วัยรุ่นเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงในหลายด้านทั้งการเจริญเติบโตทางร่างกายและจิตใจ แต่บางคนอาจมีการเจริญเติบโตทางร่างกายและมีพัฒนาการที่ช้าหรือเร็วกว่าเพื่อนคนอื่น ๆ จึงอาจทำให้พ่อแม่หรือคนภายนอกเกิดความสงสัยว่า วัยรุ่นอายุเท่าไหร่ ซึ่งปกติวัยรุ่นจะมีอายุอยู่ในช่วง 10-20 ปี ซึ่งเป็นวัยที่คุณพ่อคุณแม่อาจจำเป็นต้องดูแลอย่างใกล้ชิด เพื่อช่วยให้วัยรุ่นดำเนินชีวิตและรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นได้อย่างเหมาะสม
[embed-health-tool-vaccination-tool]
วัยรุ่นอายุเท่าไหร่
วัยรุ่นเป็นช่วงวัยเปลี่ยนผ่านระหว่างวัยเด็กและวัยผู้ใหญ่ จึงเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงในหลาย ๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ และสังคม โดยช่วงวัยรุ่นจะมีอายุตั้งแต่ 10-20 ปี ซึ่งร่างกายของเพศหญิงและเพศชายจะเริ่มเจริญเติบโตมากขึ้นและค่อย ๆ มีการเปลี่ยนแปลงในแต่ละส่วน เช่น หน้าอกและอัณฑะขยายใหญ่ขึ้น เสียงแตกหนุ่ม มีขนขึ้นที่รักแร้และอวัยวะเพศ
สำหรับการเปลี่ยนแปลงด้านจิตใจ วัยรุ่นจะเริ่มให้ความสนใจในบางเรื่องมากขึ้น เช่น อัตลักษณ์ทางเพศ ความสนใจเรื่องรูปร่างหน้าตา การเข้าสังคม ความต้องการเป็นอิสระจากครอบครัว สนใจเรื่องความสัมพันธ์แบบคู่รัก ซึ่งในบางครั้งการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วก็อาจก่อให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพร่างกายและสุขภาพจิตในวัยรุ่นได้เช่นกัน
ปัญหาสุขภาพร่างกายและสุขภาพจิตในวัยรุ่น
ปัญหาสุขภาพร่างกายและสุขภาพจิตที่อาจพบได้บ่อยในวัยรุ่น มีดังนี้
- ปัญหาภาพลักษณ์ทางร่างกาย วัยรุ่นเป็นวัยที่เริ่มให้ความสำคัญกับอัตลักษณ์ทางเพศและรูปร่างหน้าตาเป็นอย่างมาก จึงอาจทำให้วัยรุ่นบางคนพยายามทำพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ เช่น อดอาหารเพื่อให้ผอม กินยาลดความอ้วน ใช้สารสเตียรอยด์เพื่อเพิ่มกล้ามเนื้อ
- ปัญหาความสัมพันธ์ภายในครอบครัว เช่น ความไม่เข้าใจในครอบครัว พ่อแม่แยกทาง ความรุนแรงในครอบครัว การถูกล่วงละเมิดทางเพศ สิ่งเหล่านี้อาจส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจและสุขภาพร่างกายของวัยรุ่น ซึ่งอาจทำให้เกิดเป็นปมปัญหาภายในจิตใจในระยะยาวได้
- การถูกกลั่นแกล้ง วัยรุ่นเป็นวัยที่ให้ความสำคัญกับการเข้าสังคมเป็นอย่างมาก จึงอาจมีหลายสาเหตุที่ทำให้เกิดการกลั่นแกล้ง หรือ การบูลลี่ (Bully) ในโรงเรียนหรือในกลุ่มเพื่อนมากขึ้น เช่น เป็นเด็กนักเรียนใหม่ อ่อนแอกว่าเด็กคนอื่น ๆ ผลการเรียนไม่ดี รูปร่างหน้าตาแตกต่างจากคนอื่น การไม่ทำตามคำสั่งในกลุ่มเพื่อน วัฒนธรรม ศาสนา รสนิยมทางเพศ ซึ่งปัจจัยเหล่านี้อาจก่อให้เกิดการกลั่นแกล้งที่อาจนำสู่ปัญหาสุขภาพ เช่น การทำร้ายร่างกาย ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล
- การฆ่าตัวตาย เป็นปัญหาที่อาจพบได้มากในวัยรุ่นยุคปัจจุบัน เนื่องจากความกดดันจากครอบครัว สภาพสังคม การศึกษา และเศรษฐกิจ ที่อาจทำให้วัยรุ่นเกิดความเครียดและความวิตกกังวลมากขึ้น จนทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิตต่าง ๆ ตามมา เช่น ภาวะซึมเศร้า โรควิตกกังวล ที่อาจเป็นสาเหตุทำให้วัยรุ่นฆ่าตัวตายมากขึ้น
- การมีเพศสัมพันธ์ วัยรุ่นอาจมีความเสี่ยงในการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัยได้ง่าย เนื่องจากกระบวนการทางความคิดที่รู้ถึงปัญหาที่จะตามมา แต่ไม่สามารถนำไปปฏิบัติใช้ได้จริง จึงอาจคิดว่ามีเพศสัมพันธ์แค่ครั้งเดียวคงไม่ก่อให้เกิดปัญหา หรืออาจเป็นเพราะขาดความเข้าใจเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย เช่น การกินยาคุมกำเนิด การสวมถุงยางอนามัย จึงอาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อม แรงกดดันจากคนรอบข้าง หรืออาจมีความรู้สึกผิดต่อค่านิยม วัฒนธรรม และประเพณี
- การตั้งครรภ์ วัยรุ่นอาจเป็นวัยที่มีความเสี่ยงในการตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อมจำนวนมาก เนื่องจากความอยากรู้อยากลอง และการขาดความรู้ในการมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย จึงอาจก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพร่างกายและสุขภาพจิต เช่น การทำแท้ง ความทุกข์ ความรู้สึกโดดเดี่ยวเพราะความไม่เข้าใจของคนในครอบครัวและเพื่อนฝูง แรงกดดันทางการเงิน ภาวะซึมเศร้า และความวิตกกังวล
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในปัจจุบันวัยรุ่นอาจเริ่มทดลองดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ตั้งแต่อายุยังน้อย ซึ่งการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากอาจเสี่ยงที่จะทำให้เกิดพฤติกรรมและความสัมพันธ์ทางเพศที่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพ เช่น ขาดสติและมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน เกิดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ท้องก่อนวัยอันควร เมาแล้วขับ ใช้กำลังและความรุนแรง ก่ออาชญากรรม
- การสูบบุหรี่ อาจเป็นที่นิยมในวัยรุ่นบางกลุ่ม ซึ่งก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพมากมายทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง เช่น ประสิทธิภาพการทำงานของปอดลดลง โรคหอบหืด โรคทางเดินหายใจ ประสาทรับกลิ่นและรสชาติเสียหาย โรคหัวใจและหลอดเลือด หัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็งปอด โรคมะเร็งลำคอ โรคมะเร็งช่องปาก
- การใช้ยาเสพติด วัยรุ่นเป็นวัยอยากรู้อยากลองที่อาจทำให้เกิดพฤติกรรมเสี่ยงในการทดลองใช้สารเสพติดที่ผิดกฎหมาย เช่น ยากล่อมประสาท แอมเฟตามีน (Amphetamines) โคเคน ยาอี ยาบ้า และอาจเสี่ยงที่จะใช้สารเสพติดในปริมาณที่มากเกินไปจนส่งผลเสียต่อร่างกายและสมอง นอกจากนี้ ยังอาจทำให้เกิดพฤติกรรมที่เป็นอันตรายต่อตัวเองและสังคม เช่น การมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย อาชญากรรม การทะเลาะวิวาท ความรุนแรง
