โรคโลหิตจาง ปัญหาสุขภาพที่คนกินมังสวิรัติต้องระวังให้ดี

อาหารที่ไม่มีเนื้อสัตว์หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์อาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิด โรคโลหิตจาง (anemia) ได้อย่างไรก็ตาม คุณสามารถเพิ่มสารอาหารที่ร่างกายต้องการโดยเฉพาะสารอาหารที่ช่วยบำรุงเลือด เช่น ฟักทอง แครอท มะเขือเทศ ผักใบเขียวเข้ม ข้าวเสริมธาตุเหล็ก ข้ามหอมนิล

ปัจจุบันคนเลือกกินมังสวิรัติ ไม่บริโภคเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น ไข่ นม ชีส กันมากขึ้น ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลหรือความเชื่อที่ว่า กินเนื้อสัตว์เท่ากับทำบาป กินเนื้อสัตว์แล้วจะเป็นโรคต่างๆ เป็นต้น แต่หากจะเลือกกินมังสวิรัติ คุณก็ต้องจัดตารางอาหารของตัวเองให้ดี กินอาหารให้หลากหลาย เพื่อให้ร่างกายได้รับอาหารครบ 5 หมู่ เพราะการกินมังสวิรัติ หากกินแต่อาหารชนิดเดิมๆ ร่างกายไม่ได้รับสารอาหารที่ต้องการอย่างครบถ้วน ก็จะทำให้ขาดสารอาหาร โดยเฉพาะสารอาหารที่พบได้มากในเนื้อสัตว์ อย่างธาตุเหล็ก เมื่อร่างกายได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอก็ทำให้เสี่ยงเป็นโรคโลหิตจางมากขึ้น เนื่องจากร่างกายไม่สามารถผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดงซึ่งมีหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนได้อย่างเพียงพอ

สำหรับผู้ที่กินมังสวิรัติแบบเคร่งครัดมาก คือ กินแต่พืชผักผลไม้อย่างเดียว นอกจากอาจทำให้ร่างกายได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอแล้ว ยังทำให้ร่างกายขาดวิตามินบี 12 ซึ่งพบมากในไข่ นม ผลิตภัณฑ์จากนม น้ำผึ้ง อีกด้วย และหากร่างกายขาดวิตามินบี 12 ก็อาจทำให้เป็นโรคโลหิตจางได้เช่นกัน

การดูดซึมธาตุเหล็ก

ธาตุเหล็กมีประโยชน์ต่อร่างกายหลายด้าน เช่น ช่วยในการสร้างเม็ดเลือดแดง ช่วยกำจัดโลหะหนักออกจากร่างกาย ช่วยให้เซลล์สมองเติบโตได้ดี โดยคนแต่ละเพศ แต่ละช่วงวัยต่างก็ต้องการธาตุเหล็กในปริมาณที่ต่างกัน ดังนี้

• เพศชาย (14-18 ปี): 11 มก
• เพศชาย (19 ปีขึ้นไป): 8 มก
• เพศหญิง (14-18 ปี): 15 มก
• เพศหญิง (19-50 ปี): 18 มก
• เพศหญิง (51 ปีขึ้นไป): 8 มก

ธาตุเหล็ก มีอยู่ 2 ประเภท ได้แก่ ธาตุเหล็กในรูปฮีม (heam iron) พบมากในเครื่องในสัตว์ ไข่ ปลา เนื้อแดง เช่น เนื้อวัว เนื้อควาย และธาตุเหล็กในรูปอื่น (non-heam iron) พบมากในพืช ถั่วเมล็ดแห้ง ธัญพืช โดยธาตุเหล็กในรูปฮีมสามารถดูดซึมได้ง่ายกว่าธาตุเหล็กในรูปอื่น

ธาตุเหล็กในรูปอื่นมีค่าชีวอนุเคราะห์ต่ำ วิตามินและแร่ธาตุ เช่น ฟอสเฟต ไฟเตต ออกซาเลต คาร์บอเนต วิตามินซี และเส้นใยอาหาร  สามารถขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็กได้ ดังนั้น คนกินมังสวิรัติจึงควรระมัดระวังการเกิดภาวะขาดธาตุเหล็ก เนื่องจากร่างกายอาจดูดซึมธาตุเหล็กที่ได้จากการกินผักได้ไม่เต็มที่เพราะมีแร่ธาตุอื่นมาขัดขวางการดูดซึม

โรคโลหิตจาง เนื่องจากขาดธาตุเหล็ก

โรคโลหิตจางมักมีสาเหตุมาจากการขาดธาตุเหล็ก เนื่องจากอาหารที่คุณกินเข้าไปมีธาตุเหล็กไม่เพียงพอ ธาตุเหล็กมีบทบาทสำคัญในการขนส่งออกซิเจนในฮีโมโกลบินของเซลล์เม็ดเลือดแดง ทำให้ออกซิเจนสามารถไหลเวียนไปทั่วร่างกาย และช่วยให้ร่างกายมีพลังงาน หนึ่งในอาการที่พบเห็นได้บ่อยที่สุดของโรคโลหิตจาง คือ อาการเหนื่อยล้า แต่อาการนี้อาจยังไม่ปรากฏ หากโรคโลหิตจางของคุณยังอยูในระดับที่ไม่รุนแรง

อาหารเพิ่มธาตุเหล็ก ป้องกัน โรคโลหิตจาง

แม้จะไม่ได้รับธาตุเหล็กจากการกินเนื้อสัตว์ ไข่ หรือเครื่องในสัตว์ แต่คนกินมังสวิรัติ ก็สามารถเพิ่มธาตุเหล็กให้กับร่างกายได้ ด้วยอาหารที่ไม่ใช่เนื้อสัตว์ หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์เหล่านี้

• ธัญพืชไม่ขัดสี
• น้ำลูกพรุน
• ซีเรียลอาหารเช้าเสริมสารอาหาร
• ผักใบเขียวเข้ม
• ข้าวหรือพาสต้าเสริมสารอาหาร
• กากน้ำตาล (Blackstrap molasses)
• เมล็ดฟักทอง
• ถั่วเมล็ดแห้ง

โลหิตจางเนื่องจากขาดวิตามิน บี 12

โรคโลหิตจางเนื่องจากขาดวิตามิน บี 12 หรือที่รู้จักในนาม โรคโลหิตจางร้ายแรง (Pernicious Anemia) เกิดจากเซลล์เม็ดเลือดแดงลดลงเนื่องจากลำไส้ไม่สามารถดูดซึมวิตามินบี 12 ได้ตามที่ควร

วิตามิน บี เป็นตัวสนับสนุนที่สำคัญต่อการผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดง พบได้มากในอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ ปลา นม ไข่ โยเกิร์ต เป็นต้น ชาวมังสวิรัติอาจมีความเสี่ยงของการเป็นโลหิตจางเนื่องจากขาดวิตามิน บี 12 เพราะไม่ได้บริโภคอาหารชนิดดังกล่าว จึงได้รับวิตามินบี 12 ไม่เพียงพอ อย่างไรก็ตาม หากคุณกินมังสวิรัติก็สามารถรับวิตามินบี 12 จากอาหารเหล่านี้ได้

• ยีสต์ที่มีคุณค่าทางโภชนาการ
• เนื้อสัตว์สังเคราะห์ ที่อุดมไปด้วย วิตามิน บี 12
• ซีเรียลที่เพิ่มสารอาหาร
• ข้าว หรือนมถั่วเหลืองที่เพิ่มสารอาหาร
• ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมที่อุดมไปด้วย วิตามิน บี 12

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด

[embed-health-tool-bmr]