การรักษาหลักสำหรับเด็กที่มีอาการท้องเสียมักเน้นรักษาภาวะขาดน้ำที่เกิดจากการถ่ายอุจจาระ ด้วยการดื่มสารน้ำและเกลือแร่ทดแทน อย่างไรก็ตาม ไม่แนะนำให้ซื้อ ยาแก้ท้องเสียเด็ก มาใช้เองโดยเฉพาะในเด็กเล็กมาก ดังนั้น จึงควรพาเด็กเข้าพบคุณหมอหากมีอาการท้องเสียเกิดขึ้น เพื่อให้คุณหมอจ่ายยา
[embed-health-tool-vaccination-tool]
อาการท้องเสียในเด็ก เกิดจากอะไร
อาการท้องเสียในเด็ก เกิดขึ้นเมื่อร่างกายต้องการกำจัดเชื้อโรคที่เป็นอันตรายออก ซึ่งอาจทำให้มีอาการปวดท้อง ท้องอืด ปวดท้องอุจจาระ มีไข้ อุจจาระเป็นเลือด ภาวะขาดน้ำ วิงเวียนศีรษะ หน้ามืด อ่อนเพลีย ผิวแห้งและเย็น โดยอาการท้องเสียในเด็กเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้
- การติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัสหรือปรสิต เช่น โรต้าไวรัส (Rotavirus) ซาลโมเนลลา (Salmonella) ไกอาเดีย แลมเบลีย (Giardia Lamblia)
- ปัญหาระบบย่อยอาหาร เช่น แพ้อาหาร อาหารเป็นพิษ
- ปฏิกิริยาต่อยาบางชนิด เช่น ยาระบาย ยาปฏิชีวนะ
- โรคที่เกี่ยวกับลำไส้และระบบย่อยอาหาร เช่น โรคลำไส้อักเสบ โรคเซลิแอค (Celiac Disease) อาการลำไส้แปรปรวน
- การผ่าตัดกระเพาะอาหารหรือถุงน้ำดี
ยาแก้ท้องเสียเด็ก มีอะไรบ้าง
เด็กที่มีอาการท้องเสียส่วนใหญ่มักรักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ โดยการรักษาอาการท้องเสียในเด็กจะเน้นการรักษาภาวะขาดน้ำที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายสูญเสียน้ำจากการถ่ายอุจจาระ พร้อมกับอาจให้จุลินทรีย์ที่ดี (Probiotics) เพื่อบำรุงลำไส้ โดยยาแก้ท้องเสียเด็กมีดังนี้
- ผงเกลือแร่ (Oral Rehydration Salt หรือ ORS) ปริมาณ 50-100 มิลลิลิตร/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม สำหรับทารกที่กินนมแม่ แนะนำให้กินนมแม่บ่อยขึ้น จากนั้นป้อนเกลือแร่ปริมาณ 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยให้กินทุก 4 ชั่วโมง เพื่อชดเชยน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไป
- ยาผงถ่าน ช่วยบรรเทาอาการแน่นท้องและอุจจาระเหลว โดยให้กิน 2 เม็ดทันทีที่มีอาการ และกินซ้ำทุก ๆ 3-4 ชั่วโมง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ
- ยาโลเพอราไมด์ (Loperamide) เป็นกลุ่มยาต้านอาการท้องเสีย มักใช้ในกรณีที่เกลือแร่และยาผงถ่ายใช้ไม่ได้ผล โดยกิน 2 เม็ดเมื่อมีอาการ จากนั้นกินซ้ำครั้งละ 1 เม็ดเมื่อมีอากการอุจจาระเหลว แต่ไม่ควรกินเกิน 8 เม็ด/วัน และหากไม่จำเป็นไม่แนะนำให้รับประทาน
นอกจากนี้ ยังมียารักษาอาการอื่น ๆ เพิ่มเติม โดยการจ่ายยาขึ้นอยู่กับการพิจารณาของคุณหมอ ดังนี้
- ยาปฏิชีวนะ ซึ่งคุณหมออาจจ่ายยาโดยพิจารณาจากสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการท้องเสีย เช่น ติดเชื้ออหิวาต์ ติดเชื้อบิด ติดเชื้อพยาธิบางชนิด
- ซิงค์ออกไซด์ (Zinc Oxide ) เป็นยาทาเพื่อช่วยป้องกันการระคายเคืองผิวรอบทวารหนักที่เกิดจากการถ่ายอุจจาระบ่อยครั้ง
อย่างไรก็ตาม การใช้ยาแก้ท้องเสียเด็กควรเข้าพบคุณหมอเพื่อรับยาเสมอ ไม่ควรซื้อยามาใช้เองโดยเฉพาะในเด็กเล็กมาก เพื่อป้องกันผลข้างเคียงของยาที่อาจเป็นอันตรายต่อเด็ก
วิธีดูแลเมื่อเด็กท้องเสีย
วิธีอื่น ๆ ที่สามารถช่วยดูแลเด็กเมื่อมีอาการท้องเสีย อาจมีดังนี้
- ให้เด็กกินของเหลวมากขึ้น เช่น นมแม่ น้ำเปล่า เกลือแร่ น้ำซุป เพื่อทดแทนน้ำที่สูญเสียไปจากการถ่ายอุจจาระ
- ให้อาหารอ่อนกับเด็ก เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก ปลานึ่ง ซุป และหลีกเลี่ยงของทอด ของมัน อาหารสเผ็ด จนกว่าอาการท้องเสียจะดีขึ้น
- หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นให้เกิดอาการท้องเสีย เช่น นม เนย ชีส โยเกิร์ต เพื่อป้องกันอาการท้องเสียกำเริบและรุนแรงขึ้น
