การ ตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว (Contraction Stress Test) เป็นการตรวจเพื่อดูว่าว่าทารกในครรภ์จะปลอดภัยหรือไม่ เมื่อมดลูกหดรัดตัวระหว่างการคลอด
ข้อมูลพื้นฐาน
การ ตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว คืออะไร
การตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว หรือการประเมินภาวะสุขภาพของทารกในครรภ์ขณะที่มีการหดรัดตัวของมดลูก (Contraction Stress Test หรือ CST) เป็นการตรวจเพื่อประเมินว่าทารกในครรภ์จะปลอดภัยหรือไม่ในระหว่างที่ระดับออกซิเจนลดลงซึ่งมักเกิดขึ้นเมื่อมดลูกหดรัดตัวระหว่างการคลอด โดยเป็นการตรวจดูการเต้นของหัวใจของทารกในครรภ์จากภายนอก และมักทำการทดสอบเมื่อมีอายุครรภ์ 34 สัปดาห์หรือมากกว่า
ในระหว่างมดลูกหดรัดตัว เลือดและออกซิเจนที่ไปหล่อเลี้ยงทารกในครรภ์จะลดลงเป็นเวลาสั้นๆ สิ่งนี้ไม่ใช่ปัญหาสำหรับทารกส่วนใหญ่ แต่อัตราการเต้นของหัวใจของทารกบางรายอาจมีค่าช้าลง การเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับการเต้นของหัวใจนี้สามารถมองเห็นได้จากอุปกรณ์แสดงภาพจากภายนอก
การตรวจสอบนี้ จะมีการให้ฮอร์โมนออกซิโทซิน (oxytocin) ผ่านทางหลอดเลือดดำ (intravenously หรือ IV) ของมารดา เพื่อทำให้มดลูกหดตัวเสมือนการคลอด หรืออาจมีการนวดหัวนมเพื่อกระตุ้นให้ร่างกายปลดปล่อยฮอร์โมนออกซิโทซินออกมา หากอัตราการเต้นของหัวใจของทารกช้าลงหลังมดลูกบีบรัดตัว แสดงว่าทารกอาจมีปัญหาเกี่ยวกับแรงกดทับในการคลอดตามธรรมชาติ
การตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว มักกระทำเมื่อหญิงตั้งครรภ์มีผลการตรวจความเปลี่ยนแปลงของอัตราการเต้นหัวใจ (Non-stress test) และการตรวจความสมบูรณ์ของทารก (biophysical profile) ผิดปกติ การตรวจความสมบูรณ์ของทารกทำได้โดยการอัลตราซาวด์เพื่อวัดลักษณะทางร่างกายของทารก
ความจำเป็นในการ ตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
การตรวจสอบภาวะสุขภาพของทารกในครรภ์ขณะมีการบีบตัวของมดลูกมีวัตถุประสงค์ ดังต่อไปนี้
- เพื่อประเมินว่าทารกในครรภ์จะปลอดภัยหรือไม่ เมื่อมดลูกบีบตัวและระดับออกซิเจนลดลงระหว่างการคลอด
- ประเมินว่ารกแข็งแรงพอที่จะพยุงตัวทารกได้
การตรวจสุขภาพทารกในครรภ์อาจดำเนินการเมื่อพบว่ามีผลการตรวจภาวะสุขภาพทารกในครรภ์แบบไม่มีแรงกดทับที่ตัวทารก (Non-stress test) หรือการตรวจความสมบูรณ์ของทารกผิดปกติ
ข้อควรรู้ก่อนตรวจ
ข้อควรรู้ก่อนเข้ารับการ ตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
ในบางกรณี การตรวจภาวะสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมีการบีบตัวของมดลูกอาจแสดงผลว่าการเต้นของหัวใจทารกช้าลง ทั้งๆ ที่ทารกไม่ได้มีอาการผิดปกติใดๆ กรณีนี้เรียกว่าผลบวกลวง
ในปัจจุบัน การตรวจสุขภาพทารกในครรภ์ประเภทนี้ไม่เป็นที่นิยมนัก เนื่องจากปัจจัยเสี่ยงหลายประการ ส่วนใหญ่ แพทย์สามารถประเมินทารกได้เร็วขึ้นและปลอดภัยมากขึ้น โดยการตรวจความสมบูรณ์ของทารกหรือการตรวจภาวะสุขภาพทารกในครรภ์แบบไม่มีแรงกดทับที่ตัวทารก (Non-stress test) หรือทั้งสองอย่าง
แพทย์บางรายอาจมีการตรวจความสมบูรณ์ของทารกด้วยการตรวจอัลตราซาวด์โดยใช้คลื่นเสียงดอพเลอร์ (Doppler ultrasound test) แทนการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
หากมีข้อสงสัยใดๆ หรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม โปรดปรึกษาแพทย์
ขั้นตอนการตรวจ
การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
ควรงดรับประทานอาหารและน้ำอย่างน้อย 4-8 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการตรวจ และให้ปัสสาวะก่อนเข้ารับการตรวจ
หากคุณสูบบุหรี่ ให้งดสูบบุหรี่อย่างน้อย 2 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการตรวจ เนื่องจากการสูบบุหรี่สามารถทำให้การทำงานของร่างกาย และอัตราการเต้นของหัวใจของทารกช้าลงได้
มารดาจะต้องลงนามในหนังสือให้ความยินยอมที่แสดงว่าเข้าใจความเสี่ยงในการตรวจและยินยอมให้ดำเนินการได้
หากคุณมีข้อสงสัย หรือต้องการทราบข้อมูลใดๆ เกี่ยวกับความจำเป็นในการตรวจ วิธีดำเนินการ และผลการตรวจ โปรดปรึกษาแพทย์
ขั้นตอนการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
ผู้เข้ารับการตรวจควรงดรับประทานอาหารและน้ำอย่างน้อย 4-8 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการตรวจ ควรงดรับประทานอาหารและน้ำอย่างน้อย 4-8 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการตรวจ และให้ปัสสาวะก่อนเข้ารับการตรวจ ผู้เข้ารับการตรวจบางรายอาจพบว่าจำเป็นต้องมีการผ่าคลอดฉุกเฉิน
เมื่อถึงเวลาตรวจ มารดาจะต้องอยู่ในท่านอนตะแคงซ้าย โดยผู้ทำการทดสอบจะติดตั้งอุปกรณ์สองอย่างที่หน้าท้อง โดยอุปกรณ์หนึ่งจะใช้ดูอัตราการเต้นของหัวใจของทารก และอีกอุปกรณ์หนึ่งจะบันทึกการบีบตัวของมดลูกและแสดงผลเป็นเส้นกราฟสองเส้นแยกกัน
การทดสอบจะดำเนินต่อไปจนมดลูกหดรัดตัวอย่างน้อย 3 ครั้งในช่วงเวลา 10 นาที ครั้งละไม่ต่ำกว่า 40-60 วินาที บางครั้งการตรวจอาจใช้เวลาถึง 2 ชั่วโมง มารดาอาจรู้สึกได้ถึงการหดตัวของมดลูกได้น้อยมากหรืออาจรู้สึกคล้ายอาการปวดประจำเดือน โดยอาการดังกล่าวไม่ควรรุนแรงมากเกินไปจนกลายเป็นการกระตุ้นการคลอด
หากมดลูกไม่บีบตัวด้วยตัวเองในระหว่าง 15 นาทีแรก แพทย์อาจพยายามให้มดลูกบีบตัวโดยการให้ฮอร์โมนออกซิโทซินในปริมาณเล็กน้อยผ่านทางหลอดเลือดดำ หรือให้มารดากระตุ้นหัวนมตัวเอง เพื่อปล่อยฮอร์โมนออกซิโทซินตามธรรมชาติ
หลังการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
หลังเข้ารับการตรวจ มารดาจะได้รับการเฝ้าระวังอาการจนกว่าอาการมดลูกหดตัวจะหายไปหรือลดลงจนมีค่าเท่าก่อนตรวจ การตรวจสุขภาพทารกในครรภ์ประเภทนี้อาจใช้เวลาถึง 2 ชั่วโมง
หากมีคำถามใดๆ เกี่ยวกับการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อทำความเข้าใจคำแนะนำของแพทย์ได้ดีขึ้น
ผลการตรวจ
ผลการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว
ผลการตรวจแสดงให้เห็นถึงสุขภาพทารกในครรภ์เป็นเวลา 1 สัปดาห์ อาจจำเป็นต้องมีการทดสอบมากกว่าหนึ่งครั้งในระหว่างตั้งครรภ์
ค่าปกติ : ผลการตรวจปกติเรียกว่าค่าลบ (Negative)
หากไม่มีความผิดปกติ อัตราการเต้นของหัวใจของทารกจะไม่ช้าลงขณะมดลูกบีบตัว และไม่ช้าลงหลังจากมดลูกบีบตัว หรือที่เรียกว่า Late deceleration
หมายเหตุ :
บางครั้งในระหว่างการตรวจ อาจพบว่าอัตราการเต้นของหัวใจของทารกในครรภ์ช้าลง แต่หากไม่ช้าลงหลังการบีบตัวของมดลูกหายไป แสดงว่าไม่เป็นปัญหา
หากมดลูกหดตัวสามครั้งภายใน 10 นาที หลังการกระตุ้นหัวนมหรือการฉีดออกซิโทซิน และไม่พบว่าทารกมีภาวะ Late deceleration หรือหัวใจเต้นช้าลงหลังมดลูกบีบตัว ก็สามารถประเมินได้ว่าทารกสุขภาพแข็งแรงและจะปลอดภัยเมื่อมดลูกบีบตัวระหว่างการคลอด
ค่าผิดปกติ : ผลการตรวจที่ผิดปกติเรียกว่าค่าบวก (Positive)
หากผลปรากฏเป็นค่าบวก แสดงว่าทารกมีอัตราการเต้นของหัวใจช้าลงขณะมดลูกบีบตัวและหัวใจยังคงเต้นช้าลงภายหลังที่มดบีบตัว โดยต้องมีอาการดังกล่าวเกิดขึ้นมากกว่าครึ่งหนึ่งของการทดสอบที่มีการบีบตัวของมดลูกจึงจะถือว่าผลเป็นบวก และหมายความว่าทารกอาจมีอาการผิดปกติระหว่างการคลอดแบบธรรมชาติได้
ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตรวจ
อย่างไรก็ตาม การตรวจสอบนี้ไม่เหมาะกับหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะดังต่อไปนี้
- มีปัญหาเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ที่ผ่านมา เช่น การผ่าคลอดซึ่งมีรอยผ่าในแนวกลาง (แนวตั้ง) ภาวะรกเกาะต่ำ (placenta previa) ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด (placenta abruptio) การตั้งครรภ์ทารกมากกว่าหนึ่งคน ภาวะน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด (premature rupture of the membranes หรือ PROM) มีภาวะปากมดลูกหลวม (incompetent cervix) หรือได้รับแมกนีเซียมซัลเฟต (magnesium sulfate) ในระหว่างตั้งครรภ์
- การผ่าตัดมดลูกในอดีต การหดตัวของมดลูกที่รุนแรงอาจทำให้มดลูกแตกได้
- หากคุณสูบบุหรี่หรือใช้โคเคน
- การเคลื่อนไหวของทารกระหว่างการตรวจ อาจทำให้เครื่องจับสัญญาณเพื่อบันทึกอัตราการเต้นของหัวใจหรือการหดตัวได้ยากขึ้น
- มีภาวะน้ำหนักเกิน
จากผลการทดสอบในห้องปฏิบัติการและโรงพยาบาล ค่าปกติสำหรับการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว อาจมีความหลากหลายขึ้นอยู่กับห้องปฏิบัติการและโรงพยาบาล โปรดปรึกษาแพทย์หากมีคำถามใดๆ เกี่ยวกับผลการทดสอบอย่างละเอียด
หากมีคำถามใดๆ เกี่ยวกับการตรวจสอบสุขภาพทารกในครรภ์ขณะมดลูกหดรัดตัว โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจคำแนะนำของแพทย์ได้ดีขึ้น
Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด
[embed-health-tool-bmi]
