Insulin Pump คืออะไร มีประโยชน์ และวิธีใช้งานอย่างไร

Insulin Pump (อินซูลินปั๊ม) เป็นเครื่องจ่ายอินซูลินขนาดเล็ก ที่ทำงานโดยการปล่อยอินซูลินเข้าสู่ร่างกายตลอดเวลา ซึ่งจะช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีขึ้น ช่วยลดการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำหรือสูงจนเกินไปได้ รวมทั้งสามรถลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวานต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นเบาหวานขึ้นตา เส้นประสาทเสื่อม โรคไต โรคหัวใจและหลอดเลือด ได้อีกด้วย

Insulin Pump คืออะไร

Insulin Pump คือ เครื่องจ่ายอินซูลินที่มีลักษณะเป็นกล่องสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดเล็ก ซึ่งภายในจะบรรจุหลอดสำหรับบรรจุอินซูลินขนาด 1.8-3 มิลลิลิตรไว้ โดยเครื่องจะปล่อยอินซูลินเข้าสู่ร่างกายผ่านท่อยางที่เชื่อมติดกับปลายพอร์ทที่ติดกับผิวหนังบริเวณหน้าท้อง โดยจะมีการจ่ายอินซูลินทั้งเเบบพื้นฐาน คือการค่อย ๆ จ่ายอินซูลินในปริมาณน้อย ๆ ตลอด 24 ชั่วโมง สเหมือนการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อนตามธรรมชาติ เเละ การจ่ายอินซูลินก่อนมื้ออาหารเพิ่ม ในเเต่ละมื้ออาหาร เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลที่จะสูงขึ้นได้ในเเต่ละมื้อ ทั้งนี้หากเป็นเครื่อง Insulin Pump รุ่นที่สามารถเชื่อมต่อข้อมูลกับเครื่องวัดระดับน้ำตาลต่อเนื่องที่ผิวหนัง (CGM) จะมีโปรเเกรมที่คำนวนปริมาณอินซูลินที่เครื่องจะต้องจ่ายได้เองโดยอัตโนมัติ ตามค่าระดับน้ำตาลที่เปลี่ยนเเปลงไปในเเต่ละช่วงเวลา

ประเภทของอินซูลินที่ใช้กับ Insulin Pump

ประเภทของอินซูลินที่ใช้กับ Insulin Pump มีดังนี้

• อินซูลินชนิดออกฤทธิ์เร็วมาก (รุ่นใหม่) จะเริ่มออกฤทธิ์ภายใน 2.5-10 นาที และออกฤทธิ์นานประมาณ 5 ชั่วโมง
• อินซูลินชนิดออกฤทธิ์เร็วมาก จะเริ่มออกฤทธิ์ภายใน 10-15 นาที และออกฤทธิ์นานประมาณ 3-5 ชั่วโมง

ประโยชน์ของ Insulin Pump

ประโยชน์ของ Insulin Pump มีดังนี้

• สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี เนื่องจากเครื่องจะจ่ายยอินซูลินเข้าสู่ร่างกายในปริมาณที่เหมาะสมตลอดเวลา ร่วมกับสามารถปรับเพิ่มการจ่ายอินซูลินให้สอดคล้องกับมื้ออาหารที่รับประทานได้ ซึ่งบางรุ่นตัวเครื่องจะเชื่อมต่อกับเครื่องวัดระดับน้ำตาลที่ผิวหนังซึ่งจะวัดระดับน้ำตาลได้ตลอด 24 ชม ทำให้เครื่อง Insulin pump สามารุถปรับการจ่ายอินซูลินได้เองโดยอัตโนมัติเมื่อตรวจพบว่าระดับน้ำตาลในเลือดเริ่มสูงขึ้นนับเป็นอุปกรณ์ที่มีรูปเเบบการจ่ายอินซูลินได้เสมือนการหลั่งจากตับอ่อนได้มากที่สุดในปัจจุบัน
• ลดความเสี่ยงการเกิดก้อนไขมันใต้ผิวหนัง (Lipohypertrophy) ที่เกิดขึ้นจากการฉีดอินซูลินซ้ำ ๆ ในตำแหน่งเดิม
• ช่วยลดความกังวลในชีวิตประจำวันที่อาจต้องคอยระวังเรื่องเวลาและปริมาณการฉีดยาอินซูลิน มีความแม่นยำปรับระดับอินซูลินให้เหมาะสมกับระดับน้ำตาลในช่วงระยะเวลาต่าง ๆ ซึ่งหากเป็นรุ่นที่สามารถเชื่อมต่อข้อมูลกับเครื่องวัดระดับน้ำตาลที่ผิวหนัง ตัวเครื่องจะคำนวนและปรับการจ่ายอินซูลินตามระดับน้ำตาลในเลือดในแต่ละช่วงเวลา จึงเท่ากับเป็นการลดความเสี่ยงการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำจากอินซูลินที่มากเกินไป นอกจากนี้แล้ว หากระดับน้ำตาลลดต่ำลงจนถึงเกณฑ์ไม่ปลอดภัย เครื่อง Insulin Pump จะมีระบบหยุดการจ่ายอินซูลินทันที เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้
• เจ็บเวลาต้องฉีดยาอินซูลินน้อยลงเพราะไม่จำเป็นต้องฉีดบ่อย ๆ

ข้อจำกัดของการใช้ Insulin Pump

ข้อจำกัดของการใช้ Insulin Pump มีดังนี้

• อาจไม่สะดวกในการทำกิจกรรมบางประเภท เช่น ว่ายน้ำ หรือ กิจกรรมโลดโผน เนื่องจากเครื่อง Insulin Pump และสายอาจเกะกะและต้องเฝ้าระวังไม่ให้เครื่อง Insulin Pump ร่วงหล่นหรือสายหลุดเมื่อเคลื่อนไหว
• อาจทำให้รู้สึกคันและระคายเคืองผิวหนังบริเวณที่ติดเครื่อง Insulin Pump โดยเฉพาะเวลาเหงื่อออก ดังนั้น จึงควรเปลี่ยนตำเเหน่งที่ติดเครื่อง เมือถึงวงรอบ เเละ ไม่ควรติดในบริเวณที่เดิมซ้ำ ๆ
• จำเป็นต้องทำการตั้งค่าตัวเครื่อง รวมถึงเปลี่ยนอุปกรณ์ ทั้งสายเเละตัวเครื่องเอง เมือครบกำหนดเวลาตามที่ระบุไว้ (ซึ่งอาจแตกต่างกันในเเต่ละรุ่นของเครื่อง) เพื่อความเเม่นยำในการจ่ายอินซูลิน เเละ ความปลอดภัยของผุ้ใช้
• ผู้ที่ใช้เครื่อง Insulin pump จำเป็นต้องมีความรู้เเละศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการใช้เครื่อง Insulin Pump อย่างละเอียด รวมถึงวิธีการเเก้ปัญหาเบื้องต้น จึงอาจจำเป็นต้องใช้เวลาในการศึกษาช่วงเเรก
• ค่าใช้จ่ายสูง เมื่อเทียบกับการฉีดอินซูลินด้วยวิธีปกติ