กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง (Chronic gastritis)

คำจำกัดความ

กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรังคืออะไร

กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง (Chronic gastritis) เป็นภาวะหนึ่งที่เกิดขึ้นเมื่อเยื่อบุกระเพาะอาหารเกิดการอักเสบ ผู้ที่เป็นโรคนี้อาจไม่มีอาการเจ็บปวด หรืออาจมีอาการปวดท้องตื้อที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ที่พบได้มากที่สุด คือ กระเพาะอักเสบเรื้อรังจากเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร (Helicobacter pylori bacteria) โรคกระเพาะอักเสบเรื้อรังมักมีอาการดีขึ้นจากการรักษา แต่อาจต้องมีการเฝ้าระวังที่ต่อเนื่อง

แบคทีเรีย การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป การใช้ยาบางชนิด ความเครียดเรื้อรัง หรือปัญหาเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกันอื่นๆ สามารถทำให้กระเพาะอาหารอักเสบได้ เมื่ออักเสบ เยื่อบุกระเพาะอาหารจะเปลี่ยนแปลงและสูญเสียเซลล์ป้องกันบางเซลล์ นอกจากนี้ ยังทำให้กระเพาะอาหารของคุณรู้สึกอิ่ม หลังจากรับประทานอาหารเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง เป็นอาการที่เกิดขึ้นติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนเนื้อเยื่อที่เจริญแล้ว (metaplasia) นั่นคือ การเปลี่ยนแปลงชนิดของเซลล์จากชนิดหนึ่งไปเป็นอีกชนิดหนึ่งเพื่อให้เข้าสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไป หรือเกิดการเจริญผิดปกติของเซลล์ที่ยังไม่ลุกลาม (dysplasia) ซึ่งเป็นความเปลี่ยนแปลงก่อนเป็นมะเร็งในเซลล์ ฉะนั้น หากปล่อยไว้ไม่รักษา จึงสามารถทำให้เกิดมะเร็งได้

กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรังพบได้บ่อยแค่ไหน

ประชากรโลกประมาณน้อยละ 50 มีการติดเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร ดังนั้น กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรังจึงพบได้บ่อยมาก การติดเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร พบได้บ่อยมากในทวีปเอเชียและในประเทศที่กำลังพัฒนา

สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม โปรดปรึกษาแพทย์

อาการ

อาการกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง

อาการทั่วไปของกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง ได้แก่

• ปวดท้องส่วนบน
• อาหารไม่ย่อย
• ท้องอืด
• คลื่นไส้
• อาเจียน
• เรอ
• ไม่อยากอาหาร
• น้ำหนักลดแบบไม่ทราบสาเหตุ

ควรไปพบหมอเมื่อใด

หากคุณมีอาการใดๆ ที่กล่าวมาข้างต้น หรือมีข้อสงสัยใดๆ ควรปรึกษาแพทย์ เนื่องจากร่างกายของแต่ละคนแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดจึงควรพูดคุยกับคุณหมอ เพื่อหาแนวทางในการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณ

สาเหตุ

สาเหตุของกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง

กระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรังมีหลายประเภท และอาจเกิดจากหลายสาเหตุ ดังนี้

ประเภท A

เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำลายเซลล์กระเพาะอาหาร และสามารถเพิ่มความเสี่ยงในการขาดวิตามิน (vitamin deficiencies) โลหิตจาง (anemia) และมะเร็ง

ประเภท B

เป็นประเภทที่พบได้มากที่สุด เกิดจากแบคทีเรียเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร และสามารถทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร (stomach ulcers) แผลในลำไส้ (intestinal ulcers) และมะเร็ง

ประเภท C

เกิดจากสารเคมีระคายเคืองต่างๆ เช่น ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAID) เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือน้ำดี นอกจากนี้ยังสามารถทำให้เกิดแผลและเลือดออกในเยื่อบุกระเพาะอาหารได้อีกด้วย

กระเพาะอาหารอักเสบประเภทอื่นๆ ได้แก่ กระเพาะอาหารอักเสบแบบ giant hypertrophic gastritis ซึ่งสัมพันธ์กับการขาดโปรตีน นอกจากนี้ยังมีประเภท eosinophilic gastritis ซึ่งสามารถเกิดขึ้นร่วมกับอาการแพ้อื่นๆ เช่น หอบหืด (asthma) หรือผื่นผิวหนังอักเสบ (eczema)

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง

ปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรังมีด้วยกันหลายประการ เช่น

• การใช้ยาบางประเภทเป็นเวลานาน เช่น ยาแอสไพริน ยาไอบูโพรเฟน
• การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
• ความเจ็บป่วยบางประเภท เช่น เบาหวาน ไตวาย
• ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
• ความเครียดเรื้อรังและรุนแรง ซึ่งอาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันได้อีกด้วย
• น้ำดีไหลเข้าไปในกระเพาะอาหาร หรือน้ำดีไหลย้อน (bile reflux)
• อาหารไขมันสูง
• อาหารโซเดียมสูง
• การสูบบุหรี่
• ไลฟ์สไตล์ที่เต็มไปด้วยความตึงเครียด หรือเคยได้รับอุบัติเหตุ ก็อาจทำให้กระเพาะอาหารในการป้องกันตนเองได้น้อยลง

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง

หากแพทย์สงสัยว่าคุณอาจเป็นโรคนี้ คุณอาจต้องเข้ารับการตรวจวินิจฉัยต่างๆ ดังนี้

• การตรวจหาแบคทีเรียที่ทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร
• การตรวจอุจจาระ เพื่อหาเลือดออกในกระเพาะอาหาร
• การตรวจเม็ดเลือดและการตรวจเลือดจาง
• การส่องกล้องตรวจกระเพาะอาหาร โดยสอดกล้องที่มีลักษณะเป็นท่อขนาดเล็กเข้าไปทางปาก

การรักษากระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง

การใช้ยา

แพทย์อาจสั่งยาเพื่อลดกรดในกระเพาะอาหาร ยาที่ใช้มากที่สุด ได้แก่

• ยาลดกรด (Antacids) อย่างยาแคลเซียมคาร์บอเนต เช่น ทัมส์^® (Tums^®)
• ยากลุ่ม H2 antagonists เช่น ยาราไนทิดีน (ranitidine) (Zantac)
• ยากลุ่ม Proton pump inhibitors เช่น ยาโอเมพราโซล (omeprazole) (Prilosec)

อาจแนะนำให้ลดหรืองดใช้ยาแอสไพรินและยาที่คล้ายคลึงกัน เพื่อลดการระคายเคืองในกระเพาะอาหาร

ในบางครั้ง หากอาการกระเพาะอักเสบกำเริบจากการใช้ยาหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อาการสามารถหายไปได้เองภายในเวลา 2-3 ชั่วโมง แต่โดยปกติแล้วกระเพาะอักเสบเรื้อรังใช้เวลานานกว่าที่โรคจะปรากฏขึ้น และหากไม่ทำการรักษา อาจมีอาการเรื้อรังเป็นเวลาหลายปี

อาหาร

เพื่อลดอาการระคายเคืองกระเพาะอาหาร แพทย์อาจแนะนำให้คุณงดหรือลดอาหารเหล่านี้

• อาหารโซเดียมสูง
• อาหารไขมันสูง
• เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เช่น เบียร์ ไวน์ สุรา
• อาหารประเภทเนื้อแดงและเนื้อแปรรูป

อาหารที่แนะนำให้รับประทาน ได้แก่

• ผลไม้และผักทุกประเภท
• อาหารที่มีแบคทีเรียดี (probiotics) เช่น โยเกิร์ต นมเปรี้ยว
• เนื้อสัตว์ปราศจากไขมัน เช่น ไก่ ไก่งวง ปลา
• โปรตีนจากพืช เช่น ถั่วต่างๆ เต้าหู้
• ข้าวไม่ขัดสี ขนมปังโฮลวีต

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่ช่วยรับมือกับกระเพาะอาหารอักเสบเรื้อรัง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองดังต่อไปนี้ อาจช่วยจัดการกระเพาะอักเสบเรื้อรังได้

• ระมัดระวังเกี่ยวกับอาหารและระดับความเครียด
• การจำกัดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการใช้ยา NSAID เช่น ยาไอบูโพรเฟน (ibuprofen) ยานาพร็อกเฟน (naproxen) และยาแอสไพริน (aspirin) ยังอาจช่วยป้องกันภาวะนี้ได้อีกด้วย
• เลิกสูบบุหรี่

หากมีคำถามเกี่ยวกับโรค ควรปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจวิธีการรักษาที่ดีที่สุด

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด