Rapid Test โควิด-19 ต้องตรวจบ่อยแค่ไหน ตรวจเจอโอมิครอนหรือไม่

Rapid Test คือการตรวจหาการติดเชื้อโควิด-19 แบบเร่งด่วน สามารถตรวจเองได้โดยใช้ชุดตรวจเฉพาะ แม้ผลตรวจอาจไม่แม่นยำเท่ากับการตรวจแบบ PCR แต่ถือว่าเป็นการคัดกรองโควิด-19 เบื้องต้น หากตรวจด้วยชุดตรวจแล้วพบว่าตัวเองติดเชื้อ หรือได้ผลเป็นบวก ควรรีบไปตรวจด้วยวิธี PCR อีกครั้งที่สถานพยาบาล หากผลออกมาว่าติดโควิด-19 จริงจะได้เข้ารับการรักษาที่เหมาะสม ปัจจุบัน Rapid Test สามารถตรวจพบโรคโควิด-19 ได้ทุกสายพันธุ์ อย่างไรก็ตาม สำหรับสายพันธุ์โอมิครอน นักวิจัยยังคงตั้งคำถามถึงความแม่นยำในการตรวจด้วย Rapid Test เพื่อเป็นการป้องกันตนเองจากการติดเชื้อไวรัส ควรสวมหน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการรวมกลุ่มหรืออยู่ในชุมชนแออัด และตรวจการติดเชื้อหากพบว่าตนเองมีความเสี่ยง

ชนิดของ Rapid Test

Rapid Test มี 2 แบบ ดังนี้

1. Rapid Antigen Test

คือการสวอบ (Swab) หรือเก็บสารคัดหลั่งจากในโพรงจมูกหรือลำคอไปตรวจหาเชื้อด้วยชุดตรวจ Antigen Test Kit (ATK) หรือเอทีเค การตรวจด้วยวิธีนี้มีความแม่นยำในกรณีที่ตรวจผู้ติดเชื้อมาแล้ว 5-14 วัน หรือมีเชื้อในร่างกายมากพอ

การตรวจโควิด-19 ด้วย ATK สามารถทราบผลได้ใน 15 นาที โดยชุดตรวจในปัจจุบันสามารถหาซื้อได้ทั่วไปตามร้านขายยาหรือคลินิก

 2. Rapid Antibody Test

คือการเจาะเลือดจากปลายนิ้วหรือท้องแขนไปตรวจหาภูมิต้านทานต่อเชื้อโควิด-19 ด้วยชุดตรวจ เพื่อให้ทราบว่าเคยติดเชื้อมาก่อนหรือไม่ การตรวจด้วยวิธีนี้จะแม่นยำก็ต่อเมื่อติดเชื้อมาแล้ว 1-3 สัปดาห์ เนื่องจากร่างกายของผู้ติดเชื้อจะเริ่มสร้างแอนติบอดีในช่วงนั้น

ในประเทศไทย ยังไม่มีชุดดตรวจสำหรับ Rapid Antibody Test วางขายทั่วไป สามารถเข้ารับการตรวจ Rapid Antibody Test ได้ที่สถานพยาบาลเท่านั้น

ตรวจ Rapid Test ด้วยตัวเอง ทำอย่างไร

คนทั่วไปสามารถหาซื้อชุดตรวจ ATK จากร้านขายยามาตรวจเองได้ โดยก่อนใช้ชุดตรวจ ควรล้างมือให้สะอาด และตรวจสอบวันหมดอายุที่ระบุข้างกล่องชุดตรวจให้เรียบร้อยก่อน หากชุดตรวจยังไม่หมดอายุ ก็สามารถปฏิบัติตามขั้นตอนการตรวจดังต่อไปนี้ได้

การอ่านผลตรวจ Rapid Test

ชุดตรวจ ATK แสดงผลได้ 3 แบบ ดังนี้

1. ผลเป็นบวก

2. ผลเป็นลบ

• หมายถึงไม่ติดเชื้อโควิด-19 ในตอนที่ตรวจ หรือมีเชื้อน้อยเกินไปจนทำให้ชุดตรวจตรวจไม่พบ
• กรณีทราบผลเป็นลบ ควรรอ 3-5 วันแล้วจึงตรวจหาเชื้อด้่วยชุดตรวจ ATK ซ้ำอีกครั้ง แต่ในระหว่างนั้น อาจแยกตัวจากผู้อื่น เพื่อลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อหากมีเชื้อโควิด-19 ในร่างกาย

3. ผลตรวจมีปัญหา

• อาจหมายถึงตรวจสอบผิดพลาด ตลับทดสอบจะไม่แสดงเส้นสีชมพูเลย หรืออาจแสดงเส้นสีชมพูแค่ตรง T
• กรณีผลตรวจมีปัญหา จำเป็นต้องทดสอบซ้ำอีกครั้งด้วยชุดตรวจชุดใหม่ ห้ามใช้ชุดตรวจเดิมซ้ำ 

ควรตรวจ Rapid Test บ่อยแค่ไหน

การตรวจ Rapid Test ควรทำในกรณีต่อไปนี้

• มีอาการต้องสงสัยของโควิด-19 เช่น มีไข้ ไอ อ่อนเพลีย สูญเสียความสามารถในการได้กลิ่นหรือรับรส
• มีโอกาสสัมผัสผู้ป่วยหรือผู้มีความเสี่ยง พูดคุยกับบุคคลอื่นในระยะประชิด หรือใช้เวลาร่วมกันในสถานที่ปิด
• จำเป็นต้องทำงานหรือเข้าไปในสถานที่เสี่ยง เช่น ห้างสรรพสินค้า ร้านอาหาร สำนักงาน กองถ่าย
• ชุดตรวจ ATK แสดงผลเป็นลบ และต้องการความมั่นใจว่าผลที่แสดงถูกต้อง

Rapid Test สามารถตรวจเจอโควิด-19 สายพันธ์ุโอมิครอนได้หรือไม่

ข้อมูลจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐอเมริกาเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2564 ระบุว่า ชุดตรวจ ATK สามารถตรวจเจอเชื้อโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอนได้ แต่ความไวในการตรวจจับเชื้ออาจลดลง

การศึกษาเบื้องต้นจากมหาวิทยาลัยเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ชี้ว่า ชุดตรวจ ATK แต่ละยี่ห้อมีความไวต่อความเข้มข้นของเชื้อโอมิครอนในระดับที่แตกต่างกัน

จากการทดสอบในห้องทดลอง พบว่า ชุดตรวจ Flowloex ของบริษัท ACON Biotech ตรวจจับโอมิครอนได้ไวที่สุดใน 7 ยี่ห้อที่นำมาทดสอบ รองมาเป็นชุดตรวจ Tigsun ของบริษัทไท่เก๋อเคอซิ่น (Tigsun) และ Panbio COVID-19 Ag Rapid Test Device ของบริษัทแอบบอตต์ (Abbott) ตามลำดับ

ปัจจุบันชุดตรวจของทั้ง 3 บริษัท ได้รับการรับรองโดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของไทยแล้วและสามารถหาซื้อได้ทั่วไป