ไวรัสเอชพีวี (Human Papillomavirus: HPV) เป็นไวรัสที่ติดต่อได้ผ่านการมีเพศสัมพันธ์ และอาจทำให้เกิดหูดและโรคมะเร็งปากมดลูกได้ อย่างไรก็ตาม การฉีด วัคซีน HPV อาจช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสชนิดนี้ และช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งปากมดลูก ซึ่งถือเป็นโรคมะเร็งที่มีอุบัติการณ์สูงติดอันดับต้น ๆ ของประเทศไทย

HPV คืออะไร

ไวรัสเอชพีวี (HPV) หรือไวรัสฮิวแมนแพพพิลโลมา (Human Papillomavirus) เป็นเชื้อไวรัสที่ติดต่อได้ง่ายผ่านการมีเพศสัมพันธ์ ไวรัสชนิดนี้มีหลายหลายสายพันธุ์ แบ่งเป็นกลุ่มหลัก ๆ ได้ 2 กลุ่ม ได้แก่ HPV ชนิดที่ก่อโรคมะเร็งได้ และ HPV ชนิดที่ไม่ก่อโรคมะเร็ง

การติดเชื้อไวรัส HPV ชนิดก่อมะเร็ง อาจทำให้เกิดโรคมะเร็งปากมดลูก โรคมะเร็งปากช่องคลอด โรคมะเร็งช่องคลอด โรคมะเร็งองคชาต โรคมะเร็งทวารหนัก เป็นต้น ส่วนการติดเชื้อไวรัส HPV ชนิดไม่ก่อมะเร็ง อาจทำให้เกิดโรคหูดหงอนไก่ที่อวัยวะเพศ หูดหงอนไก่ที่ทางเดินหายใจ เป็นต้น หลังติดเชื้อ HPV อาจใช้เวลานานหลายปีกว่าเชื้อจะก่อให้เกิดเซลล์มะเร็งได้ และผู้หญิงที่ติดเชื้อ HPV ส่วนใหญ่มักไม่แสดงอาการใด ๆ จนอาจแพร่เชื้อให้แก่ผู้อื่นโดยไม่รู้ตัว หรือหากติดเชื้อ HPV ชนิดที่ก่อให้เกิดมะเร็ง กว่าจะรู้สึกถึงความผิดปกติและเข้าตรวจวินิจฉัยโรค ก็อาจเป็นตอนที่มีอาการของโรคมะเร็งในระยะลุกลามแล้ว

ทำไม วัคซีน HPV ถึงสำคัญ

การติดเชื้อ HPV ที่อวัยวะเพศสามารถเกิดขึ้นได้ง่ายผ่านการมีเพศสัมพันธ์ คนส่วนใหญ่สามารถติดเชื้อ HPV ได้โดยไม่รู้ตัว และโดยปกติแล้วระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมักจะกำจัดเชื้อ HPV ออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่หากระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ อาจไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อ HPV ได้ และทำให้ร่างกายติดเชื้อชนิดนี้ จนอาจส่งผลให้เกิดโรคหรือภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ได้ ขึ้นอยู่กับชนิดของไวรัส HPV ที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อ

โรคจากการติดเชื้อ HPV มีทั้งโรคร้ายแรงที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต เช่น โรคมะเร็งปากมดลูก ซึ่งถือเป็นโรคมะเร็งที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของผู้หญิง และโรคที่ถึงแม้จะไม่อันตรายถึงชีวิต แต่ก็อาจส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ เช่น โรคหูดหงอนไก่ที่อวัยวะเพศ ดังนั้น เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ HPV และความเสี่ยงในการเกิดโรคจากเชื้อ HPV ทั้งผู้หญิงและผู้ชายจึงควรเข้ารับการตรวจหาเชื้อ HPV เป็นประจำ และเข้ารับการฉีดวัคซีน HPV ด้วย เพราะอาจช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้สามารถป้องกันการติดเชื้อ HPV ได้ โดยเฉพาะเมื่อมีความเสี่ยงในการติดเชื้อสูง เช่น มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน มีคู่นอนหลายคน

วัคซีน HPV ที่ใช้ในประเทศไทย มีด้วยกัน 3 ชนิด ได้แก่ ชนิด 2 สายพันธุ์ ชนิด 4 สายพันธุ์ และชนิด 9 สายพันธุ์ ซึ่งอาจมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อประมาณ 70-90% ขึ้นอยู่กับชนิดของวัคซีน

ใครที่สามารถเข้ารับการฉีด วัคซีน HPV

• ผู้หญิงอายุตั้งแต่ 9-45 ปี ยิ่งหากเริ่มฉีดในอายุยังน้อย หรือตอนที่ยังไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ อาจทำให้วัคซีนมีประสิทธิภาพที่สุด
• ผู้ชายอายุตั้งแต่ 9-26 ปี โดยผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ฉีดวัคซีน HPV จำนวน 3 เข็ม หรือฉีด 2 เข็มหากอายุต่ำกว่า 15 ปี

ผู้หญิงที่มีกิจกรรมทางเพศเป็นประจำ จะได้รับประโยชน์จากวัคซีนหรือไม่

การเข้ารับวัคซีน HPV ตั้งแต่อายุยังน้อย และยังไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ อาจช่วยให้ผู้หญิงได้รับประโยชน์จากวัคซีนสูงสุด อย่างไรก็ตาม หากเคยมีเพศสัมพันธ์หรือมีกิจกรรมทางเพศแล้ว ก็ควรเข้ารับการตรวจคัดกรองการติดเชื้อ HPV และรับวัคซีน HPV เช่นกัน เพราะวัคซีนอาจช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ HPV บางชนิดได้

หญิงตั้งครรภ์ ฉีดวัคซีน HPV ได้หรือไม่

วัคซีน HPV ถือว่ามีความปลอดภัยสูงสำหรับคนส่วนใหญ่ แต่อาจไม่แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์เข้ารับการฉีดวัคซีน HPV เนื่องจากยังไม่มีรายงานเกี่ยวกับความปลอดภัยของการรับวัคซีน HPV ในช่วงตั้งครรภ์อย่างเพียงพอ อย่างไรก็ตาม หญิงตั้งครรภ์ควรปรึกษาคุณหมอก่อนตัดสินใจฉีดวัคซีนใด ๆ เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพระหว่างตั้งครรภ์