คุณแม่วัยใส เป็นการตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อมในช่วงวัยรุ่นที่มีอายุโดยเฉลี่ยประมาณ 11-18 ปี โดยการตั้งครรภ์ของคุณแม่วัยใสส่วนใหญ่เกิดจากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่มีการป้องกัน และไม่มีการคุมกำเนิด ซึ่งถือเป็นปัญหาสังคมที่สำคัญปัญหาหนึ่งในประเทศไทย เนื่องจากคุณแม่วัยใสยังอยู่ในวัยเรียนจึงยังไม่มีรายได้และยังอาจมีความไม่พร้อมในด้านอื่น ๆ ที่จะสามารถเลี้ยงดูเด็กที่เกิดมาได้ จึงส่งผลให้เกิดปัญหาตามมาในหลาย ๆ ด้าน เช่น เด็กที่เกิดจากคุณแม่วัยใสเมื่อโตขึ้นอาจมีพฤติกรรมก้าวร้าว ก่อความรุนแรง ติดยาเสพติด ดังนั้น การเรียนรู้วิธีการคุมกำเนิดที่ถูกต้อง รวมถึงเรียนรู้เกี่ยวกับวิธ๊การรับมือเมื่อท้องไม่พร้อมอาจช่วยป้องกันการเกิดปัญหาเหล่านี้ได้
[embed-health-tool-ovulation]
คุณแม่วัยใส คืออะไร
คุณแม่วัยใส คือ การตั้งครรภ์ที่เกิดขึ้นในวัยรุ่น โดยเฉลี่ยมีอายุประมาณ 11-18 ปี ซึ่งเป็นวัยที่อาจยังไม่พร้อมในการตั้งครรภ์เนื่องจากยังไม่มีรายได้หรือมีความเป็นอยู่ที่ไม่พร้อมต่อการเลี้ยงดูเด็ก
แต่หากพูดในทางทฤษฎี เมื่อเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ที่เริ่มต้นตั้งแต่อายุประมาณ 15 ปี ไปจนถึงอายุ 49 ปี ซึ่งเป็นช่วงอายุที่ร่างกายเริ่มมีการตกไข่ มีประจำเดือน และเหมาะต่อการตั้งครรภ์ รวมทั้งฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกายที่มีความแปรปรวนมาก จึงอาจทำให้ผู้หญิงหลายคนรู้สึกมีอารมณ์ทางเพศสูงขึ้นโดยเฉพาะในช่วงก่อนมีประจำเดือน โดยเป็นการกระตุ้นของร่างกายให้มีเพศสัมพันธ์ซึ่งเป็นการตอบสนองต่อสิ่งเร้า เพื่อการสืบพันธุ์ตามธรรมชาติ ซึ่งเมื่อเกิดอารมณ์ทางเพศและมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันหรือไม่ได้คุมกำเนิด ก็อาจทำให้เกิดการตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อมได้
อย่างไรก็ตาม ในสังคมปัจจุบันการตั้งครรภ์และการเลี้ยงดูเด็กไม่ใช่เรื่องง่าย หากขาดสิ่งเหล่านี้ก็อาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตทั้งต่อตัวคุณแม่วัยใสและเด็กที่เกิดมาในระยะยาวได้
- ฐานะทางการเงิน
- การศึกษา
- สภาพแวดล้อมทางสังคมและครอบครัว
- โภชนาการอาหาร
- สุขภาพจิตใจทั้งของคุณแม่และเด็ก
ดังนั้น การเลือกใช้วิธีการคุมกำเนิดจึงอาจเป็นวิธีป้องกันปัญหาเหล่านี้ได้ดีที่สุด
วิธีการคุมกำเนิด เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อม
การคุมกำเนิดมีหลายวิธีที่อาจช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ เช่น ถุงยางอนามัย ยาคุมกำเนิด ห่วงคุมกำเนิด ฉีดยาคุม แผ่นแปะคุมกำเนิด ซึ่งแต่ละคนสามารถเลือกวิธีคุมกำเนิดที่เหมาะสมกับวิถีชีวิตของตัวเองได้
โดยวิธีคุมกำเนิดที่แนะนำ คือ การใส่ถุงยางอนามัย เพราะนอกจากจะช่วยคุมกำเนิดแล้ว ยังอาจช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้อีกด้วย อย่างไรก็ตาม การพูดคุยกับคุณหมอถึงวิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสมสำหรับแต่ละคนอาจช่วยให้การคุมกำเนิดเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
5 สิ่งที่คุณแม่วัยใสควรทำ มีอะไรบ้าง
สิ่งเบื้องต้นที่คุณแม่วัยใสควรปฏิบัติเมื่อรู้ตัวว่ากำลังตั้งครรภ์โดยที่ยังไม่พร้อม อาจมีดังนี้
-
พูดคุยกับคนในครอบครัว
ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่หรือญาติพี่น้องควรเป็นคนกลุ่มแรกที่จะเข้าไปพูดคุยและขอคำปรึกษา ซึ่งแน่นอนว่าในช่วงแรกคนในครอบครัวอาจตกใจหรือไม่พอใจ แต่สุดท้ายแล้วคนในครอบครัวก็อาจเป็นตัวช่วยที่ดีที่จะให้คำแนะนำในการแก้ปัญหา ให้ความปรารถนาดี และความช่วยเหลือในขณะตั้งครรภ์
-
พูดคุยกับคู่รัก
พูดคุยกับคู่รักที่เป็นพ่อของเด็กเพื่อตกลงและวางแผนเกี่ยวกับการเลี้ยงดูเด็กที่เกิดมาในอนาคต แต่หากอีกฝ่ายปฏิเสธในการรับผิดชอบซึ่งเป็นกรณีที่อาจเกิดขึ้นได้ คุณแม่วัยใสควรตั้งสติและเข้มแข็งให้มากที่สุด ขอคำปรึกษาจากครอบครัวที่จะอยู่เคียงข้างและให้ความช่วยเหลือเสมอ
-
ติดต่อสายด่วนเพื่อขอคำปรึกษา
หากคุณแม่วัยใสไม่กล้าเข้าไปพูดคุยกับคนในครอบครัวหรือไม่มีผู้ให้คำปรึกษา สามารถโทรติดต่อสายด่วน 1663 ซึ่งเป็นโครงการสายด่วนปรึกษาเอดส์และท้องไม่พร้อม โดยมูลนิธิเข้าถึงเอดส์ หรือโทร 1323 สายด่วนกรมสุขภาพจิต ที่จะช่วยให้คำปรึกษาเกี่ยวกับปัญหาการตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อม และให้คำปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตที่อาจเกิดขึ้นจากความเครียดและความวิตกกังวล
-
รู้เท่าทันอารมณ์และความรู้สึกของตัวเอง
คุณแม่วัยใสหลายคนอาจเกิดความรู้สึกเครียดและวิตกกังวลได้ เนื่องจากไม่กล้าบอกคนในครอบครัวเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อม หรือบอกแล้วโดนตำหนิกลับมาจนทำให้เกิดความรู้สึกเศร้าและโดดเดี่ยว ซึ่งอาจนำไปสุขปัญหาสุขภพาจิตในอนาคต เช่น ภาวะซึมเศร้า เครียดเรื้อรัง โรควิตกกังวล
ดังนั้น จึงควรรู้เท่าทันอารมณ์และความรู้สึกของตัวเองอยู่เสมอ ตั้งสติและเข้มแข็งเพื่อหาหนทางแก้ปัญหาที่เหมาะสมที่สุด
-
ดูแลสุขภาพตัวเองและสุขภาพครรภ์
เมื่อรู้ตัวว่าตั้งครรภ์และได้พูดคุยกับคนในครอบครัวแล้ว หากยืนยันว่าจะตั้งครรภ์ต่อไปสิ่งที่ควรทำคือการดูแลตัวเองและสุขภาพครรภ์ให้ดีที่สุด ด้วยการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ รับประทานวิตามินเสริมขณะตั้งครรภ์ ฝากครรภ์ หลีกเลี่ยงสารเคมีต่าง ๆ เป็นต้น สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้คุณแม่วัยใสและทารกในครรภ์มีสุขภาพดีตลอดการตั้งครรภ์
