ผื่นรูปเหรียญ (Nummular Dermatitis) เป็นโรคผิวหนังอักเสบแบบเรื้อรังชนิดหนึ่ง อาจพบได้บ่อยในผู้ป่วยวัยกลางคนและผู้สูงอายุ ส่งผลให้ผิวหนังบวม เป็นหย่อมขนาดใหญ่รูปวงกลมหรือวงรี และมีอาการคัน หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม ผื่นรูปเหรียญอาจมีอาการคงอยู่เป็นเดือน หรือเป็นปี อีกทั้งยังอาจกลับมาเป็นซ้ำที่บริเวณเดิมได้อีก
คำจำกัดความ
ผื่นรูปเหรียญ คืออะไร
ผื่นรูปเหรียญ เป็นโรคผิวหนังอักเสบที่สามารถเกิดขึ้นได้ทุกเพศทุกวัย แต่มักเกิดขึ้นในเพศชายมากกว่าเพศหญิง ลักษณะเป็นผื่นรูปวงกลมขึ้นกระจัดกระจายบนผิวหนัง และเติบโตขึ้นเป็นหย่อมขนาดใหญ่คล้ายรูปเหรียญ มักทำให้เกิดอาการคันและบวม
อาการ
อาการของผื่นรูปเหรียญ
ผื่นรูปเหรียญอาจเกิดขึ้นได้ทุกส่วนบนร่างกาย แต่ส่วนใหญ่จะไม่เกิดขึ้นบนใบหน้าและหนังศีรษะ โดยอาจแสดงอาการ ดังนี้
- มีตุ่มเล็ก ๆ ขึ้นบนผิวหนัง และจะรวมตัวเข้าด้วยกันเป็นหย่อมขนาดใหญ่
- มีลักษณะเป็นผื่นแดง เป็นสะเก็ด และมีขนาด 2-10 เซนติเมตร
- สำหรับคนผิวขาว ผื่นรูปเหรียญอาจมีสีชมพู หรือสีแดง ส่วนคนผิวคล้ำ ผื่นรูปเหรียญอาจสีน้ำตาล หรือสีอาจซีดกว่าผิวหนังรอบ ๆ
- มีแผลพุพอง บวม มีหนอง และคัน
เมื่อเวลาผ่านไป ผื่นรูปเหรียญจะค่อย ๆ แห้ง แข็ง แตกเป็นขุย และเปลี่ยนสี ซึ่งผู้ป่วยอาจมีผื่นรูปเหรียญมากกว่าหนึ่งจุดบนร่างกาย ในบางกรณีอาจมีการติดเชื้อร่วมด้วย ซึ่งอาจมีอาการ ดังนี้
- ผื่นรูปเหรียญมีหนองไหลออกมา
- เกิดแผ่นสีเหลืองขึ้นบนผื่นรูปเหรียญ
- ผิวหนังบวม เจ็บปวด
- มีไข้ รู้สึกร้อนและตัวสั่น
สาเหตุ
สาเหตุของผื่นรูปเหรียญ
ยังไม่มีสาเหตุการเกิดผื่นรูปเหรียญที่ชัดเจน แต่ส่วนใหญ่มักเกิดจากอาการผิวแห้ง เพราะเมื่อผิวแห้งมากอาจทำให้ผิวหนังระคายเคืองได้ ในบางกรณี อาจเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย สแตปฟิโลคอคคัส ออเรียส (Staphylococcus Aureus) หรืออาจเกิดจากสิ่งกระตุ้นรอบตัว เช่น บาดแผลที่ผิวหนัง แมลงกัดต่อย
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของผื่นรูปเหรียญ
ปัจจัยที่อาจเป็นสิ่งกระตุ้นให้เกิดผื่นรูปเหรียญ มีดังนี้
- บาดแผลติดเชื้อ แผลพุพอง
- การบาดเจ็บที่ผิวหนัง เช่น รอยขีดข่วน แมลงกัดต่อย แผลไหม้
- โรคติดต่อทางผิวหนัง
- เส้นเลือดขอด
- สภาพอากาศที่หนาวเย็นและแห้ง ซึ่งส่งผลทำให้แผลแย่ลง
- ผิวแห้ง
- ยาบางชนิด เช่น อินเตอร์เฟียรอน (Interferon) ไรบาวิริน (Ribavirin) ใช้ร่วมกันเพื่อรักษาโรคตับอักเสบซี หรือ ยาลดคอเลสเตอรอล
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
การวินิจฉัยผื่นรูปเหรียญ
การวินิจฉัยผื่นรูปเหรียญ สามารถทำได้ ดังนี้
- เมื่อผู้ป่วยมีอาการของโรค คุณหมอจะตรวจดูจุดแผลบนผิวหนังเพื่อวินิจฉัยโรค
- คุณหมออาจเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อที่ผิวหนัง เพื่อนำไปตรวจสอบโรค
- คุณหมอจัดแผนการรักษาที่เหมาะสม และตรงกับความต้องการของผู้ป่วย
การรักษาผื่นรูปเหรียญ
สาเหตุของผื่นรูปเหรียญส่วนใหญ่เกิดจากผิวแห้ง การรักษาจึงมีเป้าหมายเพื่อบรรเทาอาการและป้องกันการเกิดซ้ำ ดังนี้
- ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ด้วยการอาบน้ำด้วยอุณหภูมิปกติ ทามอยส์เจอไรเซอร์ตามคำแนะนำของแพทย์ หรืออาจใช้เครื่องทำความชื้นในห้องนอน
- หลีกเลี่ยงสารระคายเคืองผิว เช่น เลือกใช้น้ำยาทำความสะอาดสูตรอ่อนโยน หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ไฟหรือเครื่องทำความร้อน สวมเสื้อผ้าหลวม ๆ เพื่อลดการเสียดสี
- ใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น อิริโทรมัยซิน (Erythromycin) ฟลูคลอกซาซิลลิน (Flucloxacillin) ช่วยลดอาการอักเสบที่ผิวหนังและแผลพุพอง
- ใช้ยาสเตียรอยด์เฉพาะที่ ชนิดครีมหรือขี้ผึ้ง ช่วยลดอาการอักเสบที่ผิวหนัง
- ฉีดสเตียรอยด์ สำหรับอาการที่รุนแรง โดยจะฉีดบริเวณแผลโดยตรง
- ใช้ยาสเตียรอยด์ชนิดรับประทาน ใช้สำหรับอาการที่รุนแรงและมีการกระจายของโรคเป็นวงกว้าง ช่วยลดอาการอักเสบที่ผิวหนังได้
- รักษาด้วยรังสีอัลตราไวโอเลต (UV) สำหรับผื่นรูปเหรียญที่กระจายเป็นวงกว้าง ช่วยลดอาการคันและช่วยให้ผิวหนังดีขึ้น
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่จะช่วยจัดการกับ ผื่นรูปเหรียญ
การดูแลตัวเองเพื่อปกป้องผิวให้สุขภาพดีและป้องกันไม่ให้ผื่นรูปเหรียญรุนแรงขึ้น อาจทำได้ดังนี้
- ทามอยส์เจอไรเซอร์เป็นประจำ เพราะมอยส์เจอไรเซอร์ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิว
- เปลี่ยนวิธีอาบน้ำ โดยอาบน้ำด้วยอุณหภูมิปกติไม่เกิน 20 นาที
- ใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวสูตรอ่อนโยน ไม่มีน้ำหอม เพื่อลดสารที่อาจทำให้ผิวระคายเคือง
- ใช้เครื่องทำความชื้น เพื่อไม่ให้อากาศในบ้านแห้งเกินไป
- ลดความเครียด ด้วยการออกกำลังกาย นอนพักผ่อน หรือทำงานอดิเรก
- สวมเสื้อผ้าหลวม ๆ ระบายอากาศ เพื่อลดการเสียดสี
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณที่พอดี เพราะเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อาจกระตุ้นให้เกิดผื่นรูปเหรียญได้
[embed-health-tool-heart-rate]
