DTX (Dextrostix) คือ การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดโดยการเจาะเส้นเลือดฝอยที่ปลายนิ้ว หากค่าระดับน้ำตาลในเลือดมากกว่าหรือเท่ากับ 126 มิลลิกรัม/เดซิลิตร แสดงว่าระดับน้ำตาลในเลือดสูง อาจเสี่ยงเป็นโรคเบาหวาน และอาจทำให้ผู้ป่วยเบาหวานควบคุมโรคเบาหวานได้ยากขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการแทรกซ้อนจากเบาหวานด้วย
[embed-health-tool-bmr]
DTX คือ อะไร
DTX คือ วิธีการตรวจระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือด โดยการเจาะเส้นเลือดฝอยที่ปลายนิ้ว เพื่อใช้เลือด 1 หยด ในการทดสอบจากเครื่องวัดระดับน้ำตาลในเลือด โดยก่อนทดสอบผู้ป่วยจะต้องงดอาหารและเครื่องดื่มอย่างน้อย 8 ชั่วโมง
เกณฑ์การวัดค่าน้ำตาลในเลือด มีดังนี้
- ค่าน้ำตาลในเลือดน้อยกว่า 70 มิลลิกรัม/เดซิลิตร แสดงว่าระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ ผู้ป่วยอาจมีอาการใจสั่น อ่อนเพลีย หากมีอาการรุนแรงควรพบคุณหมอหรือผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง เพื่อรับการรักษาอย่างเร่งด่วน
- ค่าน้ำตาลในเลือดน้อยกว่า 100 มิลลิกรัม/เดซิลิตร แสดงว่าระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ค่าน้ำตาลในเลือด 100-125 มิลลิกรัม/เดซิลิตร แสดงว่าระดับน้ำตาลในเลือดสูง มีความเสี่ยงเป็นโรคเบาหวาน
- ค่าน้ำตาลในเลือดมากกว่า 126 มิลลิกรัม/เดซิลิตร แสดงว่าระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติ เข้าเกณฑ์การวินิจฉัยเป็นโรคเบาหวาน
อาการแทรกซ้อนจากเบาหวาน
หากควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี อาจส่งผลให้เกิดอาการแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน ซึ่งอาจรุนแรงจนเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ดังนี้
- โรคเส้นประสาทอักเสบหรือเส้นประสาทถูกทำลาย หากมีน้ำตาลในกระแสเลือดมากเกินไป อาจทำให้ผนังหลอดเลือดที่ส่งออกซิเจนและสารอาหารไปเลี้ยงเส้นประสาทเสียหายได้ โดยเฉพาะที่บริเวณขา ส่งผลให้เริ่มรู้สึกชา เจ็บแปลบ แสบร้อน หรือปวดที่ปลายนิ้วมือและนิ้วเท้า ก่อนที่อาการจะค่อย ๆ ลุกลามไปยังส่วนอื่น ๆ
- โรคเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบพร้อมมีอาการเจ็บหน้าอก โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันหรือหัวใจวาย โรคหลอดเลือดแข็ง โรคหลอดเลือดสมอง
- ปัญหาสุขภาพไต ในไตมีกระจุกหลอดเลือดฝอยที่ทำหน้าที่กรองของเสียในเลือด หากน้ำตาลในเลือดสูงอาจส่งผลให้หลอดเลือดฝอยกระจุกนี้ถูกทำลาย และไม่สามารถกรองของเสียได้ตามปกติ หากปล่อยไว้นาน อาจส่งผลให้ไตวาย ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นต้องเข้ารับการผ่าตัดปลูกถ่ายไตได้
- ภาวะแทรกซ้อนที่เท้า หากเส้นเลือดฝอยที่เท้าเสียหายจากระดับน้ำตาลในเลือดสูง จะส่งผลให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี และเสี่ยงเกิดปัญหาสุขภาพที่เท้าได้ เช่น แผลหรือตุ่มพองหายช้า ติดเชื้อง่าย และอาจติดเชื้อรุนแรงจนต้องตัดนิ้วเท้า เท้า หรือขาทิ้ง
- โรคอัลไซเมอร์ ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี อาจเสี่ยงเกิดโรคสมองเสื่อม เช่น โรคอัลไซเมอร์ ได้
การเตรียมตัวก่อนการตรวจ
การเตรียมตัวก่อนเจาะหาค่าน้ำตาลกลูโคสในกระแสเลือดที่ปลายนิ้ว หรือ DTX ด้วยเครื่องตรวจน้ำตาลในเลือด อาจมีดังนี้
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานต้องอดอาหารและเครื่องดื่มก่อนเจาะเลือดอย่างน้อย 8 ชั่วโมง เนื่องจากอาหารที่รับประทานเข้าไปมีผลต่อระดับกลูโคสในเลือด แต่สามารถดื่มน้ำเปล่าได้
- การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดในทารก อาจใช้การเจาะเลือดที่บริเวณส้นเท้า แต่ก่อนเจาะเลือดควรจะต้องทำให้ส้นเท้าทารกอุ่นก่อนโดยการใช้สำลีชุบน้ำอุ่นประคบบริเวณส้นเท้าเพื่อให้หลอดเลือดขยายตัว
ขั้นตอนการตรวจ
ขั้นตอนการใช้เครื่องตรวจน้ำตาลในเลือด มีดังนี้
- ล้างมือให้สะอาด เช็ดมือให้แห้ง เตรียมอุปกรณ์ที่ใช้ในการเจาะเลือดให้พร้อม เช่น เครื่องเจาะน้ำตาล เข็มเจาะชนิดใช้แล้วทิ้ง สำลีแห้ง แอลกอฮอล์ปริมาณ 70%
- นวดคลึงบริเวณปลายนิ้ว เช็ดทำความสะอาดนิ้วที่ต้องการเจาะด้วยสำลีแอลกอฮอล์
- เจาะเลือดบริเวณตำแหน่งปลายนิ้ว (องค์การอนามัยโลกแนะนำให้เจาะที่นิ้วกลางและนิ้วนาง)
- เช็ดเลือดหยดแรกออก ใช้เลือดหยดที่สอง หยดลงบนแถวตรวจ
- หลังจากนั้นนำสำลีแห้ง มาเช็ดเลือดที่ปลายนิ้ว
