วัยทอง (Menopause) คือ ภาวะที่ผู้หญิงเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน อยู่ในช่วงอายุประมาณ 45-55 ปี เป็นช่วงเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกายและจิตใจ และสภาวะทางอารมณ์ ที่อาจมีภาวะอารมณ์แปรปรวนจนเกิดเป็น อารมณ์แปรปรวนในวัยทอง ซึ่งนับเป็นอาการหนึ่งที่เกิดขึ้นใน วัยทอง ซึ่งทาง Hello คุณหมอ มีข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับเรื่องนี้มาฝากกันในบทความนี้
สาเหตุของการเกิด อารมณ์แปรปรวนในวัยทอง
เมื่อเริ่มเข้าสู่ช่วง วัยทอง ร่างกายจะผลิตฮอร์โมนสำคัญอย่างฮอร์โมน เอสโตรเจน (Estrogen) และ โปรเจสเตอโรน (Progesterone) เริ่มลดลงทำให้ร่างกายและสมองมีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง บางอย่างก็เกี่ยวกับอารมณ์ อย่างฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ช่วยควบคุมฮอร์โมนเกี่ยวข้องกับการกระตุ้นอารมณ์ เช่น
- เซโรโทนิน (Serotonin)
- นอร์เอพิเนฟริน (Norepinephrine)
- โดพามีน (Dopamine)
อีกทั้งฮอร์โมนเอสโตรเจนยังช่วยสนับสนุนการทำงานของสมองในส่วนของความรู้ความเข้าใจ เมื่อฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลงจึงทำให้เกิดอาการหลงๆ ลืมๆ และนำไปสู่ อารมณ์วัยทอง ซึ่งเป็นอารมณ์แปรปรวนได้ นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดอารมณ์แปรปรวนใน วัยทอง เช่น มีภาวะโรคซึมเศร้า มีความเครียดสูง มีสุขภาพไม่แข็งแรง เป็นต้น
การจัดการกับ อารมณ์แปรปรวนในวัยทอง ด้วยตนเอง
-
การออกกำลังกาย
จากการศึกษาพบว่าการออกกำลังกายแอโรบิคครั้งละ 20 นาที อย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ช่วยบรรเทาอาการอารมณ์แปรปรวนใน วัยทอง ได้ การออกกำลังกายเป็นการทำกิจกรรมทางร่างกายที่ทำให้สมองเกิดการปล่อยสารเอนดอร์ฟิน (Endorphins) และสารเคมีอื่น ๆ ที่ทำให้อารมณ์ดี คุณควรวางแผนออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่ชอบโดยเลือกวันเวลาที่สะดวกและสามารถทำได้ต่อเนื่อง การออกกำลังกายในช่วงแรกอาจทำให้เหนื่อย
เคล็ดลับคือคุณลองออกกำลังกายเบาๆ ก่อน เช่น วิ่งในวันแรก ว่ายน้ำต่อไป หรือขี่จักรยานทุกวัน ๆ คุณไม่จำเป็นต้องออกกำลังกายหนักๆ อย่างนักกีฬาโอลิมปิก การเดินเร็วๆ ก่อนไปทำงานหรือหลังอาหารเย็นก็ช่วยลดอารมณ์แปรปรวนได้เช่นเดียวกับการวิ่งมาราธอน
-
กินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ
การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพเป็นประโยชน์ต่ออารมณ์ของคุณเช่นเดียวกับร่างกาย คุณอาจรู้สึกดีขึ้นหลังจากรับประทานสลัดที่อุดมไปด้วยวิตามินและโปรตีนมากกว่ากินไอศกรีมไปหนึ่งกล่องก็ได้
การกินอาหารที่หลากหลายเพื่อสุขภาพอย่างผักผลไม้ โปรตีนลีน และธัญพืชที่อุดมด้วยเส้นใย ทำให้ร่างกายได้รับกรดไขมันโอเมก้า 3 โฟเลต และสารอาหารอื่น ๆ ที่ช่วยปรับอารมณ์ของคุณให้ดีขึ้น
-
ปลดปล่อยความเครียด
สำหรับผู้หญิงบางคน การปลดปล่อยความเครียดอาจทำได้ง่ายเหมือนกับการหายตัวไปในนวนิยายลึกลับ แต่สำหรับคนอื่น การทำโยคะท่าง่าย ๆ การทำสมาธิ หรือการเดินเงียบ ๆ ในธรรมชาติจะช่วยปรับอารมณ์ให้ดีขึ้น ลดความเครียด และความวิตกกังวล
ลองออกกำลังกายด้วยการหายใจลึกๆ หรือฝึกโยคะ กิจกรรมเหล่านี้จะช่วยให้คุณรู้สึกปลอดโปร่งผ่อนคลายเหมือนอยู่ในวันหยุดพักผ่อน
-
นอนหลับให้เพียงพอ
การนอนหลับที่ไม่เพียงพอทำให้เกิดความหงุดหงิดและอารมณ์แปรปรวนได้ คุณควรมีวินัยในการนอน คือนอนให้เป็นเวลา ปิดเครื่องมือสื่อสารทุกชนิด ตรวจดูให้แน่ใจว่าห้องมีอุณหภูมิที่เย็นสบายและแสงจากภายนอกส่องเข้ามาไม่ได้
การหลีกเลี่ยงการดื่มคาเฟอีนและแอลกอฮอล์ สิ่งเหล่านี้ช่วยให้คุณนอนหลับสบายขึ้น การนอนหลับที่ดีควรใช้เวลา 7-8 ชั่วโมง เพื่อให้ร่างกายได้ฟื้นฟูและซ่อมแซมระบบภูมิคุ้มกัน
ปรึกษาแพทย์เพื่อหาแนวทางการรักษา อารมณ์แปรปรวนในวัยทอง
หากคุณไม่สามารถควบคุมอารมณ์แปรปรวนได้ด้วยตัวเอง การพบผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์เพื่อรับคำแนะนำเป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยได้ ก่อนพบหมอ ควรเตรียมข้อมูลสุขภาพให้พร้อม เช่น การใช้ยาหรืออาหารเสริมที่กินเป็นประจำ กิจกรรมที่ทำประจำ การกินอาหาร สถานที่ที่ก่อให้เกิดความเครียด ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้หมอปรับแนวทางในการใช้ชีวิตประจำวันที่เหมาะสมเพื่อลดอารมณ์แปรปรวนของคุณได้
การบำบัดด้วยวิธีการใช้ฮอร์โมนทดแทนระยะสั้น (HRT) วิธีนี้อาจเป็นทางเลือกที่ดีในการบรรเทาอาการอารมณ์แปรปรวนและอาการที่เกี่ยวข้องกับ วัยทอง สำหรับผู้หญิงบางคน การบำบัดด้วยวิธี HRT นี้ไม่มีผลข้างเคียงใดๆ แต่ไม่เหมาะกับผู้ที่มีประวัติเป็นโรคมะเร็งเต้านม โรคลิ่มเลือด โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง
การรักษาด้วยการฝังเข็ม เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยปรับสมดุลของระดับฮอร์โมนและการเพิ่มการผลิตสารโดพามีนและสารนอร์อะดรีนาลีน (Noradrenaline) แพทย์ฝังเข็มเรียกวิธีการรักษานี้ว่า “qi” หรือการรักษาสมดุลการไหลของพลังงานภายในร่างกาย