มาโซคิส (Masochism) คือ โรคจิตเภทชนิดหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของจินตนาการที่กระตุ้นความพึงพอใจทางเพศ โดยผู้ป่วยจะรู้สึกพึงพอใจ ตื่นเต้น และเกิดอารมณ์ทางเพศอย่างรุนแรง เมื่อถูกทำร้ายทางร่างกายและจิตใจ เช่น ถูกทุบตี ถูกล่ามหรือมัด ถูกด่าทอ ซึ่งโรคจิตเภทชนิดนี้อาจมีสาเหตุมาจากประสบการณ์ความรุนแรงและความเจ็บปวดในวัยเด็กที่เกิดขึ้นเป็นเวลานาน จนกระทบต่อสภาพจิตใจอย่างรุนแรง ทำให้ผู้ป่วยเกิดความปรารถนาในความเจ็บปวด และต้องการการถูกกระทำเพื่อสนองความพึงพอใจและทำให้ตัวเองรู้สึกมีความสุขมากขึ้น

มาโซคิส คือ อะไร

มาโซคิส คือ โรคจิตเภทชนิดหนึ่งที่ผู้ป่วยจะรู้สึกพึงพอใจเมื่อตัวเองได้รับความเจ็บปวดทั้งทางร่างกายและจิตใจ โดยส่วนใหญ่มักเกี่ยวข้องกับความพึงพอใจในจินตนาการทางเพศและการถูกทำร้ายร่างกาย เช่น ชื่นชอบการมีเพศสัมพันธ์โดยการถูกมัด ทุบตี จิกผม บีบคอ ถูกทรมาน หรือการถูกทำร้ายที่ก่อให้เกิดความเจ็บปวดทางร่างกายที่ไม่เกี่ยวกับเรื่องเพศ ซึ่งความเจ็บปวดนี้อาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่การใช้ความรุนแรงน้อยไปจนถึงความรุนแรงมาก

มาโซคิสมีสาเหตุมาจากอะไร

ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของโรคมาโซคิส แต่อาจมีสาเหตุมาจากความผิดปกติของสภาพจิตใจ และอาจมีความเกี่ยวข้องกับโรคแฟคติเชียส หรือโรคอยากเป็นผู้ป่วย (Factitious Disorder) ซึ่งเป็นโรคที่ผู้ป่วยสร้างอาการเจ็บป่วยขึ้นมาเองโดยไม่มีแรงจูงใจ

โดยมีงานวิจัยชิ้นหนึ่งตีพิมพ์ใน Indian Journal of Psychiatry เมื่อเดือนกรกฎาคม-กันยายน พ.ศ. 2548 ศึกษาเกี่ยวกับโรคอยากเป็นผู้ป่วย พบว่า โรคอยากเป็นผู้ป่วยเป็นโรคที่ผู้ป่วยตอบสนองความต้องการทางจิตใจผ่านการแสดงออกทางพฤติกรรม โดยอาจเกิดขึ้นจากประสบการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจอย่างรุนแรงในวัยเด็ก ซึ่งเชื่อมโยงกับโรคมาโซคิสที่ผู้ป่วยอาจรู้สึกถูกบังคับให้ต้องทนทุกข์ทรมานกับความรุนแรงในวัยเด็กจนส่งผลกระทบต่อจิตใจอย่างรุนแรง เมื่อเวลาผ่านไปผู้ป่วยจึงแสวงหาการลงโทษตัวเองเพื่อสนองอารมณ์และความปรารถนาที่เคยถูกลงโทษในอดีต เช่น ความเจ็บปวดเพื่อสร้างความตื่นเต้นทางเพศ สร้างความเจ็บปวดให้ตัวเองเพื่อระบายอารมณ์โกรธ

ดังนั้น โรคมาโซคิสจึงอาจเป็นโรคที่พัฒนาขึ้นมาจากประสบการณ์ความรุนแรงและความเจ็บปวดที่เคยเกิดขึ้นในวัยเด็กหรือเกิดขึ้นมาเป็นเวลานาน จนส่งผลให้เกิดความผิดปกติของสภาพจิตใจ ผู้ป่วยจึงมีความปรารถนาที่จะได้รับความเจ็บปวดเพื่อสร้างความสุขและความพึงพอใจให้กับตัวเอง

มาโซคิสเกี่ยวข้องกับสุขภาพทางเพศอย่างไร

มาโซคิสเป็นโรคจิตเภทที่พบได้น้อยและอาจสัมพันธ์กับพฤติกรรมที่ชื่นชอบความเจ็บปวดอีกรูปแบบที่เรียกว่า ซาดิสม์ (Sadism) ซึ่งเป็นความพึงพอใจในความเจ็บปวดที่เกิดขึ้นกับผู้อื่น โดยความสุขทางเพศทั้ง 2 รูปแบบนี้ อาจมีการสลับบทบาทระหว่างผู้กระทำและผู้ถูกกระทำเพื่อปลุกเร้าอารมณ์ทางเพศของทั้ง 2 ฝ่ายให้เพิ่มขึ้นในขณะร่วมเพศ

อย่างไรก็ตาม หากมาโซคิสที่เกิดขึ้นเป็นความเจ็บปวดทางร่างกายที่เกิดจากการทำร้ายตัวเอง ผู้ป่วยอาจหยุดพฤติกรรมรุนแรงได้ด้วยตัวเองโดยไม่ก่อให้เกิดการบาดเจ็บสาหัสและเป็นอันตรายถึงชีวิต แต่หากความเจ็บปวดที่เกิดขึ้นเกิดจากการถูกผู้อื่นกระทำอาจเสี่ยงที่จะเกิดอันตรายร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ นอกจากนี้ มาโซคิสยังอาจเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดการถูกล่วงละเมิดทางเพศได้เช่นกัน

การรักษาโรคมาโซคิส

การรักษาโรคมาโซคิสอาจมีเป้าหมายเพื่อจัดการกับสภาพจิตใจของผู้ป่วยอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพราะหากไปตัดสินว่าผู้ป่วยเป็นโรคมาโซคิสหรือมีความผิดปกติทางจิตใจอื่น ๆ อาจส่งผลให้ผู้ป่วยไม่ยอมรับและรู้สึกไม่พอใจจนไม่เข้ารับการรักษากับคุณหมอได้ โดยการรักษาอาจมีดังนี้

• การรักษาด้วยจิตบำบัด เป็นการบำบัดด้วยการพูดคุยควบคู่ไปกับการบำบัดทางพฤติกรรม เพื่อค้นหาสาเหตุที่แท้จริงที่ส่งผลกระทบต่อจิตใจ อาจช่วยควบคุมความเครียดและช่วยพัฒนาทักษะการเผชิญหน้ากับความเป็นจริง ซึ่งการบำบัดด้วยวิธีนี้อาจต้องขอความร่วมมือจากครอบครัวให้ร่วมพูดคุยเพื่อให้ผลการรักษาเป็นไปในทางที่ดี
• การรักษาด้วยยา เช่น ยากดประสาท ยาแก้ซึมเศร้า อาจใช้รักษาอาการผิดปกติทางจิตเพิ่มเติม หากมีปัญหาอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล
• การรักษาในโรงพยาบาล หากผู้ป่วยมีอาการรุนแรง เช่น กรีดข้อมือตัวเอง ทุบตีตัวเองอย่างรุนแรง พยายามทำร้ายตัวเองจนมีอาการสาหัส อาจต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเพื่อให้อยู่ภายใต้การควบคุมและการดูแลของคุณหมออย่างใกล้ชิด

การดูแลตัวเองเมื่อเป็นมาโซคิส

การปรับพฤติกรรมและการดูแลตัวเองควบคู่ไปกับการรักษา เพื่อช่วยให้อาการดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง อาจทำได้ดังนี้

• เข้ารับการรักษาอย่างต่อเนื่อง เข้าพบคุณหมอตามนัดหมายเป็นประจำและใช้ยาอย่างเคร่งครัด
• ขอคำแนะนำจากคุณหมอ หากพบว่าอาการของตัวเองรุนแรงขึ้นและไม่สามารถหยุดพฤติกรรมรุนแรงหรือความรู้สึกพึงพอใจในความเจ็บปวดได้ ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อรับคำแนะนำในการรักษาเพิ่มเติมและรับมือกับอารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น
• เตือนตัวเองอยู่เสมอ ผู้ที่เป็นมาโซคิสและชื่นชอบความเจ็บปวดควรเตือนตัวเองอยู่เสมอว่าหากเริ่มมีเพศสัมพันธ์จนได้รับความเจ็บปวดอย่างรุนแรง หรือถูกทำร้ายร่างกายด้วยสาเหตุอื่น ๆ ให้หลีกเลี่ยงหรือหยุดพฤติกรรมเหล่านั้นทันที เพื่อป้องกันอันตรายและเพื่อกดความรู้สึกชื่นชอบนั้นเอาไว้
• ขอความช่วยเหลือจากคนรอบข้าง การพูดคุยและการสร้างสัมพันธ์กับคนรอบข้าง เช่น เพื่อน คนในครอบครัว อาจช่วยบำบัดสภาพจิตใจและอาจช่วยให้การรักษาดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น