูกหมากโต

สาเหตุที่ส่งผลให้เกิดภาวะต่อมลูกหมากโตยังไม่ทราบแน่ชัด แต่อาจเกิดจากความเสื่อมสภาพของร่างกายเมื่ออายุมากขึ้น และความผิดปกติของฮอร์โมนเนื่องจากฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนมีความเปลี่ยนแปลง ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะต่อมลูกหมากโต

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของต่อมลูกหมากโต

ปัจจัยเสี่ยงของต่อมลูกหมากโต มีดังนี้

• ผู้สูงอายุ ภาวะต่อมลูกหมากโตมักพบได้ในผู้ชายที่มีตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไป แต่ก็อาจเกิดขึ้นกับผู้ชายที่อายุต่ำกว่า 40 ปี ได้เช่นเดียวกัน
• พันธุกรรม หากคนในครอบครัวเคยมีปัญหาเกี่ยวกับต่อมลูกหมาก ก็อาจมีแนวโน้มที่ส่งผลให้เป็นต่อมลูกหมากโตได้
• โรคเรื้อรัง เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคหัวใจ ที่ส่งผลกระทบต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและความดันโลหิต ซึ่งอาจส่งผลให้ฮอร์โมนไม่สมดุล และนำไปสู่การเกิดภาวะต่อมลูกหมากโต

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาคุณหมอทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยต่อมลูกหมากโต

การวินิจฉัยต่อมลูกหมากโต อาจทำได้ดังนี้

• ตรวจปัสสาวะ เพื่อหาการติดเชื้อหรือภาวะอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นในทางเดินปัสสาวะ และระบบสืบพันธุ์ ที่อาจเป็นสาเหตุทำให้เกิดภาวะต่อมลูกหมากโต
• ตรวจเลือด คุณหมออาจขอเก็บตัวอย่างเลือด เพื่อนำไปตรวจปัญหาเกี่ยวกับไต
• ตรวจทวารหนัก คุณหมออาจสอดนิ้วเข้าไปในทวารหนัก เพื่อวัดการขยายตัวของต่อมลูกหมาก
• ตรวจสารพีเอสเอ (PSA) เป็นโปรตีนชนิดหนึ่งที่ผลิตจากต่อมลูกหมาก ซึ่งอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก ภาวะต่อมลูกหมากโต และการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
• ทดสอบการไหลของปัสสาวะ โดยคุณหมออาจให้ผู้ป่วยปัสสาวะลงในภาชนะที่ยึดติดกับเครื่องวัดความแรงของปัสสาวะและปริมาณการไหลของปัสสาวะ เพื่อตรวจสอบดูว่าการขับถ่ายปัสสาวะปกติหรือไม่
• อัลตราซาวด์ คุณหมออาจสอดกล้องเข้าไปทางกระเพาะปัสสาวะ เพื่อวัดปริมาณปัสสาวะที่เหลืออยู่ในกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งอาจสามารถบ่งบอกได้ว่าผู้ป่วยมีพฤติกรรมการปัสสาวะที่ปกติหรือไม่
• เก็บชิ้นเนื้อในต่อมลูกหมาก โดยการใช้เข็มหรืออุปกรณ์สอดเข้าทางทวารหนักเพื่อเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อของต่อมลูกหมากนำมาตรวจเพื่อหาสาเหตุที่แน่ชัดว่าเกิดขึ้นจากมะเร็งหรือสาเหตุอื่น ๆ

การรักษาต่อมลูกหมากโต

การรักษาต่อมลูกหมากโต อาจทำได้ดังนี้

ยา

• แอลฟา-บล็อกเกอร์ (Alpha Blockers)เช่น อัลฟูโซซิน (Alfuzosin) แทมซูโลซิน (Tamsulosin) ไซโลโดซิน (Silodosin) ใช้เพื่อช่วยคลายกล้ามเนื้อของกระเพาะปัสสาวะและต่อมลูกหมาก เพื่อช่วยให้ปัสสาวะสะดวกขึ้น แต่อาจส่งผลข้างเคียงเล็กน้อยคือทำให้มีอาการวิงเวียนศีรษะ และอสุจิไหลกลับเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ
• ยากลุ่ม 5 แอลฟา รีดักเตส อินฮิบิเตอร์ (5 Alpha Reductase Inhibitor) เช่น ยาฟีนาสเตอไรด์ (Finasteride) ดูแทสเทอไรด์ (Dutasteride)ที่อาจช่วยลดขนาดของต่อมลูกหมาก และป้องกันการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศที่ส่งผลให้ต่อมลูกหมากโต
• ทาดาลาฟิล (Tadalafil)อาจช่วยรักษาต่อมลูกหมากโต และภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ (โดยทั่วไปใช้รักษาเรื่องอวัยวะเพศชายไม่แข็งตัวเป็นหลัก)

สำหรับกรณีที่ผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาตัวใดตัวหนึ่ง คุณหมออาจแนะนำให้ผู้ป่วยใช้ยาแอลฟา-บล็อกเกอร์ ร่วมกับ 5 แอลฟา รีดักเตส อินฮิบิเตอร์ เพื่อช่วยลดอาการต่อมลูกหมากโต

การผ่าตัด

• การผ่าตัดส่องกล้องต่อมลูกหมาก (Transurethral Resection of the Prostate: TURP)เพื่อช่วยให้ปัสสาวะสะดวกขึ้น และอาจจำเป็นต้องใส่สายสวนชั่วคราวเพื่อระบายปัสสาวะออกจากกระเพาะปัสสาวะ
• การผ่าตัดส่องกล้องเพื่อขยายท่อปัสสาวะ (Transurethral Incision of the Prostate: TUIP) โดยการกรีดเปิดต่อมลูกหมากเล็กน้อย เพื่อช่วยลดแรงกดทับบนท่อปัสสาวะ เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะต่อมลูกหมากโตในระดับเบาและปานกลาง
• การผ่าตัดด้วยการใช้คลื่นไมโครเวฟ (Transurethral Microwave Thermotherapy: TUMT) เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะต่อมลูกหมากโตในระดับเบา โดยการปล่อยคลื่นไมโครเวฟภายในต่อมลูกหมากเพื่อกำจัดเนื้อเยื่อบางส่วนของต่อมลูกหมาก ที่อาจช่วยลดขนาดของต่อมลูกหมาก โดยอาจจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาหลายครั้ง
• การผ่าตัดส่องกล้องด้วยเข็ม (Transurethral Needle Ablation: TUNA) เป็นการผ่าตัดที่คุณหมอจะสอดเข็มเข้าไปในต่อมลูกหมาก และปล่อยคลื่นวิทยุไปที่เข็ม ซึ่งความร้อนจากคลื่นวิทยุจะเข้าไปทำลายเนื้อเยื่อส่วนเกินของต่อมลูกหมากที่ขวางการไหลเวียนของปัสสาวะ ช่วยให้ปัสสาวะสะดวกมากขึ้น และช่วยลดอาการต่อมลูกหมากโต
• การรักษาด้วยเลเซอร์ (Laser Therapy) การรักษาด้วยรังสีพลังงานสูงเพื่อช่วยกำจัดเนื้อเยื่อส่วนเกินของต่อมลูกหมาก และช่วยบรรเทาอาการต่อมลูกหมากโต อีกทั้งยังมีความเสี่ยงน้อยกว่าการผ่าตัดแบบไม่ใช้เลเซอร์

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเพื่อป้องกันต่อมลูกหมากโต

การดูแลตัวเองเพื่อป้องกันต่อมลูกหมากโต อาจทำได้ดังต่อนี้

• รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคอ้วน โรคเบาหวาน และโรคหัวใจ และอาจช่วยปรับฮอร์โมนให้สมดุล ลดความเสี่ยงเป็นภาวะต่อมลูกหมากโต
• หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนสูง เพราะอาจส่งผลให้กระเพาะปัสสาวะระคายเคือง
• หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำในปริมาณมากก่อนเข้านอน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อบริเวณอุ้งเชิงกรานให้แข็งแรง
• ไม่ควรอั้นปัสสาวะเป็นเวลานาน