ภาวะมีบุตรยาก เกิดขึ้นได้ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย ซึ่งอาจเกิดจากปัญหาทางสุขภาพ ภาวะทางการแพทย์ รวมถึงการใช้ยาบางชนิดที่อาจส่งผลต่อภาวะเจริญพันธุ์ ดังนั้น การ รักษาภาวะมีบุตรยาก อาจทำให้สามารถตั้งครรภ์และมีลูกได้ แต่ส่วนใหญ่มักเกิดในผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปี โและพยายามมีบุตรมาเป็นระยะเวลานานกว่า 6 เดือน อย่างไรก็ตาม วิธีการรักษาภาวะมีบุตรยากนั้นอาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน
[embed-health-tool-ovulation]
ภาวะมีบุตรยาก คืออะไร
ภาวะมีบุตรยาก คือ ภาวะที่ผู้หญิงไม่สามารถตั้งครรภ์ได้แม้จะมีเพศสัมพันธ์บ่อยและไม่มีการคุมกำเนิด ซึ่งภาวะนี้มักเกิดในผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปี ซึ่งหลังจากพยายามมา 6 เดือนแต่ยังไม่ตั้งครรภ์ โดยปกติแล้ว ภาวะมีบุตรยากอาจเกิดขึ้นได้ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย ซึ่งอาจเกิดจากปัญหาทางสุขภาพ ภาวะทางการแพทย์ รวมถึงการใช้ยาบางชนิดที่อาจส่งผลต่อภาวะเจริญพันธุ์
สาเหตุของภาวะมีบุตรยาก
ภาวะมีบุตรยากนั้นอาจเกิดขึ้นจากหลาย ๆ สาเหตุดังต่อไปนี้
สาเหตุของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง
สาเหตุของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิงนั้นอาจมีดังนี้
- อายุที่มากขึ้น ภาวะมีบุตรยากอาจพบได้มากในผู้หญิงที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป
- มีประวัติการผ่าตัดกระดูกเชิงกราน อาจเสี่ยงทำให้ท่อนำไข่เสียหาย
- เมือกปากมดลูกหนา อาจทำให้อสุจิไหลผ่านเข้าสู่มดลูกได้ยาก
- เนื้องอกมดลูก อาจเสี่ยงต่อการอุดตันท่อนำไข่
- เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) อาจส่งผลทำให้รังไข่ ท่อนำไข่ ไม่พร้อมต่อการปฏิสนธิและการตั้งครรภ์
- ภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบ (Pelvic Inflammatory Disease หรือ PID) อาจส่งผลให้ท่อนำไข่เสียหาย ทำให้ไข่ไม่สามารถผสมกับอสุจิได้
- การผ่าตัดแก้หมัน ผู้ที่ผ่านการผ่าตัดแก้หมันอาจไม่สามารถตั้งครรภ์ได้อีก
- ผลข้างเคียงจากยา การใช้ยารักษาโรคหรือยาเสพติดบางชนิด อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงในระยะยาว คือ ภาวะมีบุตรยาก
สาเหตุของภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย
สำหรับสาเหตุของภาวะมีบุตรยากในผู้ชายอาจมีดังนี้
- ปัญหาอสุจิ น้ำอสุจิน้อย ตัวอสุจิน้อย หรืออสุจิมีคุณภาพต่ำ ปัญหาเกี่ยวกับอสุจิเหล่านี้อาจทำให้เกิด ภาวะมีบุตรยาก
- ปัญหาที่อัณฑะ อัณฑะเป็นแหล่งผลิตและเก็บอสุจิ หากได้รับการติดเชื้อหรือบาดเจ็บที่อัณฑะอาจมีผลต่อคุณภาพของอสุจิ ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดภาวะมีบุตรยาก
- การทำหมัน ผู้ชายที่ผ่านการทำหมันแล้ว มักไม่สามารถมีลูกได้
- ปัญหาเรื่องการหลั่ง ผู้ชายที่มีปัญหาเกี่ยวกับการหลั่ง เช่น หลั่งช้า ไม่เกิดการหลั่ง อาจเสี่ยงที่จะทำให้เกิดภาวะมีบุตรยาก
- ฮอร์โมนเพศชายต่ำกว่าปกติ อาจมีผลทำให้มีการผลิตอสุจิน้อยเกินกว่าจะทำให้เกิดการปฏิสนธิได้
- ผลข้างเคียงจากยา การใช้ยารักษาโรค หรือยาเสพติดบางชนิด อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงในระยะยาว คือ ภาวะมีบุตรยาก
วิธีรักษาภาวะมีบุตรยาก
การรักษาภาวะมีบุตรยากอาจทำได้หลายวิธี โดยวิธีการรักษาในผู้ชายและผู้หญิงอาจจะแตกต่างกันไป ดังนี้
วิธีรักษาภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง
- รักษาโดยการให้ยา คุณหมออาจสั่งจ่ายยากลุ่มที่กระตุ้นให้เกิดการตกไข่ และปรับสมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย เช่น โคลมีฟีน (Clomiphene) ทาม๊อกซิเฟน (Tamoxifen) เมทฟอร์มิน (Metformin) โกนาโดโทรปิน (Gonadotrophins)
- รักษาโดยการผ่าตัด ผู้หญิงหลายคนที่มีภาวะมีบุตรยากอาจมีความผิดปกติภายในที่ส่งผลให้เกิดการอุดตันบริเวณท่อนำไข่ ท่อนำไข่เสียหาย หรือมดลูกเสียหาย การผ่าตัดอาจช่วยให้ท่อนำไข่พร้อมต่อการลำเลียงอสุจิและไข่มากขึ้น
- การคัดแยกเชื้ออสุจิฉีดเข้าโพรงมดลูก (Intra Uterine Insemination หรือ IUI) วิธีนี้คุณหมอจะทำการฉีดน้ำอสุจิเข้าสู่โพรงมดลูกโดยตรง ซึ่งน้ำอสุจิที่ฉีดเข้าไปจะเป็นน้ำอสุจิที่คัดเลือกเอาเฉพาะตัวอสุจิที่แข็งแรง ซึ่งอาจเพิ่มโอกาสในการปฏิสนธิให้มากขึ้น
วิธีรักษาภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย
- รักษาโดยการให้ยา เนื่องจากผู้ชายบางคนอาจมีปัญหาเกี่ยวกับการติดเชื้อที่บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ คุณหมออาจสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะ เช่น ยาต้านการอักเสบ ยาต้านเชื้อ เพื่อช่วยรักษาการติดเชื้อ ทำให้อวัยวะสืบพันธุ์อยู่ในสภาวะที่พร้อมสำหรับการมีลูก แต่ผู้ชายที่มีภาวะมีบุตรยากบางคนอาจจำเป็นต้องรับประทานยาปรับฮอร์โมน เพื่อให้ระดับฮอร์โมนเพศชายสมดุลขึ้น
- รักษาโดยการผ่าตัด การผ่าตัดอาจช่วยแก้ไขปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับอัณฑะ เช่น การผ่าตัดหลอดเลือดดำที่อัณฑะ การผ่าตัดท่ออสุจิ ซึ่งอาจมีส่วนช่วยให้กระบวนการผลิตอสุจิกลับมาเป็นปกติได้ หรือหากมีปัญหาอวัยวะเพศไม่แข็งตัว ก็อาจต้องเข้ารับการผ่าตัดเพื่อรักษาภาวะนี้ด้วย
หากการรักษาโดยการใช้ยา การปรับฮอร์โมน การผ่าตัด ตลอดจนการปรับพฤติกรรมประจำวันต่าง ๆ แล้วแต่ยังไม่ได้ผล คุณหมออาจแนะนำกระบวนการอื่น ๆ สำหรับการมีลูก เช่น การทำเด็กหลอดแก้ว การอุ้มบุญ การอุปการะลูกบุญธรรม
