หากคุณเป็นคนหนึ่งที่ชอบไปเที่ยวทะเล การพบกับแมงกะพรุนจึงไม่ใช่เรื่องที่แปลกอะไรเลย แต่บางครั้งเมื่อคุณลงไปเล่นในน้ำทะเล คุณอาจจะไม่ทันสังเกตเห็นแมงกะพรุนจนอาจโดยมันต่อยได้ หลังจากโดยต่อยแล้ว คุณควรจะต้องหา วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย ซึ่งทาง Hello คุณหมอ มีเรื่องนี้มาฝากกัน
เมื่อโดน แมงกะพรุนต่อย ต้องเฝ้าระวังอะไรเป็นพิเศษ
โดยทั่วไปเมื่อโดนแมงกะพรุนต่อยไม่จำเป็นจะต้องไปพบคุณหมอ แต่การไปพบคุณหมอทันทีหลังจากโดนแมงกะพรุนต่อยก็เพื่อที่จะให้คุณหมอวินิจฉัยอาการบาดเจ็บของคุณได้อย่างทันที สำหรับการรักษานั้นจะขึ้นอยู่กับชนิดของแมงกะพรุนที่ต่อย ปัญหาของการถูกแมงกะพรุนต่อยก็คือ คุณไม่สามารถมองเห็นมันได้อย่างชัดเจน เวลามันอยู่ในน้ำ แต่จะมารู้ตัวทีหลังเมื่อมีอาการเจ็บปวดเกิดขึ้น
หนวดของแมงกะพรุนนั้นแม้จะหลุดออกจากร่างกายของมันแล้ว แต่มันก็ยังสามารถต่อยคุณได้ ดังนั้น ผู้ที่เข้าไปช่วยผู้ที่ถูกแมงกะพรุ่งต่อยถึงจะต้องระวังในส่วนนี้ด้วยเช่นกัน โดยพยายามหลีกเลี่ยงการสัมผัสผิวหนังโดยที่ไม่มีอะไรป้องกัน
เมื่อโดนแมงกะพรุนต่อย แต่คุณยังไม่ได้ไปพบคุณหมอในทันที ควรจะต้องเฝ้าระวังปฏิกิริยาการแพ้ที่อาจจะเกิดขึ้น บางครั้งปฏิกิริยาการแพ้อาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ หากใครที่โดยแมงกะพรุนต่อยแล้วมีอาการแพ้รุนแรง (Anaphylaxis) ก็อาจส่งผลทำให้ความดันโลหิตลดลง จนเกิดอาการช็อกได้เช่นกัน สำหรับอาการที่เกิดจากอาการแพ้รุนแรง ที่ต้องเฝ้าระวังหลังจากโดนแมงกะพรุนต่อย มีดังนี้
- อาการเวียนหัว
- ผิวแดง
- ลมพิษ
- อาการคัน
- หายใจถี่ หรือหายใจไม่ออก
- ความอ่อนแอ
การทานไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) และอะเซตามีโนเฟน (Acetaminophen) สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดได้ ส่วนไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) ช่วยบรรเทาอาการคันได้ แต่ควรจะต้องระวังไว้ เพราะอาการคันอาจเป็นสัญญาณของอาการแพ้ได้
อาการที่อาจเกิดขึ้นเมื่อโดน แมงกะพรุนต่อย
ผู้ที่โดนแมงกะพรุนต่อยส่วนใหญ่จะมีอาการไม่สบายตัว แต่แมงกะพรุนบางชนิดก็อาจมีอันตรายถึงขั้นทำให้เสียชีวิตได้ จากข้อมูลของ National Science Foundation ระบุว่า ทุกปีมีผู้คนมากกว่า 500,000 คนที่ถูกแมงกะพรุนต่อยในอ่าวเชซาพีก (Chesapeake bay) ในอเมริกาเหนือเพียงแห่งเดียว สำหรับอาการทั่วไปเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อ ได้แก่
- ความรู้สึกแสบร้อนบนผิวหนัง
- รู้สึกเสียวซ่าหรือชาบริเวณที่โดนแมงกะพรุนต่อย
- ผิวหนังในบริเวณที่ถูกแมงกะพรุนต่อยเปลี่ยนเป็นสีแดงหรือม่วง
ส่วนอาการรุนแรงที่เกิดขึ้นเพราะถูกแมงกะพรุนต่อย ได้แก่
- คลื่นไส้
- เวียนหัว
- อาเจียน
- หายใจลำบาก
ความรุนแรงของอาการนั้นจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล นอกจากนั้น ยังขึ้นอยู่กับชนิดของแมงกะพรุนที่ต่อยและพื้นที่ผิวหนังที่ได้รับผลกระทบจากพิษของมัน
วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย
การวิจัยจากแหล่งที่เชื่อถือได้แสดงให้เห็นว่า การรักษาอย่างรวดเร็วเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย สามารถลดอาการปวด ลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน การติดเชื้อ และอาการแพ้เฉพาะที่ได้ ดังนั้น วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย สามารถทำได้ ดังนี้
การรักษาและบรรเทาอาการทันที
ส่วนใหญ่เมื่อถูกแมงกะพรุนต่อยสามารถรักษาได้ทันทีด้วยการใช้น้ำเกลือหรือน้ำร้อนล้างพิษออก วิธีนี้จะช่วยลดอาการแสบร้อนจากการถูกต่อย นอกจากนี้ การอาบน้ำอุ่นโดยเร็วที่สุดก็อาจจะช่วยบรรเทาอาการที่เกิดขึ้นได้ การศึกษาล่าสุดจากแหล่งที่เชื่อถือได้สรุปว่า การใช้น้ำร้อนล้างพิษเมื่อโดยแมงกะพรุนต่อยมีประสิทธิภาพมากกว่าการประคบด้วยน้ำแข็ง
ทานยาที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์
หากคุณมีอาการปวดมาก คุณสามารถทานยาแก้ปวดเฉพาะที่ เช่น ลิโดเคน (Lidocaine) ยาบรรเทาอาการปวด เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ซึ่งอาจช่วยลดผลกระทบจากการถูกต่อยได้ หากคุณพบว่าตัวเองมีอาการแพ้หลังจากที่ถูกแมงกะพรุนต่อย เช่น ลมพิษ การใช้ครีมต่อต้านฮีสตามีน (Antihistamine cream) ที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์ก็สามารถช่วยบรรเทาอาการได้
การดูแลตัวเองที่บ้านเมื่อโดนแมงกะพรุนต่อย
บางคนเชื่อว่า การนำเบกกิ้งโซดามาทาไว้บริเวณที่ถูกแมงกะพรุนต่อย จะช่วยรักษาผิวและบรรเทาพิษของแมงกะพรุนได้ นอกจากนั้น น้ำส้มสายชูก็ยังเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่นิยมนำมาใช้เมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย การนำน้ำส้มสายชูมาล้างพิษเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย อาจใช้ได้กับแมงกะพรุนบางชนิดเท่านั้น และยังไม่มีข้อสรุปทางการแพทย์รองรับถึงประสิทธิภาพในการใช้เบกกิ้งโซดา และน้ำส้มสายชูในการล้างพิษของแมงกะพรุน
ยาสำหรับปฏิกิริยาที่รุนแรง
ปฏิกิริยาที่รุนแรงต่อแมงกะพรุนชนิดที่อันตราย อาจจะต้องได้รับการรักษาด้วยแอนทีเวนนิน (Antivenin) ซึ่งเป็นยาสูตรพิเศษที่ถูกคิดค้นขึ้น เพื่อต่อต้านพิษของสัตว์สายพันธุ์เฉพาะ ซึ่งแอนทีเวนนินสำหรับแมงกะพรุน สามารถรับได้ที่โรงพยาบาลเท่านั้น
แม้การถูกแมงกะพรุนต่อยอาจจะไม่ใช่เรื่องร้ายแรงสำหรับบางคน แต่ถ้าหากเกิดอาการแพ้อย่างรุนแรงก็สามารถส่งผลต่อชีวิตได้เช่นกัน ดังนั้น หลังจากการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเพื่อบรรเทาอาการที่เกิดขึ้นแล้ว คุณควรจะต้องไปโรงพยาบาล เพื่อให้คุณหมอวินิฉัยอาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เพื่อจะได้รับการรักษาที่ถูกวิธีจะเป็นการดีที่สุด
[embed-health-tool-bmi]
