ขาแตกลาย เกิดจากสาเหตุใด รักษาและป้องกันได้อย่างไรบ้าง

ขาแตกลาย เกิดจากการยืดขยายหรือหดตัวอย่างรวดเร็วของผิวหนังบริเวณขา เช่น ช่วงสะโพก น่อง รอยแตกลายมักพบที่บริเวณหน้าท้อง หน้าอก ต้นแขน สะโพก ก้น เป็นต้น ภาวะขาแตกลายไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่อาจส่งผลกระทบให้ขาดความมั่นใจในการแต่งกายได้ อย่างไรก็ตาม ขาแตกลายมักจางหายไปตามระยะเวลาและการดูแลผิวของแต่ละบุคคล ทั้งนี้ การเข้ารับการรักษาทางการแพทย์ เช่น การเลเซอร์ การผลัดเซลล์ผิว ก็อาจช่วยให้รอยแตกลายดูจางลงได้เร็วขึ้น

ขาแตกลาย คืออะไร

ขาแตกลาย คือ รอยริ้วบนผิวหนังบริเวณขา โดยเฉพาะต้นขา น่อง ที่เกิดจากผิวหนังยืดขยายหรือหดตัวอย่างรวดเร็ว ทำให้โครงสร้างของคอลลาเจนและอิลาสตินในผิวหนังเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน และเมื่อผิวหนังบริเวณนั้นซ่อมแซมตัวเอง อาจทำให้เกิดรอยแตกลายขึ้น โดยขาแตกลายอาจมีลักษณะเป็นริ้วหรือรอยแตกที่มีสีแตกต่างกันไปตามระยะเวลา เช่น ขาแตกลายในช่วงแรกจะมีสีแดง สีชมพูหรือสีม่วง และเมื่อเวลาผ่านไปหลายเดือนหรือเป็นปี รอยแตกลายจะกลายเป็นสีขาว ลักษณะริ้วรอยของขาแตกลายอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดรอยแตกที่ขา และบางครั้ง อาจมีอาการคันร่วมด้วย ขาแตกลายสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศ ทุกวัย โดยปกติแล้วอาจดูจางลงตามกาลเวลา แต่การรักษาด้วยวิธีทางการแพทย์อาจช่วยให้รอยแตกดูจางลงเร็วขึ้นได้

ขาแตกลาย เกิดจากอะไร

ปัจจัยที่อาจส่งผลให้เกิดขาแตกลายได้ อาจมีดังนี้

• การเปลี่ยนแปลงของร่างกายเมื่อเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น ซึ่งเป็นช่วงที่ร่างกายเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว
• การเพิ่มน้ำหนักและลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว รวมถึงผู้ที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน
• การตั้งครรภ์ เนื่องจากกล้ามเนื้อขยายตัว จึงมักทำให้เกิดขาแตกลาย และมักพบรอยแตกลายที่หน้าท้องด้วย
• การใช้ยาสเตียรอยด์เป็นเวลานาน เนื่องจากยาสเตียรอยด์อาจทำให้การผลิตคอลลาเจนที่ผิวหนังลดลง และผิวสูญเสียความชุ่มชื้น จนผิวแห้ง และเสี่ยงแตกลายได้ง่ายขึ้น
• การออกกำลังกายบางรูปแบบ เช่น เพาะกาย ยกน้ำหนัก อย่างผิดวิธีหรือหักโหมเกินไป อาจทำให้กล้ามเนื้อนูนขึ้น และเกิดรอยแตกลายได้
• ปัญหาสุขภาพ เช่น

  • โรคอ้วน
  • โรคคุชชิง (Cushing’s syndrome) เป็นความผิดปกติของฮอร์โมนที่เกิดจากร่างกายมีฮอร์โมนคอร์ติซอลสูงกว่าปกติ
  • มาร์แฟนซินโดรม (Marfan Syndrome) เป็นโรคที่ส่งผลต่อเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
  • โรคหนังยืดผิดปกติ (Ehlers-Danlos Syndrome หรือ EDS) ผิวหนังสามารถยืดได้มากกว่าปกติ เนื่องจากร่างกายผลิตคอลลาเจนบกพร่อง

นอกจากนี้ ยังมีสาเหตุอื่น ๆ ที่ก่อให้เกิดรอยแตกลายที่ขาได้ เช่น การผ่าตัด การใช้ยาคุมกำเนิด

วิธีการรักษาขาแตกลาย

ขาแตกลายอาจรักษาได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้

• การทาครีมหรือโลชั่นที่มีส่วนผสมของกรดไฮยาลูโรนิค (Hyaluronic Acid) เรตินอยด์ (Retinoid) อาจช่วยให้ขาแตกลายระยะแรกจางลงได้ อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ตั้งครรภ์ไม่ควรใช้ครีมเรตินอยด์ เนื่องจากอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ได้ ทั้งนี้ หญิงตั้งครรภ์ควรปรึกษาคุณหมอก่อนทาครีมบำรุงผิว
• การรักษาโดยผู้เชี่ยวชาญทางด้านผิวหนัง โดยคุณหมอผิวหนังอาจแนะนำการรักษาที่เหมาะสมกับสภาพผิวหนังของแต่ละบุคคล วิธีรักษาขาแตกลายที่คุณหมอนิยมใช้ เช่น
  • การเลเซอร์ การรักษาด้วยเลเซอร์มีหลายประเภท เช่น เลเซอร์ที่ทำให้ผิวลอก (Ablative Laser) เป็นการลอกผิวหนังชั้นนอกออกทั้งหมด อย่างเลเซอร์คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) เลเซอร์ที่ไม่ทำให้ผิวลอก (Nonablative Laser) อย่างเลเซอร์เอ็นดี แย็ก (Nd YAG Laser) เลเซอร์ไอพีแอล (IPL Laser) เพื่อกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและเซลล์ผิวใหม่ การรักษาด้วยเลเซอร์อาจทำหลายครั้งจึงจะเห็นผล
  • การผลัดเซลล์ผิว เป็นการกำจัดเซลล์ผิวที่ตายแล้ว และเพื่อกระตุ้นให้สร้างคอลลาเจนใหม่ขึ้นมา

วิธีป้องกันขาแตกลาย

วิธีที่อาจช่วยป้องกัน หรือลดความเสี่ยงในการเกิดขาแตกลายได้ เช่น