FBS (การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร) คืออะไร มีวิธีตรวจอย่างไร

FBS ย่อมาจาก Fasting Blood Sugar คือ การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารเป็นเวลาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง เพื่อตรวจสอบว่ามีระดับน้ำตาลสูงกว่ามาตรฐานหรือไม่ เป็นวิธีการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานเบื้องต้น มักรวมอยู่ในเพคเก็จตรวจสุขภาพ หรือหรือสามารถพบคุณหมอเพื่อเข้ารับการตรวจ

FBS คืออะไร

FBS คือ การเจาะเลือดจากเส้นเลือด (มิใช่การตรวจระดับน้ำตาลปลายนิ้ว) เพื่อตรวจระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารมาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง เป็นวิธีการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดที่แม่นยำ โดยหากมีระดับน้ำตาล FBS สูงเกินเกณฑ์มาตรฐาน อาจหมายความว่า อินซูลินในร่างกายไม่สามารถจัดการกับน้ำตาลในเลือดได้ดีพอ ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงโรคเบาหวาน ได้

ทำไมจึงควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดแบบ FBS

เนื่องจาก การตรวจวัดค่าระดับน้ำตาลในเลือด FBS เป็นหนึ่งในเกณฑ์การวินิจจัยโรคเบาหวาน ดังนั้น การตรวจระดับน้ำตาล FBS สามารถช่วยตรวจคัดกรองได้ทั้ง โรคเบาหวานชนิดที่ 1 เบาหวานชนิดที่ 2 รวมไปถึงเบาหวานขณะตั้งครรภ์ด้วย ทั้งนี้หากตรวจพบเเละเริ่มการรักษาตั้งเเต่ระยะเเรกเริ่ม  อาจช่วยลดความเสี่ยงการเกิดโรคเบาหวานและภาวะแทรกซ้อนที่อาจตามมาในอนาคต เช่น ภาวะจอประสาทตาเสือมจากเบาหวาน  เช่น ภาวะจอประสาทตาเสื่อมจากเบาหวาน ต้อกระจก ต้อหิน เส้นประสาทส่วนปลายเสื่อม การไหลเวียนเลือดไม่ดี โรคไต  อีกทั้งโรคหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมอง

ใครควรเข้ารับการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดแบบ FBS บ้าง

การตรวจระดับน้ำตาลในเลือด FBS เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะสุขภาพ ดังนี้

• มีอายุมากกว่า 35 ปี
• มีประวัติเป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ หรือ เคยคลอดบุตรน้ำหนักเกิน 4 กิโลกรัม
• ผู้ที่เคยได้รับการตรวจเเล้วพบว่ามีภาวะก่อนเบาหวาน/เสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน
• มีภาวะน้ำหนักเกินโดยมีค่าดัชนีมวลกาย ≥ 25 กก./ม2 หรือเป็นโรคอ้วน และ มีประวัติครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน
• ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง หรือกำลังรับประทานยาลดความดันโลหิตสูง
• ผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจเเละหลอดเลือดสมอง 
• ผู้ที่เป็นโรคกลุ่มอาการถุงน้ำในรังไข่ (polycystiv ovarian syndrome)
• ผู้ที่ีมีอาการที่สงสัยอาจเป็นอาการของโรคเบาหวาน ได้เเก่ หรือน้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ ปัสสาวะบ่อย หิวบ่อย กระหายน้ำบ่อย เหนือยล้าง่ายกว่าปกติ ปลายเท้าชา ตามัวมองเห็นภาพไม่ชัดเจน
• มีอาการปัสสาวะบ่อย

วิธีตรวจระดับน้ำตาลในเลือดแบบ FBS

การตรวจระดับน้ำตาลในเลือด FBS ที่แม่นยำ แนะนำให้เข้ารับการตรวจที่โรงพยาบาล เนื่องจากจำเป็นต้องตรวจระดับน้ำตาลจากเส้นเลือด และใช้เครื่องตรวจ/แปลผลที่ผ่านการรับรองมาตรฐานคุณภาพ อย่างไรก็ตามอาจทำการตรวจเบื้องต้นด้วยตนเองที่บ้านได้ โดยใช้เครื่องตรวจระดับน้ำตาลในปลายนิ้ว ซึ่งมีวิธีดังนี้

1. งดอาหารและเครื่องดื่มที่ให้พลังงานก่อนตรวจเป็นเวลาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง
2. ล้างมือให้สะอาดและเช็ดมือให้แห้ง
3. เช็ดแอลกอฮอล์บริเวณปลายนิ้วมือที่จะเจาะเลือด
4. เปิดเครื่อง ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดปลายนิ้วและนำแถบทดสอบระดับน้ำตาลสอดเข้ากับเครื่องตรวจ
5. ใช้ชุดเข็มสำหรับเจาะเลือดปลายนิ้ว เจาะเลือดที่ปลายนิ้วมือ และบีบปลายนิ้วเบา ๆ ให้เลือดหยดลงบนแถบทดสอบ
6. ค่าระดับน้ำตาลในเลือดจะแสดงบนหน้าจอเครื่องตรวจ

อย่างไรก็ตาม การตรวจระดับน้ำตาลในเลือด FBS ตามหลักเกณฑ์ในการวินิจฉัยโรคเบาหวาน แนำนำให้ตรวจซ้ำ/เพิ่มเติมที่โรงพยาบาล เพื่อความแม่นยำและถูกต้อง

การแปลผลค่าระดับน้ำตาลในเลือดแบบ FBS

ค่าระดับน้ำตาลในเลือดแบบอดอาหาร หรือ FBS มีดังนี้

• ระดับปกติ – ค่าระดับน้ำตาลในเลือด FBS น้อยกว่า 100 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
• ภาวะก่อนเบาหวาน /เสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน – ค่าระดับน้ำตาลในเลือด FBS อยู่ระหว่าง 100-125 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
• โรคเบาหวาน – ค่าระดับน้ำตาลในเลือด FBS ตั้งเเต่ 126 มิลลิกรัม/เดซิลิตร เป็นต้นไป

การป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดสูง

การป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดสูง อาจทำได้ดังนี้

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ โดยเลือกรับประทานอาหารที่มีมีน้ำตาล เเละ ไขมันต่ำ เน้นการรับประทานผัก ผลไม้ที่ดัชนีน้ำตาลต่ำ และธัญพืชไม่ขัดสี และควรหลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดืมที่เติมน้ำตาล เช่น น้ำอัดลม เครื่องดื่มชูกำลัง ขนมหวาน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยเเนะนำให้ออกกำลังกายระดับเหนื่อยปานกลาง เช่น การเดินเร็ว วิ่งเหยาะ ๆ ว่ายน้ำ เต้นรำ เป็นระยะเวลารวม 150 นาที/สัปดาห์ หรือ 30 นาที/วัน
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ อย่างน้อย 8 เเก้วต่อวัน
• หมั่นตรวจระดับน้ำตาลในเลือดเป็นประจำ