หมัดแมว เป็นปรสิตที่อาศัยอยู่บนผิวหนังของแมว กินเลือดของแมวและคนเป็นอาหาร อาจเป็นอันตรายต่อทั้งแมวและคนเลี้ยงหรือผู้ที่อยู่ใกล้ชิดได้ นอกจากแมวแล้ว สัตว์เลี้ยงชนิดอื่น ๆ เช่น สุนัข ก็สามารถมีหมัดได้เช่นกัน หากคนโดนหมัดกัด อาจทำให้เกิดอาการแพ้ โดยเฉพาะในเด็กเล็กและผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ จึงควรดูแลสุขอนามัยและสุขภาพของสัตว์เลี้ยงและรักษาความสะอาดภายในบ้านอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งที่อยู่ของหมัดแมว หากถูกหมัดกัดคุณหมอหรือเภสัชกรอาจแนะนำให้รักษาด้วยรับประทานยาแก้แพ้ การทายาสเตียรอยด์ เป็นต้น อาการแพ้หรืออาการคันจากการถูกหมัดแมวกัดมักหายได้เองในเวลาไม่กี่วัน อย่างไรก็ตาม หากรักษาเบื้องต้นแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการแพ้รุนแรง ควรรีบไปพบคุณหมอทันที

หมัดแมว มีลักษณะอย่างไร

หมัดแมว (Cat Flea หรือ Ctenocephalides) เป็นปรสิตขนาดเล็กชนิดหนึ่ง ลำตัวแบน มีสีน้ำตาลแดงเข้ม ไม่มีปีก แต่มีขาที่แข็งแรงทำให้สามารถกระโดดได้ไกล และเคลื่อนไหวได้อย่างรวดเร็ว เมื่อโตเต็มวัยจะมีความยาวตั้งแต่ 1-2 มิลลิเมตร อาศัยอยู่บนผิวหนังของแมว แต่ก็สามารถพบบนผิวหนังสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น ๆ เช่น สุนัข ได้เช่นกัน หมัดดำรงชีพด้วยการดูดเลือดจากสัตว์ พบได้บ่อยในสัตว์เลี้ยงที่เลี้ยงแบบระบบเปิด แม้ว่าหมัดแมวจะไม่สามารถอาศัยอยู่บนผิวหนังของคนได้ แต่หมัดก็อาจกัดผิวหนังเพื่อดูดเลือดคน ซึ่งน้ำลายของหมัดแมวอาจทำให้เกิดอาการแพ้และระคายเคืองผิวได้ หากโดนหมัดแมวกัด ไม่ควรเกาบริเวณที่หมัดแมวกัด เนื่องจากอาจทำให้เป็นแผลเปิด ส่งผลให้แบคทีเรียเข้าสู่ผิวหนังและทำให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียด้วย นอกจากนี้ หมัดยังเป็นตัวนำโรคจากสัตว์สู่คนได้ เช่น โรคแมวข่วน (Cat scratch disease หรือ CSD) โรคไข้รากสาดใหญ่จากหมัด (Flea-borne typhus)

หมัดแมวกัดมีอาการอย่างไร

อาการเมื่อถูกหมัดแมวกัด อาจมีดังนี้

• เกิดเป็นตุ่มแดงขนาดเล็กบริเวณผิวหนังที่ถูกหมัดแมวกัด อาจมี 3-4 ตุ่มในบริเวณใกล้เคียงกัน
• เกิดแผลสะเก็ดขนาดเล็กที่มีขอบสีแดง
• มีอาการคันรุนแรง
• รู้สึกระคายเคืองและเจ็บบริเวณที่ถูกกัด
• สำหรับผู้มีอาการแพ้ อาจเกิดเป็นลมพิษหรือผื่นขึ้นได้ โดยมักเกิดในเด็กเล็กและผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ

วิธีป้องกัน หมัดแมว ภายในบ้าน

วิธีป้องกันและกำจัดหมัดแมวภายในบ้าน อาจมีดังนี้

• หยอดยาป้องกันหมัดให้กับสัตว์เลี้ยงเป็นประจำ หากสัตว์เลี้ยงมีหมัดแมวบนตัวแล้ว อาจกำจัดด้วยการใช้แชมพู สเปรย์ หรือยาหยอดที่ใช้กำจัดเห็บหมัดโดยเฉพาะ ควรเลือกใช้อย่างระมัดระวังเพื่อความปลอดภัยของสัตว์เลี้ยง
• รักษาความสะอาดของสัตว์เลี้ยง และหมั่นสังเกตอาการความผิดปกติที่อาจเกิดจากหมัดแมว เช่น อาการคัน หากพบว่าสัตว์เลี้ยงมีหมัดแมว ควรพาไปรักษาทันที
• หลีกเลี่ยงการบี้หมัดแมวด้วยมือ เพราะอาจทำให้มีเชื้อโรคติดที่นิ้วหรือซอกเล็บได้ หากต้องการนำหมัดออกจากผิวหนังสัตว์เลี้ยงด้วยตัวเอง ควรสวมถุงมือยางแล้วใช้แหนบหรือคีมสำหรับคีบหมัด และนำหมัดไปทิ้งในน้ำที่ผสมน้ำยาล้างจาน จากนั้นล้างมือให้สะอาดแล้วเช็ดมือให้แห้ง
• ทำความสะอาดที่นอนสัตว์และสิ่งของโดยรอบอย่างทั่วถึงด้วยเครื่องดูดฝุ่น
• ใช้สเปรย์ฉีดกำจัดแมลงภายในบ้าน โดยสวมถุงมือและชุดป้องกันแขนยาวตามคำแนะนำบนฉลากผลิตภัณฑ์อย่างเคร่งครัด
• ทำความสะอาดพื้นที่กลางแจ้งที่สัตว์เลี้ยงใช้ด้วยน้ำยาทำความสะอาดที่ใช้ฆ่าเชื้อโรคเป็นประจำ เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งที่อยู่หรือแหล่งฟักตัวของหมัดแมว
• ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรคบริเวณบ้านทุก ๆ 1-2 สัปดาห์ เนื่องจากหมัดแมวสามารถอยู่รอดได้หลายวัน

วิธีบรรเทาอาการเมื่อโดนหมัดแมวกัด

วิธีบรรเทาอาการเมื่อโดนหมัดแมวกัด อาจมีดังนี้

• ล้างบริเวณรอยกัดด้วยสบู่และน้ำอุ่นเพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ
• รับประทานยาแก้แพ้ (Antihistamine) และยาสเตียรอยด์ เช่น ยาไฮโดรคอร์ติโซน (Hydrocortisone) เพื่อบรรเทาอาการแพ้และระคายเคืองผิวเมื่อถูกหมัดแมวกัด
• ทายาต้านเชื้อแบคทีเรีย (anti-bacterials) บริเวณรอยกัดเพื่อบรรเทาอาการ
• หลีกควรหลีกเลี่ยงการอาบน้ำร้อน เพราะอาจทำให้ยิ่งคัน
• ประคบเย็นด้วยผ้าบางห่อน้ำแข็งเป็นเวลาประมาณ 10 นาที เพื่อลดอาการบวมและคัน

เมื่อไหร่ควรไปพบคุณหมอ

หากถูกหมัดแมวกัดแล้วมีอาการต่อไปนี้ แสดงว่าอาจมีอาการแพ้หมัดแมวอย่างรุนแรง ควรไปพบคุณหมอโดยทันที

• หายใจลำบาก
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ใบหน้าหรือริมฝีปากบวม
• ปวดบริเวณที่ถูกกัดอย่างรุนแรง หรือมีผื่นแดงลุกลามจำนวนมาก