สำหรับผู้ที่กำลังจะเข้ารับการขูดมดลูกหรือหาข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้ อาจมีคำถามว่า ขูดมดลูกพักฟื้นกี่วัน และควรดูแลตัวเองอย่างไรหลังรับการขูดมดลูก โดยทั่วไป หลังขูดมดลูกและพักฟื้นประมาณ 1-2 วันก็สามารถกลับมาใช้ชีวิตตามปกติหรือกลับไปทำงานได้แล้ว ทั้งนี้ ผู้ที่รับการขูดมดลูกควรหลีกเลี่ยงการสวนล้างช่องคลอด การยกของหนัก การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การใส่ผ้าอนามัยแบบสอด และการมีเพศสัมพันธ์อย่างน้อย 2 สัปดาห์ เพื่อให้ร่างกายสามารถฟื้นตัวได้อย่างเต็มที่และกลับสู่ภาวะปกติโดยเร็ว
[embed-health-tool-bmi]
ขูดมดลูก ใช้ในกรณีใดบ้าง
การขูดมดลูก (Dilatation and curettage หรือ D&C) เป็นหัตถการทางการแพทย์เพื่อนำเนื้อเยื่อภายในโพรงมดลูกออกมาผ่านทางช่องคลอดโดยการใช้เครื่องมือ ใช้สำหรับจุดประสงค์ต่อไปนี้
- การวินิจฉัยหาความผิดปกติ
เป็นการนำเนื้อเยื่อมดลูกเพียงบางส่วนออกไปตรวจเพื่อวินิจฉัยภาวะสุขภาพต่าง ๆ เช่น เนื้องอก ติ่งเนื้อ ความไม่สมดุลของฮอร์โมน อาการเลือดออกหลังวัยหมดประจำเดือน สงสัยโรคมะเร็งโพรงมดลูก โดยคุณหมอจะส่งตัวอย่างเนื้อเยื่อมดลูกไปให้ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ตรวจหาเซลล์ที่ผิดปกด้วยกล้องจุลทรรศน์
- การรักษาภาวะสุขภาพ
เป็นการนำเนื้อเยื่อภายในมดลูกบางส่วนออกไป เพื่อจุดประสงค์ดังต่อไปนี้
- ป้องกันการติดเชื้อหรือการตกเลือดหลังแท้งบุตรหรือหลังทำแท้ง
- รักษาภาวะครรภ์ไข่ปลาอุก (Molar pregnancy) ซึ่งเป็นภาวะที่มีเนื้องอกลักษณะเป็นถุงน้ำเจริญเติบโตขึ้นภายในมดลูกแทนที่จะเป็นตัวอ่อนและรกตามปกติ
- รักษาอาการเลือดออกมากผิดปกติหลังคลอด โดยการนำชิ้นส่วนของรกที่ค้างอยู่ในมดลูกออก
- กำจัดติ่งเนื้อบริเวณปากมดลูกหรือภายในมดลูก
ภาวะแทรกซ้อนจากการขูดมดลูก
การขูดมดลูกอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนหรือผลข้างเคียงดังอไปนี้ แต่อาจพบได้ไม่บ่อยนัก
- มดลูกทะลุ (Uterus Perforation) เกิดขึ้นเมื่อเครื่องมือทางการแพทย์เจาะมดลูกจนเป็นรูขณะขูดมดลูก มักพบในผู้หญิงที่เพิ่งตั้งครรภ์หรือผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน ส่วนใหญ่แล้วอาการมดลูกทะลุจะหายได้เอง แต่อาจต้องรักษาเพิ่มเติมในกรณีที่หลอดเลือดเสียหาย หรือพบว่ามีเลือดออกในช่องท้องร่วมด้วย
- ปากมดลูกเสียหาย หากปากมดลูกเสียหายขณะขูดมดลูก คุณหมออาจกดหรือใช้ยาเพื่อห้ามเลือด หรือใช้เข็มเย็บปิดแผล ภาวะนี้สามารถป้องกันได้ด้วยการใช้ยาทำให้ปากมดลูกนิ่มก่อนเริ่มขูดมดลูก
- แผลเป็นบริเวณผนังมดลูก การขูดมดลูกอาจนำไปสู่การเกิดแผลเป็นหรือพังผืดภายในโพรงมดลูก หรือที่เรียกว่ากลุ่มอาการอาเชอร์แมน (Asherman’s syndrome) ซึ่งทำให้เกิดอาการผิดปกติตามมา เช่น ประจำเดือนมาผิดปกติ ภาวะมีบุตรยาก โดยกลุ่มอาการนี้มักเกิดหลังการแท้งบุตรหรือคลอดบุตร ทั้งนี้ เป็นภาวะที่พบได้ไม่บ่อยนัก
- การติดเชื้อ อาจทำให้ผู้ที่เข้ารับการขูดมดลูกมีอาการของการติดเชื้อ เช่น เป็นไข้ ตกขาวส่งกลิ่นเหม็น ปวดแผลหนักและอาการแย่ลงเรื่อย ๆ ทั้งนี้ เป็นภาวะที่พบได้ไม่บ่อยนัก
ขูดมดลูกพักฟื้นกี่วัน
หลังจากการขูดมดลูกแล้ว ผู้ป่วยอาจต้องการทราบว่า ขูดมดลูกพักฟื้นกี่วัน จึงจะสามารถกลับไปใช้ชีวิตตามปกติได้ โดยทั่วไป อาจต้องใช้เวลาพักฟื้นอยู่ที่โรงพยาบาลประมาณ 2-3 ชั่วโมงเพื่อดูอาการ หากไม่พบอาการผิดปกติใด ๆ ก็สามารถให้ผู้ดูแลพากลับบ้านได้ และอาจต้องพักฟื้นที่บ้านอีกประมาณ 1-2 วัน เพื่อให้ร่างกายฟื้นฟู จากนั้นก็สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามเดิม
วิธีดูแลตัวเองหลังขูดมดลูก
วิธีดูแลตัวเองเบื้องต้นหลังขูดมดลูก อาจทำได้ดังนี้
- หลังขูดมดลูกอาจมีเลือดออกประมาณ 10-14 วัน ให้ใช้ผ้าอนามัยแบบแผ่นรองรับเลือด และเปลี่ยนผ้าอนามัยแผ่นใหม่ทุก ๆ 3-4 ชั่วโมงหรือบ่อยกว่านั้นหายมีเลือดออกมาก หลีกเลี่ยงการใช้ผ้าอนามัยแบบสอดเพราะอาจทำให้ระคายเคืองและเสี่ยงติดเชื้อ
- ไม่ควรขับรถ ใช้เครื่องจักร หรือดื่มแอลกอฮอล์เป็นเวลาอย่างน้อย 24 ชั่วโมงหลังขูดมดลูก
- กินยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล เพื่อบรรเทาอาการปวดแผลขูดมดลูก
- ใช้แผ่นประคบร้อนวางบนท้องเพื่อลดอาการไม่สบายตัว อาการปวด หรือตะคริว
- หลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมหักโหมหรือยกของหนักหลังขูดมดลูก
- หลีกเลี่ยงการสวนล้างช่องคลอด
- งดมีเพศสัมพันธ์อย่างน้อย 2 สัปดาห์ เพื่อลดความเสี่ยงในการตกเลือดหรือติดเชื้อ
เมื่อไหร่ควรไปพบคุณหมอ
ผู้ป่วยอาจต้องไปพบคุณหมอเพื่อติดตามผลอีกครั้งใน 1-2 สัปดาห์หลังขูดมดลูก แต่หากมีอาการต่อไปนี้ อาจเป็นสัญญาณภาวะผิดปกติที่ควรไปพบคุณหมอทันที ไม่จำเป็นต้องรอถึงวันนัดหมาย เพื่อรับการวินิจฉัยเพิ่มเติมและรับการรักษาอย่างเหมาะสม
- มีเลือดออกในปริมาณมาก จนต้องเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก ๆ 10-20 นาที
- มีลิ่มเลือดเป็นก้อนออกมาจากช่องคลอด
- มีไข้
- ปวดหรือเป็นตะคริวนานกว่า 48 ชั่วโมงหรือ 2 วัน
- มีอาการปวดรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ไม่หายไปแม้ว่าจะกินยาแก้ปวดแล้ว
- มีตกขาวที่ส่งกลิ่นเหม็น หรือมีหนองไหลออกจากช่องคลอด
