ตัวโลน (Pubic Lice) เป็นแมลงขนาดเล็กกลุ่มเดียวกับเหา อาศัยอยู่ตามร่างกายบริเวณที่มีขน อาทิ หนังศีรษะ ใบหน้า รักแร้ หนวด และมักพบได้มากที่สุดบริเวณอวัยวะเพศ ตัวโลนมักแพร่กระจายผ่านการมีเพศสัมพันธ์ รวมถึงการใช้สิ่งของร่วมกันน และยังเป็นสาเหตุของอาการคันหรือผิวหนังระคายเคือง อย่างไรก็ตาม ตัวโลนกำจัดได้ด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะต่าง ๆ รวมทั้งแชมพู หรือโลชั่นที่มีส่วนประกอบในการกำจัดแมลงโดยเฉพาะโลนและหา การดูแลตนเองไม่ให้ตัวโลนเกาะนั้นสามารถทำได้ด้วยการอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายเสมอ และทำความสะอาดเสื้อผ้าและเครื่องนอนเป็นประจำ โดยอาจแช่หรือซักในน้ำร้อนอุณหภูมิ 54 องศาเซลเซียสขึ้นไป
[embed-health-tool-bmi]
ตัวโลน คืออะไร
ตัวโลนเป็นแมลงกลุ่มเดียวกับเหา มีขนาดเล็กมาก หรือไม่เกิน 1.8 มิลลิเมตร ลำตัวสีเหลืองหรือแดง มี 6 ขา มองเห็นด้วยตาเปล่าได้ยาก มักต้องใช้แว่นขยายส่องจึงจะมองเห็น
ตัวโลนอาศัยการดูดเลือดมนุษย์เป็นอาหาร มักเป็นสาเหตุของอาการคันหรืออักเสบตามร่างกาย ตัวโลนมักพบได้ ตามบริเวณส่วนต่าง ๆ ของร่างกายที่มีเส้นขนปกคลุม เช่น ศีรษะ ใบหน้า หน้าอก รักแร้ แขน อวัยวะเพศ ทั้งนี้ ลักษณะของตัวโลนที่พบได้ มี 3 ระยะ คือ
- ไข่โลน มีรูปทรงรีขนาดเล็กมาก มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า สีออกเหลืองหรือขาว ส่วนใหญ่มักติดอยู่ตามแนวเส้นขน ไข่โลนใช้ระยะเวลาประมาณ 6-10 วันในการฟักเป็นตัว
- ตัวอ่อน มีขนาดเล็กมาก ใช้เวลาประมาณ 2-3 สัปดาห์ จึงโตเต็มวัยและสามารถสืบพันธุ์ได้
- ตัวเต็มวัย มีขนาดประมาณ 1.1-1.8 มิลลิเมตร โดยตัวเมียจะมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ และมักพบบริเวณขนตรงอวัยวะเพศ ทั้งนี้ เมื่อตัวโลนถูกกำจัดออกจากร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 1-2 วัน จึงจะตาย
ลักษณะของอาการผิวหนังเนื่องจาก ตัวโลน
อาการผิดปกติต่าง ๆ เนื่องจากตัวโลนมักปรากฏขึ้นหลังจากตัวโลนแพร่กระจายอยู่บนร่างกายแล้วหลายสัปดาห์ โดยอาการที่อาจพบได้ทั้งในเพศชายและเพศหญิง มีดังต่อไปนี้
- รู้สึกคันตามผิวหนังซึ่งเป็นอาการที่พบบ่อยที่สุดเมื่อถูกตัวโลนกัด เนื่องจากการแพ้น้ำลายของตัวโลน และอาการมักรุนแรงขึ้นในตอนกลางคืน หากเกาอาจทำให้ผิวหนังติดเชื้อแบคทีเรีย หรือเป็นแผลได้
- ผิวหนังเกิดการอักเสบหรือระคายเคือง เนื่องจากโดนตัวโลนข่วน
- มีจุดสีน้ำเงินหรือจุดเลือดติดบนผิวหนังหรือเสื้อผ้า
- พบผงสีดำหรือมูลของตัวโลนอยู่บนเสื้อผ้าหรือชุดชั้นใน
เมื่อพบอาการที่เข้าข่ายว่าอาจเกิดจากตัวโลน ควรรีบไปพบคุณหมอเพื่อหาทางรักษาต่อไป
การแพร่กระจายของตัวโลน
โดยทั่วไป ตัวโลน จะแพร่กระจายผ่านการสัมผัสโดยเฉพาะระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ นอกจากนี้ ตัวโลนยังแพร่กระจายผ่านการใช้สิ่งของต่าง ๆ ร่วมกัน เช่น เสื้อผ้า ผ้าปูที่นอน ผ้าขนหนู
อย่างไรก็ตาม ตัวโลนจะไม่สามารถแพร่กระจายผ่านการใช้ชักโครกหรือห้องน้ำร่วมกัน เพราะเท้าของตัวโลนไม่สามารถยึดเกาะบนวัตถุผิวเรียบได้
อาการผิวหนังที่เกิดจากตัวโลน รักษาอย่างไร
เมื่อไปพบคุณหมอ คุณหมอจะตรวจหาตัวโลนหรือไข่ของโลนด้วยตาเปล่าหรือผ่านแว่นขยาย หากพบตัวโลน คุณหมอจะให้ยาเพื่อรักษาดังต่อไปนี้
- ยามาลาไทออน (Malathion) เป็นยาฆ่าแมลงขนาดเล็ก สำหรับใช้ภายนอก โดยใช้ทาบริเวณที่พบตัวโลนทิ้งไว้เป็นเวลา 8-12 ชั่วโมง จากนั้นจึงล้างออก
- ยาไอเวอร์เมคติน (Ivermectin) เป็นยาต้านปรสิต โดยรับประทานในรูปแบบของยาเม็ด
- ยาลินเดน (Lindane) เป็นยากำจัดตัวโลนในรูปแบบของแชมพู ใช้สระผมเพื่อกำจัดตัวโลนและไข่โลน โดยยาชนิดนี้มักไม่ใช่ตัวเลือกแรก ๆ ในการรักษา เพราะก่อให้เกิดผลข้างเคียงโดยเป็นพิษต่อสมองและระบบประสาท คุณหมอจะจ่ายยานี้เมื่อเห็นว่าการรักษาด้วยยาอื่นไม่ได้ผล
- ปิโตรเลียมเจลลี ใช้ทาบริเวณขนตาหรือคิ้วในตอนกลางคืนแล้วล้างออกในตอนเช้า ทั้งนี้ การรักษาด้วยปิโตรเลียมเจลลีจะต้องทาอย่างต่อเนื่อง และใช้เวลาหลายสัปดาห์กว่าจะเห็นผล นอกจากนั้นหากใช้ปิโตรเลียมเจลลีไม่ถูกวิธีอาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อดวงตาได้
ทั้งนี้ การใช้ยารักษาตัวโลนในรูปแบบยาใช้ภายนอก อาจทำให้ผิวหนังระคายเคือง แสบ แดง หรือคันได้ หากเกิดอาการดังกล่าว ควรรีบล้างทำความสะอาดผิวหนังด้วยน้ำสะอาด
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเพื่อป้องกัน ตัวโลน
การป้องกันเพื่อลดความเสี่ยงการติดต่อตัวโลน อาจทำได้ดังนี้
- หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่อาจมีตัวโลน เพื่อป้องกันการติดต่อของตัวโลน ทั้งนี้ การสวมถุงยางอนามัยไม่สามารถป้องกันตัวโลนได้ 100 เปอร์เซ็นต์ เพราะตัวโลนที่อาศัยอยู่บริเวณอวัยวะเพศยังแพร่กระจายได้อยู่
- หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น เช่น เสื้อผ้า ผ้าขนหนู ผ้าห่ม ผ้าปูที่นอน
- ทำความสะอาดสิ่งของต่าง ๆ อยู่เสมอ โดยเฉพาะเสื้อผ้าหรือเครื่องนอน ควรซักในน้ำที่มีอุณหภูมิ 54 องศาเซลเซียสขึ้นไป และควรนำไปตากแดดให้แห้งเพื่อฆ่าเชื้อ ควรเก็บเสื้อผ้า เครื่องนอน หรือของใช้ต่าง ๆ ใส่ในถุงสุญญากาศหรือใส่ถุงปิดปากถุงให้มิดชิด อย่างน้อย 2 สัปดาห์
