หลังจากคลอดลูก ไม่ว่าจะเป็นการคลอดแบบธรรมชาติหรือผ่าคลอด อาจมีสารคัดหลั่งไหลออกมาจากช่องคลอด หรือที่เรียกว่า น้ำคาวปลาหลังคลอด ซึ่งเป็นหนึ่งในกระบวนการกำจัดของเสีย เช่น เลือด เยื่อบุโพรงมดลูก เนื้อเยื่อรก ออกจากร่างกายของคุณแม่หลังคลอด ปริมาณน้ำคาวปลาที่ถูกขับออกมาของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน ดังนั้น ช่วงหลังคลอดจึงควรหมั่นดูแลสุขภาพช่องคลอดให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อป้องกันการติดเชื้อและปัญหาสุขภาพด้านอื่น ๆ ที่อาจตามมาได้

น้ำคาวปลาหลังคลอด คืออะไร

น้ำคาวปลาหลังคลอด คือ ของเหลวที่ขับออกมาผ่านทางช่องคลอดหลังจากคลอดลูก ประกอบไปด้วยเลือด เยื่อบุโพรงมดลูก เนื้อเยื่อรก สามารถเกิดขึ้นได้กับคุณแม่หลังคลอดทุกคน ไม่ว่าจะคลอดตามธรรมชาติหรือผ่าคลอด โดยทั่วไป น้ำคาวปลาหลังคลอดจะมีลักษณะคล้ายเลือดประจำเดือน ซึ่งระยะเวลาและปริมาณของน้ำคาวปลาที่ขับออกมานั้นขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล

น้ำคาวปลาหลังคลอดจะหมดเมื่อไร

น้ำคาวปลาหลังคลอดแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังต่อไปนี้

• ระยะที่ 1 ช่วง 1-3 วันหลังคลอด เลือดจะออกมามากที่สุด โดยลักษณะเลือดจะเป็นสีแดงเข้มหรือสีแดงสด เป็นลิ่มเลือดขนาดเล็ก หากมีขนาดใหญ่ควรไปพบคุณหมอ
• ระยะที่ 2 ช่วง 4-10 วันหลังคลอด เลือดที่ขับออกมาทางช่องคลอดจะลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัด โดยลักษณะเลือดจะเป็นสีน้ำตาลอมชมพู และเหลวมากขึ้น ไม่ค่อยเป็นก้อนเหมือนช่วงระยะแรก
• ระยะที่ 3 ช่วง 11-28 วันหลังคลอด ลักษณะเลือดจะเปลี่ยนจากสีน้ำตาลอมชมพูเป็นสีขาวอมเหลือง หรือสีครีม

น้ำคาวปลาหลังคลอดจะค่อย ๆ น้อยลงและหมดไปตามระยะเวลา คุณแม่หลังคลอดส่วนใหญ่จะมีน้ำคาวปลาประมาณ 3-4 สัปดาห์หลังคลอด หรือบางคนอาจนานถึง 6 สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น คลอดเองตามธรรมชาติ คลอดลูกแฝด

วิธีจัดการน้ำคาวปลาหลังคลอด

การดูแลเมื่อมีน้ำคาวปลาหลังคลอด อาจทำได้ดังนี้

• ซื้อผ้าอนามัยเตรียมไว้ เนื่องจากอาจต้องใช้ผ้าอนามัยเป็นจำนวนมาก หากสะดวก อาจซื้อผ้าอนามัยสำหรับผู้หญิงหลังคลอดโดยเฉพาะ
• ล้างมือให้สะอาดก่อนเปลี่ยนผ้าอนามัยทุกครั้ง เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ
• เปลี่ยนผ้าอนามัยเป็นประจำทุก 2 ชั่วโมงในช่วงเริ่มต้น จากนั้นค่อยเปลี่ยนทุก 3-4 ชั่วโมงเมื่อน้ำคาวปลาเริ่มลดลง
• หลีกเลี่ยงการใช้ผ้าอนามัยแบบสอดหรือถ้วยอนามัยเป็นเวลาอย่างน้อย 6 สัปดาห์ เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อได้
• ไม่ควรแช่น้ำหรือว่ายน้ำในช่วงที่มีน้ำคาวปลา
• ไม่ควรสวนล้างช่องคลอด เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อในโพรงมดลูกได้
• สามารถอาบน้ำและทำความสะอาดได้ตามปกติ แต่ควรซับทำความสะอาดช่องคลอดให้แห้งทุกครั้ง

ควรไปพบคุณหมอเมื่อไหร่

หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรไปพบคุณหมอเพื่อรับการวินิจฉัย และรับการรักษาอย่างทันท่วงที

• ผ่านมา 3 วันแล้วแต่น้ำคาวปลายังมีสีแดงสด
• น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นผิดปกติ
• เลือดออกมามากผิดปกติเกิน 3 วันหลังคลอด และใช้ผ้าอนามัยมากกว่า 1 แผ่น/ชั่วโมง
• เลือดที่ออกมาเป็นลิ่มเลือด หรือเป็นก้อนใหญ่ขนาดเท่าลูกพลัม
• วิงเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม
• คลื่นไส้
• เป็นไข้ หนาวสั่น
• ตาพร่ามั่ว มองไม่ชัด
• ความดันโลหิตต่ำ
• หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ