ภูมิแพ้อากาศ หรือโรคไข้ละอองฟาง หรือโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ เป็นโรคภูมิแพ้ชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นจากการอักเสบของเนื้อเยื่อภายในจมูก เนื่องจากอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น แพ้ฝุ่น แพ้ละอองเกสรดอกไม้ ทำให้เกิดอาการจาม น้ำมูกไหล คัดจมูก ระคายเคืองดวงตา ลมพิษ และอาการแพ้อื่น ๆ สามารถบรรเทาอาการได้ด้วยการรับประทานยาแก้แพ้ และหลีกเลี่ยงสิ่งที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้
คำจำกัดความ
ภูมิแพ้อากาศคืออะไร
ภูมิแพ้อากาศ หรือแพ้อากาศ หรือไข้ละอองฟาง (Allergic Rhinitis) หรือบางครั้งก็รู้จักกันในชื่อ โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ จัดเป็นโรคภูมิแพ้ชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นจากการอักเสบภายในเนื้อเยื่อของจมูก อันเนื่องมาจากอาการภูมิแพ้ต่าง ๆ เช่น แพ้อาหาร แพ้ฝุ่น แพ้ละอองเกสรดอกไม้ หรือแพ้ขนสัตว์ หรือเป็นอาการแพ้ที่เกิดจากสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย
ภูมิแพ้อากาศพบได้บ่อยแค่ไหน
ภูมิแพ้อากาศเกิดขึ้นได้ตลอดทั้งปี โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการแพ้มาแต่เดิมอยู่แล้ว เมื่อได้รับสารก่อภูมิแพ้หรือปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ ก็เสี่ยงที่จะเกิดโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ได้
อาการ
อาการของภูมิแพ้อากาศ
อาการโดยทั่วไปของภูมิแพ้อากาศ มีดังนี้
- มีอาการจาม
- มีน้ำมูกไหล
- มีอาการคัดจมูก
- คันจมูก
- มีอาการไอ
- เจ็บคอ
- ระคายเคืองที่ดวงตา
- น้ำตาไหล
- มีรอยคล้ำบริเวณใต้ดวงตา
- ปวดศีรษะบ่อย
- ผู้ป่วยบางรายอาจมีปัญหาสุขภาพผิวหนังร่วมด้วย เช่น คันตามผิวหนัง กลาก ผิวแห้ง ผื่นพุพอง
- ลมพิษ
- มีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง
อาจมีอาการอื่น ๆ ของภูมิแพ้อากาศที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมโปรดปรึกษากับแพทย์
ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด
หากอาการของภูมิแพ้อากาศที่เป็นอยู่มีอาการรุนแรงจนรบกวนการนอนหลับหรือกิจวัตรประจำวันอื่น ๆ ควรไปพบคุณหมอ
สาเหตุ
สาเหตุของภูมิแพ้อากาศ
ภูมิแพ้อากาศเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันเข้าใจว่าสารก่อภูมิแพ้เป็นอันตราย จากนั้นร่างกายก็จะปล่อยสารเคมีตามธรรมชาติในร่างกายออกมาต่อสู้กับสารก่อภูมิแพ้เหล่านั้น โดยสารก่อภูมิแพ้ที่ส่งผลให้เกิดภูมิแพ้อากาศ ได้แก่
- เกสรดอกไม้
- ไรฝุ่น
- ขนสัตว์
- น้ำลายแมว
- เชื้อรา
อาจมีสาเหตุที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้อากาศ นอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมโปรดปรึกษาคุณหมอ
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเพิ่มความเสี่ยงของภูมิแพ้อากาศ
ปัจจัยที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้อากาศ ได้แก่
- สมาชิกในครอบครัวเป็นภูมิแพ้
- เป็นโรคภูมิแพ้ชนิดอื่น ๆ ที่ต่างจากที่กล่าวมา
- โรคในระบบทางเดินหายใจ เช่น หอบหืด
- ควันการสูบบุหรี่
- สารเคมี
- อุณหภูมิเย็น
- ความชื้น
- ลม
- มลภาวะทางอากาศ
- สเปรย์ฉีดตกแต่งทรงผม
- น้ำหอม
อาจมีปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้อากาศ นอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมโปรดปรึกษาแพทย์
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยภูมิแพ้อากาศ
โดยทั่วไปแล้ว คุณหมอสามารถวินิจฉัยโรคภูมิแพ้อากาศได้ เพียงแค่เห็นอาการทั่วไปของผู้ป่วย หรือแพทย์อาจทำการตรวจด้วยการเจาะเลือด เพื่อหาการติดเชื้อหรือสารที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ นอกจากนี้แพทย์ก็อาจทำการทดสอบผิวหนังโดยการเจาะที่แขนหรือบริเวณหลังด้วยท่อเล็ก ๆ ที่มีสารก่อภูมิแพ้ทั่วไป หากมีอาการแพ้ก็จะมีอาการบวม คัน ในบริเวณที่ทำการทดสอบอาการแพ้
การรักษาภูมิแพ้อากาศ
การรักษาภูมิแพ้อากาศสามารถทำได้หลายวิธี ดังนี้
- ยาบรรเทาอาการแพ้ คุณหมออาจสั่งจ่ายยาต้านฮีสตามีน (Histamine) เพื่อบรรเทาอาการแพ้ เช่น เฟกโซเฟนาดีน (Fexofenadine) ไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) ลอราทาดีน (Loratadine) เซทิริซีน (Cetirizine)
- ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก (Nasal corticosteroids) ยาฉีดพ่นนี้จะช่วยบรรเทาอาการน้ำมูกไหล คัดจมูก แน่นจมูก หรืออาการคันจมูกได้ดี
- ยาหดหลอดเลือด (Decongestant) ยานี้จะช่วยบรรเทาอาการคัดจมูก ทำให้จมูกโล่ง สามารถหายใจได้สะดวกขึ้น
- ยาหยอดตาและสเปรย์ฉีดจมูก เพื่อช่วยบรรเทาอาการระคายเคืองที่ดวงตาและภายในจมูก
- ภูมิคุ้มกันบำบัด ในกรณีที่มีอาการแพ้อย่างรุนแรง แพทย์อาจมีการแนะนำให้ทำการรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัด โดยแพทย์จะทำการฉีดสารก่อภูมิแพ้เข้าไปในร่างกายทีละน้อย ๆ เพื่อให้ร่างกายค่อย ๆ จดจำและสร้างภูมิต้านทานสารก่อภูมิแพ้ ซึ่งเป็นวิธีที่ใช้ระยะเวลาในการรักษาค่อนข้างนาน ตั้งแต่ 3-5 ปี
การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลที่ช่วยจัดการกับภูมิแพ้อากาศ
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตบางประการดังต่อไปนี้ อาจช่วยจัดการกับภูมิแพ้อากาศ ได้
- หลีกเลี่ยงการเข้าไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฝุ่น ควัน เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ หรือเชื้อรา
- พกยารักษาโรคภูมิแพ้ติดตัวไว้เสมอ
- หากมีอาการแพ้ต่อสิ่งใด ควรแจ้งต่อบุคคลใกล้ชิดให้รับทราบเสมอ
- หากไปสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้มา ให้ถอดเสื้อผ้า แล้วรีบอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายทันที
[embed-health-tool-bmr]
