กลุ่มอาการฮอร์เนอร์ (Horner’s syndrome)

คำจำกัดความ

กลุ่มอาการฮอร์เนอร์ คืออะไร

กลุ่มอาการฮอร์เนอร์ (Horner’s syndrome) หมายถึงสภาวะที่ส่งผลกระทบต่อการส่งสัญญาณประสาทจากสมองไปยังใบหน้าและดวงตา ทำให้เกิดอาการหนังตาตก รูม่านตาหดเล็กลง และมีเหงื่อที่ใบหน้าน้อยลง แม้ว่าโดยรวมแล้วอาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์นี้อาจจะไม่ได้รุนแรงอะไร แต่ก็อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงสภาวะที่รุนแรงได้เช่นกัน

โดยปกติแล้ว กลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นมักจะเกิดขึ้นเนื่องจากปัญหาสุขภาพอื่นๆ เช่น เนื้องอก โรคหลอดเลือดสมอง หรือแม้กระทั่งการบาดเจ็บ และเพราะสาเหตุที่มีมากมายเหล่านี้ จึงทำให้การรักษากลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นจะขึ้นอยู่กับการรักษาโรคที่เป็นสาเหตุต้นตอของอาการ เพื่อช่วยฟื้นฟูการทำงานของระบบประสาทให้กลับมาเป็นปกตินั่นเอง

กลุ่มอาการฮอร์เนอร์ พบบ่อยแค่ไหน

กลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นสามารถพบได้ในคนทุกเพศทุกวัย สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม โปรดสอบถามแพทย์

อาการ

อาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

อาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นมักจะส่งผลกระทบกับดวงตาและใบหน้าส่วนหนึ่ง อาการที่พบได้บ่อย มีดังต่อไปนี้

• รูม่านตาหดเล็กเป็นเวลานาน อาจเกิดกับดวงตาข้างใดข้างหนึ่ง
• เปลือกตาหย่อนคล้อย หนังตาตก โดยไม่สามารถควบคุมได้
• ม่านตาจะขยายช้าเมื่ออยู่ในที่มืด ทำให้มองเห็นในที่มืดได้ยาก
• เปลือกตาล่างอาจจะยกขึ้นมาเล็กน้อย
• ใบหน้ามีเหงื่อน้อย จนถึงไม่มีเลย อาจเกิดกับทั้งหน้า หรือเพียงแค่ส่วนใดส่วนหนึ่งของใบหน้า
• เด็กทารกและเด็กเล็กอาจจะมีดวงตาข้างหนึ่งสีอ่อนกว่าอีกข้าง และอาจจะไม่มีอาการหน้าแดงที่ใบหน้าด้านหนึ่ง

ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดควรปรึกษาแพทย์ เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด

คุณควรไปหาแพทย์เพื่อทำการตรวจในทันที หากคุณสังเกตเห็นอาการเหล่านี้ เกิดขึ้นพร้อมกับอาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

• การมองเห็นมีปัญหา
• วิงเวียน หน้ามืด
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อได้
• ปวดหัวหรือปวดคออย่างรุนแรง กะทันหัน

หากคุณมีสัญญาณหรืออาการที่ระบุข้างต้น หรือมีคำถามเกี่ยวกับอาการของโรคโปรดปรึกษาแพทย์

สาเหตุ

สาเหตุของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

กลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นเกิดขึ้นจากการที่ทางเดินประสาทของระบบประสาทอัตโนมัติ (Sympathetic nervous system) บางส่วนเกิดการเสียหาย สามารถพบได้ตั้งแต่ตั้งแต่กำเนิด หรืออาจจะเกิดขึ้นเนื่องจากปัญหาสุขภาพในภายหลังก็ได้เช่นกัน โดยสามารถแบ่งได้ตามเซลล์ประสาทที่ได้รับผลกระทบ

เซลล์ประสาทลำดับที่ 1 (First-order neurons)

หมายถึงเซลล์ประสาทที่อยู่ระหว่างไฮโปทาลามัส (Hypothalamus) ที่ฐานสมอง ผ่านไปยังส่วนของก้านสมอง และไขสันหลังส่วนบน การที่เซลล์ประสาทส่วนนี้เกิดความเสียหาย อาจมีสาเหตุมาจาก

• โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
• เนื้องอก
• โรคที่ทำให้เกิดการเสียหายที่ปลอกหุ้มเซลล์ประสาท
• การบาดเจ็บที่คอ
• ซีสต์ หรือโพรงในกระดูกสันหลัง

เซลล์ประสาทลำดับที่ 2 (Second-order neurons)

หมายถึงเซลล์ประสาทส่วนที่ขยายจากกระดูกสันหลัง มายังหน้าอกส่วนบน และด้านข้างลำคอ การเสียหายของเซลล์ประสาทส่วนนี้อาจมีสาเหตุมาจาก

• โรคมะเร็งปอด
• เนื้องอกที่ปลอกหุ้มเซลล์ประสาท
• หลอดเลือดแดงเสียหาย
• การผ่าตัดหน้าอก
• การบาดเจ็บรุนแรง

เซลล์ประสาทลำดับที่ 3 (Third-order neurons)

หมายถึงเซลล์ประสาทที่ขยายจากด้านข้างลำคอ ไปยังใบหน้า และกล้ามเนื้อที่ควบคุมเปลือกตาและม่านตา การเสียหายของเซลล์ประสาทส่วนนี้อาจมีสาเหตุมาจาก

• หลอดเลือดในบริเวณคอเสียหาย
• เนื้องอก หรือการติดเชื้อใกล้กับบริเวณกะโหลกศีรษะ
• ไมเกรน หรืออาการปวดหัวอย่างรุนแรง

นอกจากนี้ เด็กทารกก็อาจจะมีอาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์ได้ เนื่องจาก

• การบาดเจ็บในบริเวณคอหรือไหล่ขณะคลอด
• ปัญหาหลอดเลือดผิดปกติตั้งแต่แรกเกิด
• เนื้องอกในระบบประสาท

โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

คุณอาจจะมีโอกาสเกิดกลุ่มอาการฮอร์เนอร์ได้มากกว่าปกติ หากมีสภาวะดังต่อไปนี้

• ได้รับบาดเจ็บที่คอหรือหัว
• การติดเชื้อ
• เนื้องอกในปอด
• โรคมะเร็งปอด
• เนื้องอกในต่อมไทรอยด์
• ปวดหัวไมเกรน
• โรคเกี่ยวกับหลอดเลือดสมอง เช่น โรคหลอดเลือดสมอง ลิ่มเลือด หรือหลอดเลือดสมองโป่งพอง
• การผ่าตัด

การวินิจฉัยและการรักษาโรค

ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

แพทย์สามารถวินิจฉัยกลุ่มอาการฮอร์เนอร์ได้ โดยเริ่มจากการซักประวัติ และตรวจร่างกาย เพื่อดูอาการต่างๆ หากแพทย์สงสัยว่าคุณอาจจะมีอาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์ ก็อาจจะทำการตรวจด้วยการทดสอบหยอดตา เพื่อเปรียบเทียบปฏิกิริยาของดวงตาทั้งสองข้าง หากผลการทดสอบระบุว่าอาการนั้นอาจจะเกิดขึ้นจากการเสียหายของระบบประสาท ก็อาจจะต้องทำการตรวจเพิ่มเติม เพื่อหาสาเหตุที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

การตรวจเพิ่มเติมอาจมีดังต่อไปนี้

• เอ็มอาร์ไอ (MRI)
• ซีทีสแกน (CT scan)
• เอ็กซเรย์
• ตรวจเลือด
• ตรวจปัสสาวะ

การรักษากลุ่มอาการฮอร์เนอร์

การรักษากลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้น จะไม่มีการรักษาโรคอย่างเฉพาะเจาะจง แต่จะขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการฮอร์เนอร์ เนื่องจากจากสาเหตุที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นมีหลากหลาย จึงทำให้การรักษานั้นหลากหลายตามไปด้วย

ยกตัวอย่างเช่น หากกลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นเกิดขึ้นจากเนื้องอก หรือโรคมะเร็ง ก็อาจต้องใช้การทำเคมีบำบัดร่วมกับการฉายรังสีบำบัด เพื่อจัดการกับปัญหามะเร็ง รวมไปถึงการผ่าตัดเนื้องอกออกไป

นอกจากนี้ หากผู้ป่วยมีอาการเพียงเล็กน้อย ไม่รุนแรง ก็อาจจะไม่จำเป็นต้องทำการรักษาเลยก็ได้

การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองที่ช่วยจัดการกับกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

เนื่องจากสาเหตุที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการฮอร์เนอร์นั้นมีอยู่หลากหลาย แตกต่างกันออกไป ดังนั้นจึงไม่มีวิธีการปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ หรือการเยียวยาตัวเองเพื่อรับมือกับกลุ่มอาการฮอร์เนอร์นี้อย่างเฉพาะเจาะจง แต่จะเน้นไปที่การรักษากับโรคที่เป็นสาเหตุต้นตอของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์

หากคุณสังเกตพบอาการของกลุ่มอาการฮอร์เนอร์ หรือหากมีคำถามข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจวิธีการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณ