โรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย หรือโรคปอดบวมจากแบคทีเรีย เป็นโรคที่สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงขึ้นได้ โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงเกี่ยวข้องกับโรคเรื้อรัง ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดฝีในปอด หายใจลำบาก รวมถึงเกิดการสะสมของแบคทีเรียภายในกระแสเลือดจนลุกลามไปทำลายอวัยวะส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
คำจำกัดความ
โรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย คืออะไร
โรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย คือการอักเสบของปอดที่ติดเชื้อ ซึ่งเชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อยที่สุดมีชื่อเรียกว่านิวโมคอคคัส (Streptococcus pneumoniae) หากพื้นฐานสุขภาพค่อนข้างแข็งแรงเชื้อแบคทีเรียดังกล่าวนี้อาจจะอยู่เพียงบริเวณระบบทางเดินหายใจส่วนบน หรือลำคอ และไม่ก่อให้เกิดอันตรายรุนแรงใด ๆ แต่หากผู้ที่ได้รับเชื้อมีระบบภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอ แบคทีเรียก็อาจลงไปยังระบบทางเดินหายใจส่วนล่าง คือบริเวณปอดได้
อาการ
อาการของ โรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
ตามที่สมาคมโรคปอดแห่งสหรัฐอเมริกา (American Lung Association) ได้ระบุอาการทั่วไปของโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย ได้แก่
- มีไข้สูง หนาวสั่น
- อาการไอ และเสมหะสีเหลือง สีเขียว หรือเสมหะปะปนกับเลือด
- รู้สึกเหนื่อยมากกว่าปกติ
- ความอยากอาหารลดลง หรือเบื่ออาหาร
- หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลาเคลื่อนไหวบ่อย ๆ
- เจ็บหน้าอกรุนแรง หรือรู้สึกเหมือนมีอะไรทิ่มหน้าอก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีอาการไอร่วม
อาการข้างต้นสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ จากข้อมูลของสถาบันกุมารเวชศาสตร์แห่งอเมริกา (American Academy of Pediatrics) ระบุเพิ่มเติมว่าทารก และเด็กช่วงวัยหัดเดินอาจมีอาการร้องไห้กว่าปกติ มีสีผิวที่ซีด หากพบอาการดังกล่าวควรเข้ารับการรักษาจากคุณหมอในทันที เพื่อความปลอดภัย
สาเหตุ
สาเหตุของ โรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
นสาเหตุที่ทำให้เสี่ยงเป็นโรคปอดอักเสบ เนื่องจากปอดมีการติดเชื้อแบคทีเรียส่งผลให้ถุงลมในปอดเกิดการติดเชื้อ จนได้รับความเสียหายทำให้การทำงานของปอด และถุงลมผิดปกติ จนกระทบต่อการแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิจนเข้าสู่กระแสเลือดไปหล่อเลี้ยงตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของ โรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงเสี่ยงเป็นโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย มีดังต่อไปนี้
- ผู้สูงอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป
- เป็นโรคหอบหืด โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคปอดบวมจากไวรัส โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง โรคไต
- อยู่ในช่วงรักษาตัวระหว่างการผ่าตัด
- ร่างกายขาดวิตามิน และแร่ธาตุ
- ผู้ที่สูดควันพิษเข้าไปในร่างกาย
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมาก
- มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
- ติดเอชไอวี
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนของโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นเมื่อเป็นโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย ได้แก่
- ระบบทางเดินหายใจล้มเหลว ซึ่งอาจเกิดขึ้นต่อเมื่อระดับออกซิเจนในปอดต่ำลง หรือมีระดับคาร์บอนไดออกไซด์สูงขึ้นทำให้ปอดมีประสิทธิภาพการทำงานชะลอลง และอาจหยุดทำงานได้อย่างสมบูรณ์
- การติดเชื้อของแบคทีเรียสะสมจำนวนมากจนส่งผลให้การทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ล้มเหลว
- ฝีในปอด ภาวะนี้จะเกิดขึ้นเมื่อมีกลุ่มหนองก่อตัวอยู่ภายในปอด
- ภาวะมีหนองในโพรงเยื่อหุ้มปอด เป็นการสะสมของหนองที่อยู่ในเยื่อหุ้มปอดบริเวณด้านนอกของปอด
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
คุณหมออาจเริ่มการวินิจฉัยโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรียด้วยการสอบถามประวัติทางการแพทย์ของผู้ป่วยอย่างละเอียด และตรวจเสียงการทำงานของปอดว่ามีความปิดปกติหรือไม่ ผู้ป่วยยางรายอาจได้รับการเอ็กซ์เรย์ทรวงอก ซีทีแสกน (CT Scan) และวัดระดับปริมาณออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดเพิ่มเติม เพื่อเช็กประสิทธิภาพการแลกเปลี่ยนก๊าซขณะหายใจ
การรักษาโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
การรักษาโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย อาจมุ่งเป้าไปที่การใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อไปยับยั้งการติดเชื้อแบคทีเรีย และบรรเทาอาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เช่น ยาแก้ไอ ยาลดไข้ และยาแก้ปวด หากพบว่าผู้ป่วยมีการติดเชื้อจากแบคทีเรียในปอดอย่างรุนแรง แพทย์อาจต้องให้นอนพักรักษาตัวที่โรงพยาบาล เพื่อตรวจดูอาการอย่างใกล้ชิด และอาจจำเป็นต้องใส่เครื่องช่วยหายใจร่วม
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตนเอง
การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์หรือดูแลตนเองเพื่อป้องกันโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
หนึ่งในวิธีการป้องกันโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรียที่ควรปฏิบัติตาม คือการฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดบวม โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
- PCV13 เหมาะสำหรับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปี ผู้สูงอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป และผู้ที่จัดอยู่ในเกณฑ์มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
- PPSV23 เหมาะสำกรับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 2 ปีที่มีความเสี่ยงสูงเป็นโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีอายุระหว่าง 19-64 ปี ที่เป็นโรคหอบหืด แบะมีพฤติกรรมการสูบบุหรี่
นอกจากนี้ควรเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพเน้นผัก และผลไม้ พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกาย งดสูบบุหรี่ และหมั่นล้างมือ หรือรักษาสุขอนามัยสม่ำเสมอ เพื่อลดการสัมผัสจากเชื้อแบคทีเรีย
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
คุณหมออาจเริ่มการวินิจฉัยโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรียด้วยการสอบถามประวัติทางการแพทย์ของผู้ป่วยอย่างละเอียด และตรวจเสียงการทำงานของปอดว่ามีความปิดปกติหรือไม่ ผู้ป่วยยางรายอาจได้รับการเอ็กซ์เรย์ทรวงอก ซีทีแสกน (CT Scan) และวัดระดับปริมาณออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดเพิ่มเติม เพื่อเช็กประสิทธิภาพการแลกเปลี่ยนก๊าซขณะหายใจ
การรักษาโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
การรักษาโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย คุณหมออาจมุ่งเป้าไปที่การยับยั้งการติดเชื้อแบคทีเรีย ด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อบรรเทาอาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เช่น ยาแก้ไอ ยาลดไข้ และยาแก้ปวด หากพบว่าผู้ป่วยมีการติดเชื้อจากแบคทีเรียในปอดอย่างรุนแรง แพทย์อาจต้องให้นอนพักรักษาตัวที่โรงพยาบาล เพื่อตรวจดูอาการอย่างใกล้ชิด และอาจจำเป็นต้องใส่เครื่องช่วยหายใจร่วม
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์หรือดูแลตัวเองเพื่อป้องกันโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
หนึ่งในวิธีการป้องกันโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรียที่ควรปฏิบัติตาม คือการฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดบวม โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
- PCV13 เหมาะสำหรับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปี ผู้สูงอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป และผู้ที่จัดอยู่ในเกณฑ์มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย
- PPSV23 เหมาะสำกรับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 2 ปีที่มีความเสี่ยงสูงเป็นโรคปอดอักเสบจากแบคทีเรีย ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีอายุระหว่าง 19-64 ปี ที่เป็นโรคหอบหืด แบะมีพฤติกรรมการสูบบุหรี่
นอกจากนี้ควรเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพเน้นผัก และผลไม้ พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกาย งดสูบบุหรี่ และหมั่นล้างมือ หรือรักษาสุขอนามัยสม่ำเสมอ เพื่อลดการสัมผัสจากเชื้อแบคทีเรีย
