การนวดหลังคลอด ประโยชน์และข้อควรระวัง

ในช่วงตั้งครรภ์ คุณแม่หลายคนอาจประสบปัญหาปวดเมื่อยเป็นประจำ จนต้องบรรเทาอาการด้วยการนวด แล้วรู้ไหมว่า การนวดไม่ได้ดีต่อคุณแม่ตั้งครรภ์เท่านั้น เพราะคุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก ก็สามารถเข้ารับการนวดเพื่อบรรเทาอาการที่อาจเกิดขึ้นหลังคลอดลูก เช่น อาการเจ็บปวด ความเครียด ได้ด้วย

การนวดหลังคลอด คืออะไร

การนวดหลังคลอด เป็นการนวดบำบัดทั่วร่างกายของคุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก ที่ดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญด้านการนวดระหว่างตั้งครรภ์และการนวดหลังคลอด โดยใช้รูปแบบการนวดเดียวกันกับวิธีการนวดบำบัดทั่วไป เช่น การนวดกดจุด การนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้า การนวดแบบสวีดิช การนวดแบบผสมผสาน แต่ปรับให้เหมาะสมกับคุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก

โดยปกติ หลังคลอดลูกแล้ว หากคุณแม่ตัดสินใจเข้ารับการนวดหลังคลอด จะต้องนวดทุกวัน เป็นเวลาประมาณ 40 วัน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ก็ขึ้นอยู่กับความต้องการของคุณแม่เองด้วย

ประโยชน์ของการนวดหลังคลอด

การนวดหลังคลอด มีประโยชน์ดังนี้

ช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนมแม่

สำหรับคุณแม่คนไหนที่อยากเพิ่มน้ำนม เราแนะนำให้คุณลองเข้ารับการนวดหลังคลอดดู เพราะวิธีนี้จะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย รวมถึงช่วยกระตุ้นฮอร์โมนที่เกี่ยวข้อง ส่งผลให้ร่างกายของคุณผลิตน้ำนมได้เยอะขึ้น

โดยงานศึกษาวิจัยชิ้นหนึ่งที่เผยแพร่เมื่อเดือนมีนาคม ปี 2563 เผยว่า การบำบัดด้วยการนวดหลังและการกดจุดส่งผลให้ระดับฮอร์โมนโพรแลกทิน (Prolactin) ของคุณแม่ที่เพิ่งเคยคลอดลูกครั้งแรก สูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งฮอร์โมนโพรแลกทินนี้จะกระตุ้นให้เกิดการสร้างและหลั่งน้ำนม

ช่วยบรรเทาอาการบวมน้ำ

การนวดหลังคลอดช่วยบรรเทาปัญหาตัวบวมน้ำ ซึ่งคุณแม่หลายคนประสบในช่วงคลอดลูกได้ เพราะเมื่อนวดแล้ว จะทำให้ของเหลวในร่างกายกระจายไปทั่วร่างกายได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยกระตุ้นการระบายและการไหลเวียนของของเหลวส่วนเกิน ไม่ให้คั่งอยู่จนเกิดอาการบวมน้ำด้วย

ช่วยให้ฮอร์โมนเป็นปกติ

การเปลี่ยนแปลงของสุขภาพอย่างหนึ่งที่คุณแม่หลังคลอดส่วนมากต้องพบเจอก็คือ ปัญหาฮอร์โมนแปรปรวน แต่ปัญหานี้ก็สามารถบรรเทาได้ด้วยการนวดน้ำมันหอมระเหย เพราะนวดแล้วจะช่วยปรับสมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย ทั้งยังช่วยให้อารมณ์เป็นปกติด้วย

ช่วยให้หลับได้ดีขึ้น

การเป็นคุณแม่มือใหม่อาจทำให้คุณไม่ค่อยมีเวลานอนหลับพักผ่อนเท่าไหร่นัก แต่หากคุณเข้ารับการนวดบำบัด ก็จะช่วยให้คุณรู้สึกผ่อนคลาย และสามารถนอนหลับได้ดีขึ้น คือนอนหลับสนิท ได้พักผ่อนเต็มที่ ตื่นขึ้นมาจึงไม่รู้สึกล้า แถมมีพลังงานเพียงพอในการทำกิจกรรมในแต่ละวันด้วย โดยเฉพาะการเลี้ยงลูก

ช่วยบรรเทาอาการวิตกกังวลและซึมเศร้า

คุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก อาจรู้สึกเครียด ทั้งจากการเลี้ยงลูกและปัญหาอื่น ๆ ซึ่งถ้าปล่อยไว้นานวัน ไม่รีบหาวิธีแก้ไข ก็อาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Baby Blues) หรือโรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression) ได้ ซึ่งนอกจากจะส่งผลเสียต่อสุขภาพและการใช้ชีวิตของคุณแล้ว ยังส่งผลกระทบกับลูกน้อยของคุณได้ด้วย แต่การนวดหลังคลอด จะช่วยผ่อนคลายความเครียด จึงเป็นการลดความเสี่ยงในการเกิดอาการวิตกกังวลและซึมเศร้าด้วย

ควรเริ่มนวดเมื่อไหร่ถึงจะเหมาะ

คุณแม่สามารถเข้ารับการบำบัดด้วยการนวดหลังคลอดได้ทันทีที่รู้สึกว่าร่างกายพร้อม คุณแม่บางคนเริ่มเข้ารับการนวดหลังคลอดตั้งแต่หลังคลอดลูก โดยไม่ประสบผลข้างเคียงใด ๆ แต่หากคุณใช้วิธีผ่าคลอด หรือมีภาวะคลอดยาก ควรปรึกษาแพทย์ก่อนตัดสินใจเข้ารับการนวดบำบัด เพราะรูปแบบการนวดบางประเภท อาจไม่เหมะสมกับสภาวะของคุณเท่าใดนัก

ผลการศึกษาชิ้นหนึ่งในกลุ่มตัวอย่างที่เป็นคุณแม่เพิ่งคลอดชาวอิหร่าน พบว่า การนวดหลังแบบช้า ๆ ภายในหนึ่งวันหลังคลอดลูก ช่วยลดอาการวิตกกังวลให้กับคุณแม่ได้อย่างชัดเจน

สำหรับระยะเวลาในการเข้ารับการนวดหลังคลอด ก็ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของคุณแม่เอง คุณแม่บางรายนวดหลังคลอดทุก 1-2 สัปดาห์ ติดต่อกันนาน 2-3 เดือน ในขณะที่คุณแม่บางรายก็เข้ารับการนวดหลังคลอดแค่ 1-2 ครั้งเท่านั้น

การเตรียมตัวก่อนนวดหลังคลอด

เพื่อให้การนวดหลังคลอดส่งผลดีต่อสุขภาพมากที่คุณ คุณแม่ควรเตรียมตัวก่อนเข้ารับการนวด ดังวิธีต่อไปนี้

• หากนวดหลังคลอดที่บ้าน ควรจัดบรรยากาศให้ผ่อนคลายขึ้น เช่น จุดเทียนหอม ปรับแสงไฟให้สลัว
• หาคนช่วยดูแลลูก ระหว่างที่เข้ารับการนวด คุณจะได้ไม่ต้องคอยพะวงเรื่องลูก และรู้สึกผ่อนคลายจริง ๆ
• การนวดหลังคลอดนั้นมีหลายรูปแบบ เช่น การนวดกดจุด การนวดกดจุดสะท้อนเท้า การนวดน้ำมันหอมระเหย การนวดแบบสวีดิช การนวดแผนไทย การนวดกดจุดเพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อและพังผืด การนวดแบบผสมผสาน ฉะนั้น ก่อนนวด คุณแม่ควรศึกษาข้อมูลหรือนักบำบัดก่อน เพื่อหาว่าตัวเองเหมาะสมกับการนวดแบบใดมากที่สุด
• หากต้องการนวดหลังคลอดแบบนวดน้ำมันหอมระเหย หรือนวดด้วยโลชั่น ควรทดสอบอาการแพ้ก่อนนวด
• ก่อนตกลงนวดหลังคลอด ควรตรวจสอบให้ดีก่อนว่านักนวดบำบัดมีประสบการณ์หรือเชี่ยวชาญด้านการนวดระหว่างตั้งครรภ์และการนวดหลังคลอดหรือไม่
• หากนวดแล้วรู้สึกเจ็บ ปวด หรือรู้สึกไม่สบาย คุณควรแจ้งให้นักนวดบำบัดทราบทันที อย่าฝืนทน

[embed-health-tool-ovulation]