Epididymis คือ หลอดเก็บอสุจิ ซึ่งเป็นอวัยวะหนึ่งในระบบสืบพันธุ์ที่ขดทบไปมาอยู่หลังอัณฑะ ทำหน้าที่เก็บอสุจิหรือลำเลียงอสุจิที่ผลิตจากอัณฑะ เพื่อเตรียมตัวนำส่งออกเมื่อถึงจุดสุดยอด เมื่อผสมกับไข่ของผู้หญิงก็จะเกิดเกิดการปฏิสนธิ หากพบว่ามีอาการผิดปกติ เช่น ถุงอัณฑะบวมแดง รู้สึกเจ็บอัณฑะเมื่อสัมผัสหรือเสียดสีกับกางเกงชั้นใน ควรเข้ารับการวินิจฉัยและรับการรักษาจากคุณหมอ

หน้าที่ของ Epididymis คืออะไร

Epididymis หรือ หลอดเก็บอสุจิ มีลักษณะเป็นท่อขนาดเล็กขดอยู่บริเวณด้านหลังของอัณฑะ มีหน้าที่เก็บอสุจิที่ผลิตจากอัณฑะ โดยระหว่างที่อสุจิเคลื่อนที่ไปยังหลอดเก็บอสุจิอาจทำให้อสุจิมีการเจริญเติบโตอย่างสมบูรณ์ เพื่อเตรียมส่งออกผ่านทางท่ออสุจิเมื่อถึงจุดสุดยอด โดยกล้ามเนื้อเรียบที่ล้อมรอบหลอดเก็บอสุจิจะบีบตัวเพื่อช่วยให้อสุจิสามารถเคลื่อนที่ออกจากหลอดเก็บอสุจิได้ง่าย

ความเสี่ยงที่อาจทำให้ Epididymis ผิดปกติ

Epididymis เป็นอวัยวะสืบพันธุ์ที่ควรได้รับการดูแลเหมือนอวัยวะส่วนอื่น ๆ เพราะหากขาดการรักษาสุขอนามัยที่ดี เช่น ไม่สวมถุงยางอนามัยก่อนมีเพศสัมพันธ์ ไม่รักษาความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศ ไม่เข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อคัดกรองโรค ก็อาจเพิ่มความเสี่ยงให้หลอดเก็บอสุจิเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียจากทางเดินปัสสาวะหรือติดเชื้อไวรัสจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และส่งผลให้เกิดภาวะหลอดเก็บอสุจิอักเสบได้

นอกจากนี้ การประสบอุบัติเหตุบริเวณขาหนีบ การทำหมัน การติดเชื้อวัณโรค ภาวะต่อมลูกหมากโต ก็อาจส่งผลให้หลอดเก็บอสุจิอักเสบ นำไปสู่การเกิดหนอง ฝีในถุงอัณฑะ ถุงอัณฑะอักเสบ และภาวะมีบุตรยาก

อาการผิดปกติของ Epididymis

อาการผิดปกติของ Epididymis ที่ควรสังเกต มีดังนี้

• ถุงอัณฑะบวมแดง
• เจ็บปวดลูกอัณฑะข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้ง 2 ข้าง
• ปัสสาวะลำบากและอาจปัสสาวะเป็นเลือด
• ปัสสาวะบ่อย ปวดปัสสาวะกะทันหัน
• มีเลือดปนกับน้ำอสุจิ
• ปวดท้องช่วงล่าง
• มีของเหลวสีเหลืองหรือสีเขียวไหลออกจากองคชาต
• ต่อมน้ำเหลืองโตบริเวณขาหนีบ
• มีไข้

การวินิจฉัยความผิดปกติของ Epididymis

หากมีอาการปวดอัณฑะอย่างรุนแรง มีของเหลวผิดปกติไหลออกจากองคชาต และรู้สึกเจ็บปวดขณะปัสสาวะ โดยเฉพาะหากมีอาการนานกว่า 6 สัปดาห์ หรือเกิดขึ้นซ้ำ ๆ ควรรับการวินิจฉัยจากคุณหมอทันที โดยอาจใช้วิธีดังนี้

• การตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ คุณหมออาจเก็บตัวอย่างของเหลวจากท่อปัสสาวะ เพื่อตรวจดูว่าเป็นโรคหนองในทียม หนองในแท้ หรือมีการติดเชื้ออื่น ๆ หรือไม่
• การตรวจปัสสาวะและเลือด คุณหมออาจเก็บตัวอย่างปัสสาวะและเลือด นำไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการเพื่อหาความผิดปกติ
• อัลตราซาวด์ ใช้เพื่อตรวจการไหลเวียนของเลือดไปยังอัณฑะว่าต่ำกว่าเกณฑ์หรือไม่ และใช้เพื่อตรวจหาความผิดปกติบริเวณ Epididymis

หากคุณหมอวินิจฉัยว่าหลอดเก็บอสุจิอักเสบหรือมีอาการผิดปกติ อาจทำการรักษาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือให้ยาต้านไวรัสเพื่อรักษาการติดเชื้อไวรัสจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ อาการอาจดีขึ้นภายใน 48-72 ชั่วโมง สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาหรือมีฝีและหนองร่วมด้วย คุณหมออาจแนะนำให้ผ่าตัดเพื่อระบายหนองออก หรืออาจจำเป็นต้องผ่าตัดหลอดเก็บอสุจิบางส่วนออกหรือนำออกทั้งหมด

การดูแล Epididymis ควรทำอย่างไร

การดูแล Epididymis เพื่อป้องกันภาวะหลอดเก็บอสุจิอักเสบและความผิดปกติอื่น ๆ อาจทำได้ด้วยการสวมถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์ และเข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปี เพื่อตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่อาจส่งผลให้หลอดเก็บอสุจิอักเสบ