ริดสีดวง ทวารหนัก เกิดจากการที่หลอดเลือดบริเวณทวารหนักอักเสบจนมีอาการบวม หรือยื่นออกมาเป็น ติ่งแข็ง อยู่ที่บริเวณรูทวาร ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการขับถ่าย มักพบได้ในผู้ที่มีปัญหาอาการท้องผูก ไม่ขับถ่ายหลายวัน หรืออาจเกิดจากปัจจัยอื่น ๆ หากพบว่าอาจมีอาการของโรคริดสีดวงทวาร ควรเข้ารับการตรวจรักษาโดยคุณหมอในทันที
[embed-health-tool-ovulation]
ลักษณะของ ริดสีดวง ติ่งแข็ง
ริดสีดวงเป็นโรคของหลอดเลือดบริเวณปากทวารหนักโป่งพอง อาจเกิดได้จากการอักเสบของหลอดเลือดดำที่ผนังลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย บวมพองยื่นนูนเป็นติ่งออกมา เมื่อเกิดเป็นก้อนเนื้อที่ปากทวารหนัก ติ่งเนื้อนี้อาจบวม ขณะที่เบ่งถ่ายอาจมีเลือดสดออกมาด้วย โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท
- ริดสีดวงภายใน เกิดบริเวณเนื้อเยื่อทวารหนักที่อยู่สูงกว่าระดับหูรูดทวารหนัก
- ริดสีดวงภายนอก เกิดบริเวณทวารหนักส่วนล่างมีอาการนูนเป็นติ่งออกจากทวารหนัก มองเห็นได้จากภายนอก
สาเหตุของโรคริดสีดวงทวารหนัก
แม้ว่าสาเหตุของริดสีดวงจะยังไม่แน่ชัด แต่พบปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดโรคได้ เช่น
- เนื้อเยื่อรองรับเบาะรองทวารหนัก ที่ช่วยควบคุมการขับถ่ายเสื่อมสภาพ เกิดการหย่อนตัวลงจากตำแหน่งปกติ ทำให้หลอดเลือดดำขยายตัว
- ภาวะท้องผูก ทำให้ต้องเบ่งถ่ายอุจจาระ ซึ่งเป็นการเพิ่มความดันของหลอดเลือดดำ
- โรคแทรกซ้อน เช่น ตับแข็ง อาการท้องมานในระยะสุดท้าย ทำให้มีน้ำในช่องท้องมาก ส่งผลต่อหลอดเลือดดำ
- ปัจจัยอื่น เช่น โรคอ้วน เกิดขณะตั้งครรภ์ มีอาการท้องเสียเรื้อรัง และการมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก
ระยะของโรคริดสีดวงทวารหนัก
- ระยะที่ 1 – คลำแล้วพบก้อนอยู่ข้างในรูทวาร
- ระยะที่ 2 – มีก้อนหรือติ่งที่รูทวารหนักเป็นบางครั้ง ก้อนนั้นกลับเข้าไปได้เอง
- ระยะที่ 3 – ก้อนโผล่พ้นปากทวารหนักออกมา แต่ใช้นิ้วดันกลับเข้าไปได้
- ระยะที่ 4 – ก้อนยื่นออกมา แล้วใช้นิ้วดันกลับเข้าไปไม่ได้
วิธีรักษาริดสีดวงทวารหนัก
การรักษาโรคริดสีดวงทวารหนัก ทำได้หลายวิธี ได้แก่
- การใช้ยาเหน็บทวารหนัก
- การกินยาระบายหรือยาที่ทำให้อุจจาระนุ่ม
- การฉีดยาที่หัวริดสีดวงทวารหนัก
- การใช้ยางรัด
- การผ่าตัดหัวริดสีดวงทวารหนัก
- การใช้แสงเลเซอร์รักษา
แต่ละวิธีจะขึ้นอยู่กับระยะของโรค โดยริดสีดวง ติ่งแข็ง แพทย์อาจพิจารณาในการฉีดยา ใช้ยางรัด ใช้แสงเลเซอร์ หรือผ่าตัดหัวริดสีดวงทวารหนัก จึงควรพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด และทำการรักษาอย่างเหมาะสมกับสภาวะร่างกายของผู้ป่วย
การรักษาด้วยวิธีอื่น
ผู้ที่เป็นโรคริดสีดวงทวาร สามารถดูแลสุขภาพเพื่อให้อาการริดสีดวงทุเลาลงได้เอง ดังนี้
- นั่งแช่ในน้ำอุ่นที่ผสมด่างทับทิม โดยผสมเพียงเล็กน้อยให้เกิดสีชมพู แล้วนั่งในน้ำอุ่น 15-30 นาทีต่อวัน โดยนั่งก่อนขับถ่ายอุจจาระและหลังขับถ่ายอุจจาระ
- ใช้ยาเหน็บทวารหนักด้วยตนเอง โดยซื้อยาเหน็บรักษาริดสีดวงที่ร้านยาทั่วไป อ่านฉลากยาและศึกษาวิธีใช้อย่างละเอียด ลักษณะของยาเหน็บจะเป็นแท่ง สะดวกต่อการเหน็บยา วิธีเหน็บให้นอนตะแคงเหยียดขาด้านล่างให้ตรง ขาด้านบนงอขึ้น สอดหัวยาเข้าไปช้า ๆ ใช้นิ้วชี้ดันหัวยาลึกประมาณ 1 นิ้วหรือตามคำแนะนำการใช้ วิธีนี้ควรอ่านคู่มือการใช้ยาเหน็บให้เข้าใจ รวมถึงรักษาความสะอาด ล้างมือก่อนใช้ยา
แนวทางดูแลสุขภาพเพื่อป้องกันโรคริดสีดวงทวาร
- รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง ดีต่อระบบขับถ่าย
- ดื่มน้ำสะอาด โดยจิบตลอดทั้งวัน จะช่วยบรรเทาอาการท้องผูก
- ออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อให้ลำไส้ได้เคลื่อนไหว ขับถ่ายสะดวกขึ้น
