ปอดอักเสบ (Pneumonitis)

ปอดอักเสบ เป็นปฏิกิริยาการแพ้ประเภทหนึ่ง เกิดขึ้นเมื่อสารชนิดหนึ่งๆ เช่น เชื้อราหรือแบคทีเรียทำให้ถุงลมในปอดระคายเคือง สามารถรักษาได้ อย่างไรก็ดี ปอดอักเสบสามารถทำให้เกิดพังผืดหรือความเสียหายที่ปอดอย่างถาวร หากไม่สามารถตรวจเจอได้เร็วพอ

คำจำกัดความ

ปอดอักเสบ คืออะไร

ปอดอักเสบ (Pneumonitis) เป็นปฏิกิริยาการแพ้ประเภทหนึ่ง เกิดขึ้นเมื่อสารชนิดหนึ่งๆ เช่น เชื้อราหรือแบคทีเรียทำให้ถุงลมในปอดระคายเคือง ผู้ที่มีอาการไวต่อสารเหล่านี้โดยเฉพาะจะมีอาการแพ้เกิดขึ้น

ปอดอักเสบสามารถรักษาได้ อย่างไรก็ดี ปอดอักเสบสามารถทำให้เกิดพังผืดหรือความเสียหายที่ปอดอย่างถาวร หากไม่สามารถตรวจเจอได้เร็วพอ

พบได้บ่อยเพียงใด

โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

อาการ

อาการของปอดอักเสบ

ปอดอักเสบเฉียบพลันมักเกิดขึ้นภายในสี่ถึงหกชั่วโมง หลังหายใจรับสารระคายเคืองเข้าไป คุณอาจรู้สึกเหมือนว่าคุณเป็นไข้หวัดใหญ่ หรือมีอาการเจ็บป่วยเกี่ยวกับทางเดินหายใจอื่นๆ โดยมีอาการอย่างเช่น

• มีไข้
• หนาวสั่น
• ปวดกล้ามเนื้อหรือข้อต่อ
• ปวดศีรษะ

หากคุณไม่ได้สัมผัสสารระคายเคืองอีก อาการควรหายไปภายในสองถึงสามวัน หากคุณยังคงได้รับสารระคายเคือง คุณอาจเป็นปอดอักเสบเรื้อรัง ซึ่งเป็นโรคในระยะยาว ผู้ป่วยปอดอักเสบประมาณร้อยละ 5 จะเป็นปอดอักเสบเรื้อรัง

อาการต่างๆ ของปอดอักเสบเรื้อรัง ได้แก่

• ไอแห้ง
• แน่นหน้าอก
• รู้สึกเหนื่อย
• ไม่มีความอยากอาหาร
• น้ำหนักลดลงโดยไม่ตั้งใจ

อาจมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการบางประการที่ไม่ได้กล่าวถึงข้างต้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการ โปรดปรึกษาแพทย์

ควรไปพบหมอเมื่อใด

หากคุณมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการใดๆ ตามที่ระบุข้างต้น หรือมีข้อคำถามใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์ ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

สาเหตุ

สาเหตุของปอดอักเสบ

คุณสามารถเป็นปอดอักเสบได้ เมื่อสารต่างๆ ที่หายใจเข้าไปทำให้ถุงลมขนาดเล็ก ที่เรียกว่า alveoli ในปอดมีอาการระคายเคือง เมื่อคุณรับสารเหล่านี้เข้าไป ระบบภูมิคุ้มกันมีปฏิกิริยาตอบสนองด้วยการทำให้เกิดอาการอักเสบ ถุงลมในปอดเต็มไปด้วยเซลล์เม็ดเลือดขาวและในบางครั้งมีของเหลวด้วย อาการอักเสบทำให้ออกซิเจนลำเลียงผ่านถุงลมปอดไปยังกระแสเลือดได้ยากขึ้น

สารต่างๆ ที่สามารถกระตุ้นให้เกิดปอดอักเสบ ได้แก่

• รา
• แบคทีเรีย
• เชื้อรา
• สารเคมีต่างๆ

คุณจะพบสารเหล่านี้ได้ใน

• ขนสัตว์
• ขนหรือมูลนก
• เนยแข็ง องุ่น ข้าวบาร์เลย์ และอาหารอื่นๆ ที่ปนเปื้อน
• ฝุ่นจากไม้
• อ่างน้ำร้อน
• เครื่องทำความชื้น

สาเหตุอื่นๆ ของปอดอักเสบ ได้แก่

• ยาบางชนิด ซึ่งได้แก่ ยาปฏิชีวนะบางชนิด ยาเคมีบำบัด และยารักษาเกี่ยวกับการเต้นของหัวใจ (heart rhythm medicines)
• รังสีรักษาที่หน้าอก

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของปอดอักเสบ

คุณมีความเสี่ยงมากขึ้นในการเกิดปอดอักเสบ หากทำงานที่ต้องสัมผัสฝุ่นละอองที่มีสารระคายเคืองต่างๆ ตัวอย่างเช่น ชาวนามักสัมผัสเมล็ดธัญพืช ฟางข้าว และหญ้าแห้งที่มีรา จากการที่โรคปอดอักเสบส่งผลต่อชาวนา ในบางครั้งจึงมีการเรียกว่าโรคปอดชาวนา (farmer’s lung)

ความเสี่ยงอีกประการหนึ่งคือการสัมผัสเชื้อราที่สามารถเติบโตได้ในอ่างน้ำร้อน เครื่องทำความชื้น เครื่องปรับอากาศ และระบบทำความร้อน

ผู้ที่ประกอบอาชีพดังต่อไปนี้ ยังมีความเสี่ยงในการเป็นปอดอักเสบอีกด้วย

• ผู้เลี้ยงนกและสัตว์ปีก
• ผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับสัตว์
• ผู้ผสมพันธุ์สัตว์
• ผู้แปรรูปธัญพืชและแป้ง
• ผู้ที่ทำงานเลื่อยไม้
• ผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับไม้
• ผู้ผลิตไวน์
• ผู้ผลิตพลาสติก
• ผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับอิเล็กทรอนิกส์

ถึงแม้ว่าคุณไม่ได้ทำงานในด้านดังกล่าวนี้ คุณสามารถสัมผัสเชื้อราและสารกระตุ้นอื่นๆ ในบ้านได้

การสัมผัสสารเหล่านี้ไม่ได้หมายความว่า คุณจะเป็นปอดอักเสบได้อย่างแน่นอน และคนส่วนใหญ่ที่ได้รับสารเหล่านี้ ก็อาจไม่เป็นปอดอักเสบได้เช่นกัน

ยีนมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นปฏิกิริยาของคุณ ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นปอดอักเสบ มีโอกาสมากกว่าที่จะเป็นปอดอักเสบได้

คุณสามารถเป็นปอดอักเสบเมื่อมีอายุเท่าใดก็ได้ ซึ่งรวมทั้งในวัยเด็กอีกด้วย อย่างไรก็ดี มักวินิฉัยได้มากที่สุดในช่วงอายุ 50 ถึง 55 ปี

การรักษามะเร็งยังสามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นปอดอักเสบได้อกด้วย ผู้ที่ใช้ยาเคมีบำบัดบางชนิดหรือได้รับรังสีรักษาที่หน้าอกมีความเสี่ยงมากกว่า