ต่อมลูกหมากหน้าที่ คืออะไร สำคัญอย่างไรต่อระบบสืบพันธุ์

ต่อมลูกหมาก (The prostate gland) เป็นอวัยวะในระบบสืบพันธุ์เพศชาย ที่อยู่ลึกลงไปในกระดูกเชิงกราน ระหว่างองคชาตและกระเพาะปัสสาวะ โดยจะล้อมรอบท่อปัสสาวะอยู่ ต่อมลูกหมากหน้าที่ สำคัญ คือ ผลิตของเหลวที่หล่อเลี้ยงและปกป้องอสุจิ และในขณะที่ผู้ชายหลั่ง ต่อมลูกหมากจะบีบของเหลวเข้าไปในท่อปัสสาวะ และของเหลวนั้นจะถูกขับออกมานอกร่างกายในรูปแบบของน้ำอสุจิพร้อมกับตัวอสุจิ

ต่อมลูกหมากคืออะไร

ต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะหนึ่งในระบบสืบพันธุ์เพศชาย เช่นเดียวกับองคชาต ถุงน้ำเชื้อ และลูกอัณฑะ มีรูปร่างคล้ายลูกเกาลัดหรือลูกหมาก กว้าง 4 เซนติเมตร ยาว 3 เซนติเมตร หนา 2 เซนติเมตร และหนัก 30 กรัมโดยประมาณ ต่อมลูกหมากมีตำแหน่งอยู่ที่บริเวณปากทางกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งอยู่ด้านหน้าของลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย (ไส้ตรง) โดยจะหุ้มรอบท่อปัสสาวะซึ่งเป็นท่อที่ไหลผ่านศูนย์กลางของต่อมลูกหมาก จากกระเพาะปัสสาวะไปยังองคชาต และลำเลียงปัสสาวะไหลออกจากร่างกาย ทำให้เมื่อต่อมลูกหมากมีปัญหา อาจส่งผลต่อการไหลเวียนปัสสาวะได้เช่นกัน

ต่อมลูกหมากหน้าที่ คืออะไร

หน้าที่หลักของต่อมลูกหมาก คือ การผลิตของเหลวหล่อเลี้ยงตัวอสุจิ โดยของเหลวที่ต่อมลูกหมากหลั่งออกมาจะประกอบไปด้วยสารประกอบต่าง ๆ เช่น แอนติเจนเฉพาะของต่อมลูกหมาก (PSA) เอนไซม์ สังกะสี กรดซิตริก ที่ช่วยให้ตัวอสุจิแข็งแรง สามารถเดินทางผ่านท่อปัสสาวะได้สะดวก มีชีวิตรอดเมื่อผ่านเข้าไปในช่องคลอด และสามารถเดินทางเข้าไปผสมกับไข่ที่ปลายท่อนำไข่ได้ ซึ่งจำเป็นอย่างมากในการสืบพันธุ์ โดยปริมาณน้ำอสุจิกว่าครึ่งหนึ่งหรือ 50-65% จะผลิตมาจากถุงน้ำเชื้อ อีกประมาณ 20-30% จะผลิตจากต่อมลูกหมาก และอีกประมาณ 5% จะผลิตจากอัณฑะ

ต่อมลูกหมากหน้าที่ อื่น ๆ อาจมีดังนี้

• ช่วยปิดท่อปัสสาวะขณะหลั่ง ต่อมลูกหมากจะหดตัวขณะมีการหลั่ง ซึ่งจะช่วยปิดช่องเปิดระหว่างกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ ทำให้น้ำอสุจิไหลผ่านไปได้อย่างรวดเร็ว
• ช่วยเผาผลาญฮอร์โมน ต่อมลูกหมากมีเอนไซม์ที่ช่วยเผาผลาญและแปลงฮอร์โมนเพศชายหรือฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ไปเป็นฮอร์โมนอีกรูปแบบหนึ่งที่ชื่อว่า ไดไฮโดรเทสโทสเตอโรน (DHT) ซึ่งมีบทบาทในพัฒนาการทางเพศชาย เช่น หนวดเคราบนใบหน้า เสียงทุ้มต่ำ

ความเปลี่ยนแปลงของต่อมลูกหมากเมื่ออายุมากขึ้น

ต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ เมื่ออายุมากขึ้น จึงทำให้ความเสี่ยงในการเกิดปัญหาเกี่ยวกับต่อมลูกหมากเพิ่มขึ้นตามไปด้วย หากต่อมลูกหมากที่ใหญ่ขึ้นไปบีบท่อปัสสาวะก็อาจทำให้มีปัญหาในการปัสสาวะ

ทั้งนี้ ต่อมลูกหมากที่ขยายใหญ่มากขึ้นก็อาจเกิดจากปัญหาสุขภาพอย่างเนื้องอก การติดเชื้อ จนทำให้เกิดอาการผิดปกติ เช่น

ปัญหาเหล่านี้อาจเกิดขึ้นในผู้ชายอายุ 30-40 ปีขึ้นไป หากพบว่ามีปัญหาดังที่กล่าวมา ควรไปพบคุณหมอเพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างเหมาะสม

ปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับต่อมลูกหมาก

ปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับต่อมลูกหมาก อาจมีดังนี้

• โรคต่อมลูกหมากอักเสบ (Prostatitis) เป็นการอักเสบของต่อมลูกหมาก บางครั้งอาจเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยทั่วไปจะรักษาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะและยาบรรเทาปวด
• โรคต่อมลูกหมากโต (Benign Prostate Hyperplasia หรือ BPH) มักพบในผู้ชายอายุ 50 ปีขึ้นไป ความเสี่ยงของโรคและอาการของโรคจะเพิ่มขึ้นตามอายุที่มากขึ้น โดยทั่วไปจะรักษาด้วยการติดตามอาการ การใช้ยา และการผ่าตัด
• โรคมะเร็งต่อมลูกหมาก (Prostate Cancer) เป็นโรคมะเร็งชนิดที่พบได้บ่อยที่สุดในผู้ชาย เกิดขึ้นเมื่อเซลล์ในต่อมลูกหมากพัฒนาไปเป็นเซลล์มะเร็ง รักษาได้ด้วยการติดตามอาการอย่างใกล้ชิด การผ่าตัด การฉายแสง การบำบัดด้วยฮอร์โมน และการทำเคมีบำบัด