ไข่ดัน คือ อาการต่อมน้ำเหลืองบวมบริเวณขาหนีบ ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หรือมะเร็ง ไข่ดันไม่ได้เกิดเฉพาะกับผู้ชายเท่านั้น ผู้หญิงก็มีโอกาสเป็นโรคนี้ได้เช่นกัน หากรู้สึกถึงความผิดปกติบริเวณขาหนีบ ต่อมน้ำเหลืองบวม เจ็บปวด หรือมีก้อนที่โตเร็ว ควรเข้ารับการตรวจวินิจฉัยทันที และรับการรักษาที่เหมาะสม
[embed-health-tool-ovulation]
คำจำกัดความ
ไข่ดัน คืออะไร
ไข่ดัน คือ อาการต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบบวม โดยทั่วไปเป็นผลมาจากการติดเชื้อจากไวรัสหรือแบคทีเรีย ซึ่งสามารถเป็นได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง
ร่างกายคนเราประกอบด้วยต่อมน้ำเหลืองประมาณ 500-600 ต่อม กระจายอยู่ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น บริเวณคอ รักแร้ ขาหนีบ ต่อมน้ำเหลืองมีรูปร่างคล้ายถั่ว มีหน้าที่ดักจับไวรัส แบคทีเรีย หรือสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาสู่ร่างกาย โดยเม็ดเลือดขาวที่อยู่ในต่อมน้ำเหลืองจะเป็นตัวทำลายเชื้อโรคเหล่านั้น
โดยปกติแล้ว ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบมีขนาดเล็กจนสัมผัสไม่ได้ แต่หากมีอาการไข่ดัน ต่อมน้ำเหลืองจะโตขึ้น อาจเจ็บเวลาเดิน นั่ง หรือสัมผัส
อาการ
อาการของไข่ดัน
ผู้ที่มีอาการไข่ดัน อาจมีอาการดังนี้
- ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบบวมกว่าปกติ
- รู้สึกเจ็บบริเวณขาหนีบ
- ระคายเคืองหรือมีผื่นคันบริเวณอวัยวะเพศ
- อวัยวะเพศอักเสบหรือบวมแดง
- มีไข้
ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด
โดยทั่วไป ต่อมน้ำเหลืองจะหายบวมได้เอง อย่างไรก็ตาม หากผู้เป็นไข่ดันพบว่าตัวเองมีอาการดังนี้ ควรไปพบคุณหมอ
- ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบบวมเป็นเวลานาน ซึ่งอาจเกิน 5 วันในเด็ก หรือเกิน 2 สัปดาห์ในผู้ใหญ่
- บริเวณรอบ ๆ จุดที่บวมกลายเป็นสีแดงหรือม่วง
- ต่อมน้ำเหลืองสัมผัสแล้วแข็ง หากลองกดเบา ๆ จะไม่ขยับไปตามแรงกด
- ไข้ไม่ลดเป็นเวลาหลายวัน
- มีเหงื่อออกตอนกลางคืน
- น้ำหนักลด
สาเหตุ
ไข่ดัน บวม เกิด จาก อะไร
ไข่ดันอาจเกิดได้จากสาเหตุหลายประการ โดยสาเหตุหลัก คือ การบาดเจ็บหรือการติดเชื้อบริเวณเท้า ผิวหนังที่อวัยวะด้านล่าง ขาหนีบ และอวัยวะเพศ นอกจากนั้น ยังอาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ เช่น เซลล์เนื้อเยื่ออักเสบ (Cellulitis) น้ำกัดเท้า สังคัง นอกจากนี้ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น ซิฟิลิส หนองใน โรคเริม การติดเชื้อเอชไอวีในระยะเอดส์หรือโรคเอดส์ ก็เป็นสาเหตุหลักของไข่ดันเช่นกัน
สาเหตุอื่น ๆ ที่อาจทำให้ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบบวม คือ
- โรคมะเร็ง เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งองคชาต มะเร็งปากช่องคลอด มะเร็งปากมดลูก
- ยาบางประเภท เช่น อัลโลพูรินอล (Allopurinol) อะทีโนลอล (Atenolol) ไฮดราลาซีน (Hydralazine)
- โรคภูมิต้านทานเนื้อเยื่อของตนเอง หรือโรคพุ่มพวง (SLE)
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัย ไข่ดัน
สำหรับการวินิจฉัยผู้เป็นไข่ดัน คุณหมอจะซักถามเกี่ยวกับอาการป่วยและตรวจร่างกาย โดยคุณหมอจะตรวจสอบบริเวณขาหนีบและต่อมน้ำเหลืองเพื่อดูขนาด อาการกดเจ็บ หรือผิวสัมผัส
ในบางกรณี คุณหมออาจตรวจด้วยวิธีอื่น ๆ เพิ่มเติม เช่น
- ตรวจเลือด เพื่อให้ทราบสาเหตุของอาการป่วย อาจรวมถึงการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดเพื่อหาความผิดปกติต่าง ๆ เช่น การติดเชื้อ โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว
- ตรวจเอกซเรย์ ซีทีสแกน หรืออัลตร้าซาวด์ เพื่อหาสาเหตุของการติดเชื้อ รวมถึงหาเนื้องอก
- ตรวจชิ้นเนื้อ หากคุณหมอสงสัยว่าอาการต่อมน้ำเหลืองบวมเกี่ยวข้องกับโรคมะเร็ง คุณหมออาจนำชิ้นเนื้อบางส่วนของต่อมน้ำเหลืองที่บวมไปตรวจ
การรักษาไข่ดัน
ในการรักษาต่อมน้ำเหลืองที่บวมบริเวณขาหนีบ คุณหมอจะรักษาตามสาเหตุของการป่วย ดังนี้
- หากเป็นการติดเชื้อบริเวณเท้า ขาหนีบ และอวัยวะเพศ คุณหมอจะจ่ายยาต้านไวรัสหรือยาปฏิชีวนะให้
- หากเป็นเพราะยา เช่น อัลโลพูรินอล (Allopurinol) อะทีโนลอล (Atenolol) ไฮดราลาซีน (Hydralazine) คุณหมอจะปรับปริมาณของยาดังกล่าวหรือเปลี่ยนยาให้
- หากเป็นมะเร็ง คุณหมอจะรักษาด้วยการผ่าตัด ฉายรังสี หรือการบำบัดด้วยรังสี
- หากเป็นโรคภูมิต้านทานเนื้อเยื่อของตนเอง คุณหมอจะรักษาด้วยยากดภูมิคุ้มกันเพื่อปรับระบบภูมิคุ้มกัน
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่ช่วยรับมือโรคไข่ดัน
ผู้ป่วยไข่ดันสามารถดูแลตัวเองได้ ดังนี้
- อาจบรรเทาอาการเบื้องต้นด้วยการประคบร้อน โดยใช้ผ้าชุบน้ำร้อนบิดหมาดประคบบริเวณขาหนีบ
- รับประทานยาแก้ปวด เช่น แอสไพริน ไอบรูโพเฟน พาราเซตามอล
- ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- หากมีเพศสัมพันธ์ ควรสวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง เพื่อหลีกเลี่ยงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์