ประจำเดือน เกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกที่หลุดลอกออกทางช่องคลอดหลังจากที่ไข่ของเพศหญิงไม่ได้รับการปฏิสนธิจากอสุจิของเพศชาย โดยปกติแล้ว ภาวะนี้จะเกิดขึ้นกับผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ทุกคน โดยเป็นประจำทุก ๆ เดือน หรือทุก ๆ 21-35 วัน อย่างไรก็ตาม บางครั้งประจำเดือนอาจมาช้า มาเร็ว หรือไม่มา ประจําเดือนไม่มา1เดือน อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ อาทิ การตั้งครรภ์ ความเครียดสะสม ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ การใช้ยาคุมกำเนิด ทั้งนี้ เมื่อพบว่าประจำเดือนไม่มา นานเกินสองเดือนขึ้นไป ควรไปพบคุณหมอ เพื่อรับการตรวจและวินิจฉัยหาสาเหตุ
[embed-health-tool-ovulation]
ประจําเดือนไม่มา1เดือน เกิดจากอะไร
ประจำเดือนไม่มา1เดือน อาจเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้
- การตั้งครรภ์ เมื่อตั้งครรภ์ ร่างกายจะหยุดกระบวนการตกไข่ ตัวอ่อนเข้าไปฝังอยู่ในเยื่อบุโพรงมดลูก ไม่หลุดลอกออกและถูกขับออกนอกร่างกายในรูปแบบประจำเดือนตลอดระยะเวลาประมาณ 40 สัปดาห์ของการตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์เป็นสาเหตุของประจำเดือนไม่มาที่พบบ่อยที่สุดในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ที่มีเพศสัมพันธ์ ฉะนั้นควรตรวจการตั้งครรภ์ทุกครั้งเมื่อประจำเดือนไม่มา ก่อนไปพบคุณหมอ
- วัยหมดประจำเดือน หรือเรียกว่าวัยทอง เป็นภาวะสุขภาพเมื่อเพศหญิงเข้าสู่ช่วงอายุ 45-55 ปี โดยฮอร์โมนเพศจะลดลงจนเป็นศูนย์ ทำให้ร่างกายไม่ตกไข่อย่างถาวร และมีอาการต่าง ๆ ตามมา เช่น ประจำเดือนไม่มา อารมณ์แปรปรวน สมองล้า ทั้งนี้ ก่อนเข้าสู่วัยทอง ประจำเดือนอาจเลื่อน มาช้าหรือเร็วกว่าปกติได้
- ความผิดปกติของร่างกาย โครงสร้างภายในระบบสืบพันธุ์ที่ผิดปกติ เช่น มีแผ่นเนื้อเยื่อปิดบริเวณเยื่อพรหมจรรย์ ซึ่งอาจขัดขวางไม่ให้เลือดประจำเดือนไหลออกจากช่องคลอดได้ตามปกติ
- ยาคุมกำเนิด หากรับประทานยาคุมกำเนิดเป็นเวลานาน อาจทำให้ผนังมดลูกซึ่งเป็นต้นกำเนิดของประจำเดือนบางลง ซึ่งอาจส่งผลให้ประจำเดือนไม่มา หรือมาน้อยจนรู้สึกว่าไม่มาได้
- ความเครียด เมื่อมีความเครียด วิตกกังวล ต่อมหมวกไตจะผลิตฮอร์โมนความเครียด หรือคอร์ติซอล (Cortisol) โดยฮอร์โมนนี้อาจรบกวนการทำงานของต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Anterior Pituitary Gland) ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมการตกไข่ ทำให้ประจำเดือนเลื่อน ไม่มา หรือมาน้อยกว่าปกติ
- น้ำหนักตัว หากมีน้ำหนักมากเกินเกณฑ์ หรือน้ำหนักน้อยเกินไป อาจทำให้การสั่งงานระหว่างสมอง และรังไข่ที่จำเป็นต่อการตกไข่ขัดข้อง ทำให้ประจำเดือนไม่มา1เดือน หรือนานกว่านั้นได้
- การออกกำลังกายมากเกินไป อาจทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอลออกมา จนส่งผลให้การทำงานของระบบสืบพันธุ์ผิดปกติ เป็นสาเหตุให้ประจำเดือนไม่มาเป็นเวลานาน
- ปัญหาด้านสุขภาพหรือโรคต่าง ๆ เช่น ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ โรคเบาหวาน อาจทำให้ฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกายไม่สมดุล แล้วส่งผลให้ร่างกายตกไข่ไม่สม่ำเสมอหรือประจำเดือนไม่มาได้
- ยาบางชนิด การบริโภคยาบางชนิด โดยเฉพาะผู้ที่เป็นโรคเรื้อรัง อาจมีผลข้างเคียงให้ประจำเดือนไม่มา เช่น ยาต้านอาการทางจิตต่าง ๆ
ประจำเดือนไม่มา1เดือน มีผลข้างเคียงต่อสุขภาพอย่างไรได้บ้าง
ประจำเดือนไม่มา1เดือน อาจไม่มีผลข้างเคียงที่น่ากังวลเท่าไรนัก อย่างไรก็ตาม หากประจำเดือนไม่มาติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจเป็นสาเหตุของภาวะแทรกซ้อนดังนี้
- โรคกระดูกพรุน ระดับฮอร์โมนเพศเอสโตรเจนที่ต่ำกว่าปกติ นอกจากทำให้ร่างกายไม่ตกไข่แล้ว ยังเกี่ยวข้องกับปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เป็นโรคกระดูกพรุนด้วย เนื่องจากเอสโตรเจนมีคุณสมบัติรักษาความแข็งแรงของกระดูกไว้จนกว่าจะเข้าสู่วัยทอง หากประจำเดือนไม่มา1เดือน อาจเป็นสัญญาณของวัยทอง และโอกาสเสี่ยงเป็นโรคกระดูกพรุน จึงควรดูแลและบำรุงกระดูก อาจปรึกษาคุณหมอถึงการเปลี่ยนแปลงของร่างกายที่เกิดขึ้นและโภชนาการที่เหมาะสมสำหรับวัยทอง
- โรคหัวใจและหลอดเลือด ฮอร์โมนเอสโตรเจนมีคุณสมบัติเกี่ยวข้องกับการไหลเวียนของเลือด รวมถึงระดับไขมันในหลอดเลือด ดังนั้น การที่เอสโตรเจนลดลง จึงอาจส่งผลให้ประจำเดือนไม่มาหรือขาดได้ รวมทั้งอาจเพิ่มความเสี่ยงเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด
- ผลกระทบต่อจิตใจ ประจำเดือนไม่มา1เดือน อาจส่งผลให้เกิดความเครียดและความวิตกกังวล หากประจำเดือนขาดนานกว่านั้น ควรเข้ารับการตรวจโดยคุณหมอ
ประจําเดือนไม่มา1เดือน ควรทำอย่างไร
ผู้หญิงที่ประจําเดือนไม่มา1เดือน หรือนานกว่านั้น ควรปฏิบัติดังนี้
- ตรวจครรภ์ หากสงสัยว่าประจำเดือนไม่มาเนื่องจากการตั้งครรภ์ ควรลองตรวจด้วยชุดทดสอบการตั้งครรภ์ด้วยตนเอง หรือเข้ารับการตรวจครรภ์โดยคุณหมอ
- ผ่อนคลายความเครียด ด้วยการนั่งสมาธิ ทำจิตใจให้ผ่อนคลายหางานอดิเรกทำ พักผ่อน ออกไปท่องเที่ยว หรือพบปะเพื่อนฝูง เพื่อสร้างความสุขและความสมดุลในการใช้ชีวิต
- ควบคุมน้ำหนัก ไม่ให้น้อยหรือมากจนเกินไป ด้วยการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ และออกกำลังอย่างพอเหมาะ ไม่ออกกำลังกายหนักหรือหักโหมเกินไปจนร่างกายหลั่งฮอร์โมนความเครียดออกมา
- เข้าพบคุณหมอ หากประจำเดือนไม่มาเกิน 3 เดือน เพื่อตรวจหาสาเหตุและรักษาตามอาการ เช่น หากประจำเดือนไม่มาเนื่องจากความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย คุณหมออาจให้บริโภคฮอร์โมนสังเคราะห์ หรือหากประจำเดือนไม่มาเนื่องจากเป็นอาการของโรคหรือภาวะสุขภาพ คุณหมออาจให้รับประทานยาเพื่อรักษาอาการ
