ภาวะวิตก กังวล ส่งผลต่อสุขภาพจิตของผู้ชายอย่างไร

ภาวะวิตก กังวล เป็นความรู้สึกไม่สบายใจ คิดมากหรือหวาดกลัว ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากความกดดันในที่ทำงาน หรือความคาดหวังต่ออนาคตซึ่งสัมพันธ์กับโรคซึมเศร้าและความเครียด ทั้งนี้ ผู้ชายอาจมีภาวะวิตกกังวลเช่นเดียวกับผู้หญิง แต่อาจไม่แสดงออกมา อย่างไรก็ตาม ภาวะวิตกกังวลอาจป้องกันได้ด้วยการออกกำลังกาย งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รวมถึงการพูดคุยกับคนใกล้ตัวสม่ำเสมอ เพื่อระบายความรู้สึกอัดอั้นที่อยู่ในใจ ช่วยให้ผ่อนคลาย และรู้สึกว่ามีคนรับฟังช่วยแบ่งเบาความทุกข์ใจต่าง ๆ

[embed-health-tool-heart-rate]

ภาวะวิตก กังวล มีอาการอย่างไร

ภาวะวิตกกังวล หมายถึง ความรู้สึกไม่สบายใจ คิดมาก หรือหวาดกลัว ซึ่งเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการเสียชีวิตของคนในครอบครัวหรือคนใกล้ตัว ความกดดันหรือการแข่งขันสูงในที่ทำงาน หรือความคาดหวังต่ออนาคตหรือการจัดการการเงินของตัวเอง ซึ่งผู้ชายเองอาจตกอยู่ในภาวะวิตกกังวลเช่นเดียวกับผู้หญิงหรืออาจมากกว่า แต่อาจไม่แสดงออก

ทั้งนี้ เมื่อมีภาวะวิตกกังวล ผู้ชายมักมีอาการดังต่อไปนี้

• หัวใจเต้นเร็ว
• เหงื่อออกมากกว่าปกติ
• ตาลาย วิงเวียน
• หายใจลำบาก
• นอนไม่หลับ
• คลื่นไส้ ท้องเสีย
• คิดมาก กระวนกระวาย
• ไม่มีสมาธิ ใจลอย
• หงุดหงิด
• เบื่ออาหาร

งานวิจัยชิ้นหนึ่ง ศึกษาเกี่ยวกับภาวะวิตกกังวลในผู้ชาย เผยแพร่ในวารสาร Journal of Affective Disorders ปี พ.ศ. 2564 นักวิจัยได้ศึกษาผลการศึกษาจำนวน 25 ชิ้น และพบข้อสรุปว่า เมื่อผู้ชายมีภาวะวิตกกังวล มักเลือกที่จะไม่แสดงออกถึงอารมณ์ที่อ่อนไหวของตนเอง

นอกจากนั้น ผู้ชายที่เชื่อว่าคุณค่าความเป็นชายอยู่ที่ความเข้มแข็ง ต้องยืนหยัดและดูแลตัวเองได้ อาจคิดว่า การขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นเมื่อมีภาวะวิตกกังวลนั้นไม่เหมาะสมและเป็นเรื่องที่น่าอับอาย จึงมักเลือกที่จะไม่พูดถึงสุขภาพจิตของตัวเองหรือหลีกเลี่ยงการไปพบจิตแพทย์เมื่อมีภาวะวิตกกังวล

ทั้งนี้ การมีภาวะวิตกกังวลเป็นครั้งคราวนับเป็นเรื่องปกติของมนุษย์ แต่หากมีภาวะวิตกกังวลบ่อย ๆ หรือเป็นทุกวันจนรบกวนการใช้ชีวิต อาจหมายถึงกำลังเป็นโรควิตกกังวล ซึ่งควรปรึกษาคุณหมอเพื่อหาทางรักษา

ภาวะวิตก กังวล สัมพันธ์กับโรคซึมเศร้าในผู้ชายอย่างไร

โรคซึมเศร้า เป็นโรคทางจิตเวชชนิดหนึ่ง มีสาเหตุมาจากการลดลงของสารเซโรโทนิน (Serotonin) ในสมอง

เมื่อเป็นโรคซึมเศร้า ผู้ชายจะแสดงออกต่างจากผู้หญิง กล่าวคือแทนที่จะดูสิ้นหวัง หมดแรง หรือไม่มีความสุขกับกิจกรรมที่ชอบ ผู้ชายอาจแสดงออกด้วยความก้าวร้าว ขี้โมโห ดูไม่เป็นมิตร และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากกว่าเดิม ในขณะเดียวกัน ผู้ชายที่เป็นโรคซึมเศร้าอาจแสดงออกว่าตนเองมีความสุข ร่าเริง ยิ้มง่าย เข้าสังคมเก่ง ซึ่งอาจเป็นการปกปิดความรู้สึกที่แท้จริงของตนเองก็ได้

ทั้งนี้ เกือบครึ่งของผู้ป่วยโรคซึมเศร้านั้นเผชิญกับภาวะวิตกกังวลในระดับรุนแรง ในขณะเดียวกันผู้ป่วยที่เป็นโรควิตกกังวลมักมีความกระวนกระวายใจ หวาดกลัว และรู้สึกว่าตนเองไม่สามารถควบคุมความรู้สึกต่าง ๆ ได้ซึ่งมักนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้ง่าย เรียกได้ว่า โรคทั้งสองชนิดนี้มีความสัมพันธ์กัน เมื่อเป็นโรคใดโรคหนึ่ง มักเสี่ยงสูงที่จะเป็นอีกโรคด้วย

โดยทั่วไป ผู้ชายมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะวิตกกังวลหรือเป็นโรคซึมเศร้าน้อยกว่าผู้หญิง แต่เนื่องจากผู้ชายไม่ค่อยพูดถึงหรือขอความช่วยเหลือเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพจิตของตัวเอง โอกาสในการรักษาภาวะวิตกกังวลหรือโรคซึมเศร้าให้หายเป็นปกติจึงยากกว่า

ภาวะวิตก กังวล สัมพันธ์กับความเครียดอย่างไร

ความเครียด เป็นการตอบสนองทางอารมณ์หรือร่างกายต่อเหตุการณ์สำคัญหรือสถานการณ์น่ากังวลต่าง ๆ

เมื่อมีความเครียด อาการจะคล้ายกับภาวะวิตกกังวล คือวิงเวียน คลื่นไส้ ท้องเสีย นอนไม่หลับ เหงื่อออกมากกว่าปกติ หัวใจเต้นเร็ว อยู่ไม่สุข และเบื่ออาหาร

นอกจากนั้น ความเครียดยังเป็นปัจจัยเสี่ยงหนึ่งของภาวะวิตกกังวลและโรคซึมเศร้า รวมถึงเป็นสาเหตุพฤติกรรมที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ เช่น ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เกินขนาด รับประทานอาหารมากเกินไป สูบบุหรี่ ใช้ยาเสพติด

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

ภาวะวิตกกังวล โรคซึมเศร้า และความเครียด อาจป้องกันได้หากปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้

• ดูแลรักษาสุขภาพให้แข็งแรงด้วยการออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่เหมาะสม และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการใช้ยาเสพติด เพราะอาจเป็นสาเหตุของภาวะวิตกกังวล หรือทำให้อาการรุนแรงยิ่งขึ้น
• ทำงานอดิเรก หรือทำกิจกรรมที่ชื่นชอบ เล่นโยคะ หรือทำสมาธิเพื่อผ่อนคลาย
• เรียนรู้ที่จะยอมรับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในชีวิต
• คอยติดต่อเพื่อนหรือคนในครอบครัวสม่ำเสมอ
• พูดคุย ปรึกษา หรือระบายความรู้สึกให้คนที่ไว้ใจรับฟังเพื่อแบ่งเบาความกังวลใจ