กลุ่มอาการ HELLP (HELLP Syndrome) คือ สภาวะความผิดปกติของเลือด เกล็ดเลือด และตับที่เกิดขึ้นในช่วงขณะที่ตั้งครรภ์ หรือหลังจากคลอดบุตรไม่นาน
[embed-health-tool-pregnancy-weight-gain]
คำจำกัดความ
กลุ่มอาการ HELLP คืออะไร
กลุ่มอาการ HELLP (HELLP syndrome) คือ กลุ่มอาการหนึ่งของภาวะครรภ์เป็นพิษรุนแรง โดยจะมีอาการของสภาวะความผิดปกติของเลือด เกล็ดเลือด และตับที่เกิดขึ้นในช่วงขณะที่ตั้งครรภ์ หรือหลังจากคลอดบุตรไม่นาน โดยในกลุ่มอาการ HELLP มีสภาวะความผิดปกติหลัก ๆ อยู่ 3 ประการ คือ
- เม็ดเลือดแดงแตก (Hemolysis) หมายถึง ภาวะที่เซลล์เม็ดเลือดแดงที่ทำหน้าที่ในการลำเลียงออกซิเจนแตกสลาย และทำให้ฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) รั่วออกมาปะปนอยู่ในกระแสเลือด ทำให้ค่าความเข้มข้นของเม็ดเลือดลดลง หรือมีภาวะซีด
- เอนไชม์ตับเพิ่มขึ้น (Elevated Liver Enzymes) ระดับเอนไซม์ของตับเพิ่มสูงขึ้นในเลือด ซึ่งหมายถึงการเกิดภาวะตับอักเสบขึ้น
- เกล็ดเลือดต่ำ (Low Platelet Count)
ภาวะนี้เป็นภาวะที่อันตราย และอาจส่งผลให้ทั้งแม่และทารกในครรภ์เสียชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง
กลุ่มอาการ HELLP พบบ่อยแค่ไหน
ภาวะนี้เป็นภาวะที่พบได้บ้างในหญิงตั้งครรภ์ที่ม่ีภาวะครรภ์เป็นพิษ และจัดเป็นภาวะครรภ์เป็นพิษรุนแรงที่มีการส่งผลต่อระบบต่างๆของมารดาดังกล่าวข้างต้น
อาการ
อาการของกลุ่มอาการ HELLP
อาการของกลุ่มอาการ HELLP นั้นอาจจะแตกต่างกันออกไปตามแต่ละคน และค่อนข้างสังเกตได้ยาก เนื่องจาก ผู้ป่วยอาจจจะมีอาการคล้ายกับอาการปกติที่พบได้ในหญิงตั้งครรภ์ทั่วไป
อาการของกลุ่มอาการ HELLP ที่พบได้บ่อย ได้แก่
- รู้สึกไม่สบาย หรือเหนื่อยล้า
- ปวดท้อง โดยเฉพาะช่วงท้องส่วนบนบริเวณลิ้นปี่หรือชายโครงด้านขวา
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ปวดหัว
- มีอาการปวดไหล่ หรือมีอาการปวดเมื่อหายใจเข้าลึก ๆ
- อาการบวม
- มองเห็นไม่ชัด
- ชัก
- เลือดออกผิดปกติ จ้ำเลือดตามตัว
- ปัสสาวะสีเข้มหรือเป็นสีน้ำล้างเนื้อ
สาเหตุ
สาเหตุของกลุ่มอาการ HELLP
ในปัจจุบัน ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดว่าอะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการ HELLP นี้ขึ้น แต่มักพบร่วมกับหญิงตั้งครรภ์ที่มี ภาวะครรภ์เป็นพิษ (Preeclampsia) เนื่องจาก 10-20% ของผู้หญิงที่มีภาวะเหล่านี้อาจเกิดกลุ่มอาการ HELLP ร่วมด้วยได้
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของกลุ่มอาการ HELLP
สำหรับปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดกลุ่มอาการ HELLP มากขึ้น อาจมีดังต่อไปนี้
- มีภาวะครรภ์เป็นพิษ หรือเคยมีภาวะครรภ์เป็นพิษมาก่อน
- อายุ 35 ปีขึ้นไป
- มีเชื้อสายแอฟริกา-อเมริกา
- เป็นโรคอ้วน หรือมีน้ำหนักตัวมาก
- โรคประจำตัวความดันโลหิตสูงอยู่เดิม
- เคยเกิดกลุ่มอาการ HELLP ในการตั้งครรภ์ครั้งก่อน
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยกลุ่มอาการ HELLP
หากแพทย์สงสัยว่าคุณแม่ตั้งครรภ์อาจจะมีกลุ่มอาการ HELLP ก็อาจจำเป็นต้องทำการตรวจร่างกาย และตรวจเพิ่มเติมทางห้องปฏิบัติการ เพื่อหาสัญญาณความผิดปกติของเลือดและตับ โดยอาจใช้วิธีการตรวจดังต่อไปนี้
- ตรวจเลือด เพื่อวัดปริมาณของเกล็ดเลือด เอนไซม์ตับ และจำนวนเซลล์เม็ดเลือดแดง
- ตรวจปัสสาวะ เพื่อตรวจหาความผิดปกติของโปรตีนในปัสสาวะ
การรักษากลุ่มอาการ HELLP
หนทางที่ดีที่สุดในการรักษากลุ่มอาการ HELLP คือ การให้ผู้ป่วยคลอดบุตรให้เร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เนื่องจากสาเหตุหลักเกิดจากครรภ์เ้ป็นพิษดังที่กล่าวไปข้างต้น แม้ว่าทารกอาจจะต้องคลอดก่อนกำหนด เพราะการปล่อยทิ้งไว้นานเกินไป อาจจะเป็นอันตรายทั้งกับตัวแม่และทารกในครรภ์
แต่อย่างไรก็ตาม วิธีการรักษานั้นก็มักจะขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของอาการ และระยะเวลาว่าอีกนานเท่าไหร่กว่าจะถึงกำหนดคลอด
คุณหมออาจจะแนะนำวิธีการรักษาดังต่อไปนี้
- รับเลือดหรือส่วนประกอบของเลือด เพื่อช่วยรักษาภาวะโลหิตจางและภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
- ให้แมกนีเซียม ซัลเฟต (Magnesium Sulfate) เพื่อช่วยป้องกันอาการชัก
- ใช้ยาลดความดัน เพื่อช่วยควบคุมความดันโลหิต
- ให้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) เพื่อช่วยเร่งการพัฒนาของปอดของทารกในครรภ์ กรณีที่วินิจฉัยภาวะครรภ์เป็นพิษนี้ในอายุครรภ์ก่อนกำหนด โดยอาการมารดาจะต้องคงที่ระดับหนึ่งในการให้ยากลุ่มนี้เพิ่มเติม
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่ช่วยจัดการกับกลุ่มอาการ HELLP
กลุ่มอาการ HELLPเป็นภาวะที่ไม่สามารถป้องกันได้ แต่อาจช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอาการรุนแรงได้ ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้
- รักษาสุขภาพให้แข็งแรง โดยการออกกำลังกายเป็นประจำ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม
- รับการตรวจร่างกายเป็นประจำเมื่อตั้งครรภ์ เพื่อให้แพทย์สามารถตรวจพบความผิดปกติได้อย่างรวดเร็ว
- แจ้งให้แพทย์ทราบในทันทีหากสังเกตพบความผิดปกติใดๆ ต่อร่างกาย
หากมีคำถาม โปรดปรึกษาคุณหมอเกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์และระดับความรุนแรงของคุณ
