ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวาน วิธีรักษาและการควบคุม

ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวาน อาจเกิดจากหลายปัจจัยด้วยกัน เช่น พฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ ร่างกายไม่ตอบสนองต่ออินซูลิน ใช้อินซูลินบำบัดผิดวิธี หากไม่ทำการรักษาอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น ภาวะเลือดเป็นกรด ระบบประสาทเสื่อม โรคหัวใจและหลอดเลือด อย่างไรก็ตาม ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวานสามารถรักษาและควบคุมให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมได้

ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวาน คืออะไร

อาการน้ำตาลสูงในผู้ป่วยเบาหวาน คือ ภาวะที่ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานเพิ่มสูงเกินกว่า 200  มิลลิกรัม/เดซิลิตร จากค่าปกติที่ควรอยู่ประมาณ 99-140  มิลลิกรัม/เดซิลิตร ซึ่งอาจสังเกตได้จากอาการต่าง ๆ ดังนี้

อาการของผู้ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ในระยะแรก ได้แก่

• กระหายน้ำ
• ปวดศีรษะ
• ไม่มีสมาธิ
• การมองเห็นเปลี่ยนแปลง
• น้ำหนักลดลง
• ปัสสาวะบ่อย
• เหนื่อยล้า
• ความอยากอาหารเพิ่มขึ้น
• ผิวแห้ง ปากแห้ง
• น้ำตาลในเลือดสูงกว่า 180  มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร

อาการของผู้ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ในระยะรุนแรง ได้แก่

• การติดเชื้อที่ผิวหนังและในช่องคลอด
• หายใจถี่เร็ว
• อัตราการเต้นหัวใจผิดปกติ
• ลมหายใจมีกลิ่น
• เบื่ออาหาร
• ปวดท้อง ท้องร่วง ท้องผูก 
• วิงเวียนศีรษะ อาเจียน
• แผลหายช้า
• มองเห็นภาพซ้อน
• กระสับกระส่าย นอนบ่อย หรืออาจนอนไม่หลับ

สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวาน

โรคเบาหวานเกิดจากภาวะดื้ออินซูลิน ที่ร่างกายไม่ตอบสนองต่ออินซูลิน หรือจากการที่ตับอ่อนผลิตอินซูลินไม่เพียงพอ ทำให้ไม่สามารถนำน้ำตาลในเลือดไปใช้เป็นพลังงานได้อย่างเต็มที่ และทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจกระตุ้นให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้นได้ ดังนี้ 

• รับประทานอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตสูง เช่น ขนมปังขาว ข้าวขาว พาสต้า 
• ลืมฉีดอินซูลิน และไม่รับประทานยาตามที่คุณหมอแนะนำ
• ขาดการออกกำลังกาย
• ความเครียด 
• การติดเชื้อ เนื่องจากอาจส่งผลให้ตับอ่อนผลิตอินซูลินได้ไม่เพียงพอ
• ความเจ็บป่วย เช่น ไข้หวัด
• ยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์ เพรดนิโซน (Prednisone)

วิธีรักษาภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวาน

วิธีรักษาภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยเบาหวาน สามารถทำได้ ดังนี้

• ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดเป็นประจำ เพื่อทราบถึงประสิทธิภาพของการรักษาว่าได้ผลหรือไม่ เพื่อควบคุมโรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดก่อนอาหารควรอยู่ 70-130 มิลลิลิตร/เดซิลิตร ส่วนระดับน้ำตาลในเลือดหลังอาหารไม่ควรเกิน 180 มิลลิลิตร/เดซิลิตร หากระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่านี้ ควรเข้าพบคุณหมอเพื่อขอคำแนะนำในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
• รับประทานยารักษาเบาหวาน และฉีดอินซูลินตามที่คุณหมอแนะนำ เพื่อป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดสูง
• ออกกำลังกายเป็นประจำ เช่น การเดิน เพื่อช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
• รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูง เช่น เครื่องดื่มน้ำอัดลม อาหารแปรรูป ขนมหวาน
• ดื่มน้ำให้มากขึ้น เพราะน้ำอาจช่วยให้ร่างกายขับน้ำตาลส่วนเกินออกจากเลือดผ่านการปัสสาวะ

สำหรับผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงระดับรุนแรง ควรเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลโดยคุณหมออย่างเร่งด่วน เพื่อประเมินอาการว่าควรรักษาด้วยวิธีใดจึงจะเหมาะสม ส่วนใหญ่คุณหมออาจใช้วิธีรักษา ดังนี้

• ให้สารน้ำเหลวผ่านทางหลอดเลือดดำ เพื่อช่วยปรับสมดุลน้ำในร่างกาย เนื่องจากภาวะน้ำตาลในเลือดสูงจะทำให้ผู้ป่วยปัสสาวะออกมาก จนร่างกายขาดน้ำอย่างรุนแรง (ประมาณ 4-5 ลิตร)
• ให้อินซูลินผ่านทางหลอดเลือด
• ติดตามและควบคุมระดับเกลือแร่ (Electrolytes) เนื่องจากเกลือแร่สำคัญในร่างกายของผู้ป่วยจะผิดปกติ จนส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ กล้ามเนื้อ และ เซลล์ประสาท