อาการคัดจมูกและความดันบริเวณโหนกแก้ม มักเป็นสัญญาณว่า คุณเป็น ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน การติดเชื้อหรืออักเสบระยะสั้นของเนื้อเยื่อที่อยู่ในโพรงจมูก
คำจำกัดความ
ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน คืออะไร
ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน (acute sinusitis) เป็นโรคที่เกิดขึ้นจากการติดเชื้อหรืออักเสบอย่างกะทันหันภายในเยื่อบุโพรงจมูก ทำให้เกิดเป็นอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล แน่นจมูก และมีแรงดันในบริเวณโหนกแก้ม
โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน เกิดขึ้นบ่อยแค่ไหน
โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน เป็นโรคที่สามารถพบได้ทั่วไป และอาจเกิดขึ้นกับคนทุกเพศทุกวัย โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
อาการ
อาการของโรค ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน
อาการทั่วไปของโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน ได้แก่
- น้ำมูกข้น สีเหลืองหรืออมเขียวไหลจากจมูกหรือจากหลังคอ
- เกิดการอุดตันที่จมูกหรือคัดจมูก ทำให้หายใจลำบาก
- เจ็บ กดเจ็บ บวมหรือความดันรอบ ๆ ดวงตา แก้ม จมูกหรือหน้าผาก อาการเหล่านี้จะแย่ลงเมื่อก้มตัว
- ความดันในหู
- ปวดศีรษะ
- เจ็บที่กรามบนและฟัน
- ได้รับกลิ่นและรสลดลง
- ไอ ซึ่งอาจเป็นมากขึ้นในเวลากลางคืน
- มีกลิ่นปาก
- เหนื่อยล้า
- เป็นไข้
อาจมีอาการที่ไม่ได้ระบุข้างต้น หากคุณมีความกังวล หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด
คุณควรปรึกษาแพทย์หากคุณมีอาการต่อไปนี้
- อาการไม่ได้ดีขึ้นภายในไม่กี่วัน หรือมีอาการแย่ลง
- เป็นไข้หลายวันติดต่อกัน
- มีประวัติของการเป็นโรคไซนัสซ้ำหลายรอบ หรือเป็นโรคไซนัสเรื้อรัง
สาเหตุ
สาเหตุของโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน
โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน มักมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อที่ระบบทางเดินหายใจส่วนบน เช่น โรคหวัด โรคไข้หวัดใหญ่ ซึ่งอาจเป็นได้ตั้งการติดเชื้อไวรัสและการติดเชื้อแบคทีเรีย
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงที่ของโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน
มีปัจจัยเสี่ยงหลายปัจจัยที่ทำให้เป็น โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน เช่น
- ไข้ละอองฟาง หรืออาการแพ้อื่น ๆ ที่ส่งผลต่อโพรงจมูก
- ความผิดปกติที่ช่องจมูก เช่น ผนังกั้นช่องจมูกคด ริดสีดวงจมูกหรือเนื้องอกในจมูก
- อาการโรคอย่างซิสติกไฟโบรซิส (cystic fibrosis) โรคทางพันธุกรรมที่ทำให้สารคัดหลั่งและเยื่อเมือกในร่างกายมีความข้นหนืด หรือความผิดปกติที่ระบบภูมิคุ้มกันอย่างการติดเชื้อเอชไอวีหรือเอดส์
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัย โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน
แพทย์อาจใช้การกดที่จมูกหรือบนใบหน้า และอาจดูภายในโพรงจมูก หรืออาจมีการใช้วิธีการอื่นเพื่อวินิจฉัยโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน เพื่อคัดกรองโรคที่ไม่น่าจะเป็นออกไป อย่างเช่น
- การใช้กล้องส่องตรวจในโพรงจมูก โดยใช้ท่อที่บางและยืดหยุ่นได้หรือกล้องส่องตรวจ (endoscope) พร้อมด้วยแสงจากเส้นใยนำแสง สอดเข้าไปทางรูจมูก เพื่อให้แพทย์สามารถตรวจสอบภายในโพรงจมูก
- การตรวจร่างกายโดยเทคนิคการสร้างภาพ การใช้ซีทีสแกน (CT scan) และเอ็มอาร์ไอ (MRI) จะทำให้เห็นรายละเอียดบริเวณโพรงจมูกและจมูก วิธีนี้อาจช่วยให้เห็นความผิดปกติและโรคแทรกซ้อนที่อาจจะเป็นได้ แต่ไม่จำเป็นสำหรับผู้ที่ป่วยเป็นโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลันที่ไม่ได้มีอาการแทรกซ้อน
- การเพาะเชื้อในจมูกและโพรงจมูก โดยปกติแล้ว การตรวจทางห้องปฏิบัติการไม่ใช่เรื่องจำเป็นสำหรับการวินิจฉัยโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน อย่างไรก็ตาม เมื่ออาการไม่ตอบสนองต่อการรักษาหรือแย่ลง การเพาะเนื้อเยื่ออาจช่วยให้ระบุสาเหตุได้ เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย
- การตรวจภูมิแพ้ หากแพทย์สงสัยว่าภูมิแพ้กระตุ้นให้คุณเป็นโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน แพทย์จะแนะนำให้ตรวจภูมิแพ้ทางผิวหนัง การตรวจทางผิวหนังปลอดภัยและทำได้เร็ว ทั้งยังช่วยชี้สารก่อภูมิแพ้ที่เป็นต้นเหตุให้จมูกอักเสบอีกด้วย
การรักษา โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน
โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลันโดยส่วนมากเกิดจากการติดเชื้อไวรัส และจะหายเป็นปกติได้เอง เทคนิคการดูแลตนเองเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อจะบรรเทาอาการ
การรักษาเพื่อบรรเทาอาการ
แพทย์อาจแนะนำการรักษาเพื่อช่วยบรรเทาอาการไซนัสอักเสบเฉียบพลัน ได้แก่
- น้ำเกลือสำหรับล้างจมูก ซึ่งคุณอาจใช้หลายครั้งต่อวัน เพื่อทำความสะอาดช่องจมูก
- ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์สำหรับพ่นจมูก (Nasal corticosteroids) ยาพ่นเหล่านี้จะช่วยป้องกันและรักษาการอักเสบ
- ยาแก้ปวดที่ขายตามร้านขายยา เช่น ยาแอสไพริน ยาอะซีตามิโนเฟน (acetaminophen)
ยาปฏิชีวนะ
ปกติแล้วไม่จำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน ถึงแม้เชื้อไซนัสอักเสบเฉียบพลันจะเป็นแบคทีเรียก็ตาม เพราะเชื้อนี้อาจหายไปได้เองโดยไม่ต้องรักษา
แพทย์อาจจะรอเพื่อดูว่าโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลันที่เกิดจากแบคทีเรียของคุณแย่ลงหรือไม่ อย่างไรก็ตาม อาการที่รุนแรง ลุกลาม หรือเป็นอย่างต่อเนื่อง อาจจำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ หากแพทย์จ่ายยาปฏิชีวนะ ดูให้มั่นใจว่าคุณได้ใช้ยาทั้งหมดตามที่แพทย์สั่ง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นก็ตาม หากคุณหยุดยาเร็วเกินไป คุณอาจกลับมามีอาการอีกครั้ง
การบำบัดด้วยภูมิคุ้มกัน (Immunotherapy)
หากอาการภูมิแพ้ทำให้เกิดโรคไซนัสอักเสบ อาจรักษาด้วยการฉีดยารักษาภูมิแพ้ ซึ่งช่วยลดการตอบสนองของร่างกายต่อสารก่อภูมิแพ้บางชนิด
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่ช่วยจัดการกับโรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองดังต่อไปนี้ จะช่วยให้คุณรับมือกับ โรคไซนัสอักเสบเฉียบพลัน ได้
- ดื่มน้ำมาก ๆ เช่น น้ำเปล่า น้ำผลไม้ เพื่อช่วยทำให้น้ำมูกใสขึ้น และขับน้ำมูกได้ง่ายขึ้น หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ เนื่องจากอาจทำให้ร่างกายขาดน้ำ การดื่มแอลกอฮอล์ยังทำให้อาการบวมในเยื่อบุโพรงจมูกและจมูกแย่ลง
- ทำให้โพรงจมูกชุ่มชื้น ด้วยการคลุมหัวด้วยผ้าขนหนู ก่อนเอาใบหน้าไออังเหนือถ้วยที่ใส่น้ำร้อน ให้ไอน้ำพุ่งเข้าสู่ใบหน้า จะช่วยทำให้โพรงจมูกชุ่มชื่น ลดอาการปวด และช่วยขับน้ำมูกได้
- ประคบร้อนบริเวณใบหน้า โดยเฉพาะรอบ ๆ จมูก แก้ม และดวงตา
- ล้างจมูกด้วยชุดอุปกรณ์สำหรับล้างจมูก
- หนุนหัวให้สูงขณะนอน สามารถช่วยให้โพรงจมูกระบายน้ำมูกได้สะดวก และลดการอุดตัน
หากคุณมีคำถามเพิ่มเติม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางออกที่ดีที่สุดสำหรับคุณ
