ลด เบาหวาน ป้องกันภาวะแทรกซ้อน ควรทำอย่างไร

เบาหวาน นับเป็น โรคเรื้อรังที่เกิดจากการที่ร่างกายผลิตอินซูลินไม่เพียงพอ หรือตอบสนองต่ออินซูลินบกพร่อง จึงส่งผลให้มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง ในปัจจุบันเบาหวานยังเป็นโรคที่โดยทั่วไปเเล้วไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถดูเเลหรือ ลด เบาหวาน เพื่อบรรเทาอาการและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมได้ ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวานได้ เช่น เบาหวานขึ้นตา โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคไต

[embed-health-tool-bmi]

สาเหตุที่ทำให้เป็นเบาหวาน

สาเหตุของโรคเบาหวานเกิดจากการตับอ่อนผลิตฮอร์โมนอินซูลินลดลง ซึ่งอาจเกิดจากภูมิบางชนิดที่ร่างกายสร้างขึ้นเเล้วไปทำลายเนื้อเยื่อตับอ่อนของตนเอง ซึ่งฮอร์โมนอินซูลินมีบทบาทสำคัญในการลดเเละควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในอยุ่ในสมดุล เมื่อมีอินซูลินไม่เพียงพอจึงทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น จนนำไปสู่โรคเบาหวานในที่สุด 

นอกจากนี้ ยังอาจเกิดจากภาวะดื้ออินซูลิน ซึ่งเป็นภาวะที่เซลล์ในร่างกายไม่สามารถตอบสนองต่ออินซูลินได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงทำให้ไระดับน้ำตาลในเลือดในเลือดสูง เเละเกิดเป็นโรคเบาหวานได้เช่นกัน

เหตุผลที่ควร ลด เบาหวาน

เเนะนำให้ควรลดเบาหวาน ด้วยการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์เป้าหมาย คือ ระดับน้ำตาลก่อนอาหารเช้า หรือ หลังอดอาหาร 8 ชั่วโมงอยู่ระหว่าง 90-130 มิลลิกรัม/เดซิลิตร หรือ มีค่าน้ำตาลสะสมไม่เกิน 7 เปอร์เซนต์ เนื่องจากหากปล่อยระดับน้ำตาลในเลือดสูงจนเกิน อาจเพิ่มความเสี่ยงในเกิดภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวาน ดังนี้

• โรคหัวใจและหลอดเลือด
• เส้นประสาทเสื่อม ทำให้ปลายมือปลายเท้าชา
• โรคไต
• ภาวะเเทรกซ้อนทางตา ได้เเก่ เบาหวานขึ้นตา จอประสาทตาเสื่อม ต้อกระจก ต้อหิน เเละอาจรุนเเรงจนสูญเสียการมองเห็นได้
• เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
• ภูมิคุ้มกันไม่ดี ทำให้ติดเชื้อได้ง่าย เเละ แผลหายช้า
• อาการแทรกซ้อนผิวหนัง เช่น ผื่นเชื้อรา ผื่นเบาหวาน ผิวเเห้งคัน
• ภาวะเเทรกซ้อนฉุกเฉินจากน้ำตาลในเลือดสูง เช่น ภาวะเลือดเป็นกรด (Diabetic ketoacidosis) ภาวะโคม่าจากน้ำตาลในเลือดสูง (Hyperglycemic hyperosmolar syndrome) ซึ่งเป็นภาวะเเทรกซ้อนที่มีความรุนเเรงเเละอันตรายมาก
• หากมีภาวะเบาหวามระหว่างตั้งครรภ์ อาจทำให้มีปัญหาแทรกซ้อนเช่น ภาวะครรภ์เป็นพิษ ทารกในครรภ์ตัวใหญ่ทำให้คลอดยาก

ปัจจัยที่ทำให้ ลด เบาหวาน ได้ยาก

ผู้ที่เป็นเบาหวานอาจพฤติกรรมการดำเนินชีวิตบางประการที่ทำให้ควบคุมเบาหวานได้ไม่ดี เช่น

• รับประทานอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตในปริมาณมาก เช่น ข้าวขาว ข้าวเหนียว ขนมปังขาว น้ำอัดลม น้ำผลไม้
• ละเลยการออกกำลังกาย รับประทานยารักษาเบาหวานหรือฉีดอินซูลินไม่สม่ำเสมอ ความเครียดสะสม พักผ่อนไม่เพียงพอ
• มีความเจ็บป่วยไม่สบายหรือการติดเชื้อ 
• จำเป็นต้องใช่ยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์

วิธี ลด เบาหวานเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน

การควบคุมเบาหวานเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน อาจทำได้ดังนี้

• รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เน้นเลือกอาหารที่มีไฟเบอร์สูง เเต่มีน้ำตาล ไขมันต่ำและแคลอรี่ต่ำ เช่น มะเขือเทศ พริก อะโวคาโด ส้ม ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ ผักใบเขียว บร็อคโคลี่ กะหล่ำดอก ข้าวโอ๊ต พืชตระกูลถั่ว อัลมอนด์ อกไก่ ปลาแซลมอน ปลาทูน่า เมล็ดฟักทอง เมล็ดทานตะวัน เพราะอาหารเหล่านี้นอกจากจะไม่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดขึ้นสูงและมีประโยชน์ต่อสุขภาพเเล้ว ไฟเบอร์ยังอาจช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลและไขมันได้อีกด้วย
• หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลและคาร์โบไฮเดรตเชิงเดี๋ยวสูง เช่น  คุกกี้ เค้ก ขนมไทย น้ำผลไม้ น้ำอัดลม ขนมกรุบกรอบ มันฝรั่งทอด ช็อกโกแลต ข้าวขาวและผลิตภัณฑ์จากแป้งขัดขาว อาทิเช่น เส้นพาสต้า ขนมปัง เพราะอาจส่งผลให้น้ำตาลในเลือดสูงและลดเบาหวานได้ยาก
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เเนะนำให้หมั่นออกกำลังกายที่ความเหนือยระดับปานกลางอย่างน้อย 30 นาที/วัน หรือ 150 นาที/สัปดาห์ เช่น เดินเร็ว วิ่งเหยาะ โยคะ ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ รวมถึงการทำงานบ้านและการพาสัตว์เลี้ยงออกไปเดินเล่น เพื่อช่วยเพิ่มความไวต่ออินซูลิน ลดเบาหวาน และช่วยควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
• ผ่อนคลายความเครียด และ พักผ่อนให้เพียงพอ เพราะความเครียดจะส่งผลให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) เพิ่มมากขึ้น ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่อออกฤทธิ์ต้านอินซูลิน จึงอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดควบคุมได้ยากขึ้น
• ฉีดอินซูลินและรับประทานยารักษาเบาหวานตามที่คุณหมอแนะนำ รวมถึงไปพบคุณหมอตามนัดอย่างสม่ำเสมอ