ไขข้อสงสัย ทำไมเราถึงชอบโดน ยุงกัด มากกว่าคนอื่น

คุณเคยบ้างไหม นั่งอยู่ในห้องรวมกันตั้งหลายคน แต่กลับมีคุณอยู่คนเดียวที่โดนยุงกัด จนอดสงสัยไม่ได้ว่า อะไรที่ทำให้บางคนมักจะชอบโดน ยุงกัด มากกว่าคนอื่น ยุงเลือกกัดเรา เพราะเลือดเราอร่อยกว่าคนอื่นจริง ๆ เหรอ มาร่วมหาคำตอบในเรื่องนี้พร้อมกับ Hello คุณหมอ เลยดีกว่า

ปัจจัยที่ทำมักทำให้โดน ยุงกัด มากกว่าคนอื่น

คาร์บอนไดออกไซด์

ยุงสามารถตรวจจับความเปลี่ยนแปลงของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในสภาพแวดล้อมรอบตัวได้ งานวิจัยพบว่า ยุงแต่ละชนิด อาจมีการตอบสนองต่อก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์แตกต่างกัน เมื่อเราหายใจออก ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ก็จะออกมาพร้อมกับลมหายใจของเรา และยิ่งเราออกกำลังกาย หรือทำกิจกรรมที่อาจทำให้หายใจเร็วขึ้น ก็จะทำให้เราผลิตก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มากขึ้น และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เพิ่มขึ้นนี้ อาจกลายเป็นตัวกระตุ้นที่ล่อให้ยุงมาชุมนุมในบริเวณนั้นมากขึ้นตามไปด้วย

กลิ่นตัว

ยุงจะถูกดึงดูดได้ด้วยสารประกอบบางอย่างที่พบได้ในผิวหนังและเหงื่อของมนุษย์ สารประกอบเหล่านี้จะมีกลิ่นที่เฉพาะตัว ที่สามารถดึงดูดยุงให้เข้ามาได้ สารประกอบที่ว่านี้มีอยู่มากมายหลายชนิด หนึ่งในนั้นก็คือ แอมโมเนีย (Ammonia) และกรดแลคติก (Lactic acid)

บรรดานักวิจัยยังคงทำการศึกษาเพื่อหาสาเหตุที่ทำให้กลิ่นตัวของคนบางคนสามารถดึงดูดยุงได้มากกว่าคนอื่น และสันนิษฐานว่าอาจมีสาเหตุมาจาก พันธุกรรม แบคทีเรียบางชนิดบนผิวหนัง หรือปัจจัยทั้งสองนี้รวมเข้าด้วยกัน พันธุกรรมสามารถส่งผลกระทบกับกลิ่นตัวได้ ดังนั้น หากคนในครอบครัวของคุณมักจะโดนยุงกัดเป็นประจำ คุณก็อาจมีโอกาสที่จะโดนยุงกัดเป็นประจำด้วยเช่นกัน

นอกจากนี้ แบคทีเรียบนผิวหนังก็มีส่วนสำคัญในการเกิดกลิ่นตัว และส่งผลกระทบต่อการดึงดูดยุงเช่นกัน งานวิจัยในปี 2011 พบว่า ผู้ที่มีแบคทีเรียบนผิวหลากชนิดกว่ามีโอกาสดึงดูดยุงน้อยกว่า เมื่อเทียบกับผู้ที่มีแบคทีเรียบนผิวหนังไม่กี่ชนิด

สี

งานวิจัยพบว่า ยุงมักจะดึงดูดต่อสีเข้ม ๆ เช่น สีดำ แม้ว่าจะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดว่าทำไม แต่ผู้ที่สวมชุดสีดำ หรือชุดสีเข้ม ๆ ก็มักที่จะโดนยุงกัดมากกว่าคนอื่นเสมอ

ความร้อนและไอน้ำ

ระดับความร้อนที่ร่างกายสร้างขึ้น และระดับของไอน้ำที่อยู่รอบ ๆ ผิวของเรา จะแตกต่างกันไปตามอุณหภูมิภายนอก เมื่อยุงบินเข้ามาใกล้ ยุงก็จะสามารถตรวจจับความร้อนและไอน้ำได้ ทำให้ยุงสามารถตัดสินใจได้ว่าจะกัดเราหรือไม่ งานวิจัยชิ้นหนึ่งพบว่า ยุงมักจะโดนความร้อนดึงดูด และพุ่งเข้าหาแหล่งความร้อนที่อยู่ใกล้ ๆ เสมอ

แอลกอฮอล์

งานวิจัยเล็ก ๆ เมื่อปี 2002 ที่ทำการศึกษาผลกระทบของการดื่มแอลกอฮอล์กับการโดนยุงกัด พบว่า ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ มักโดนยุงกัดมากกว่าผู้ที่ไม่ได้ดื่มแอลกอฮอล์

ตั้งครรภ์

ผู้หญิงตั้งครรภ์มักจะโดนยุงกัดบ่อยกว่าผู้หญิงที่ไม่ได้ตั้งครรภ์ เนื่องจากผู้หญิงตั้งครรภ์ส่วนใหญ่มีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า และหายใจถี่กว่า ทำให้มีปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์รอบตัวสูงกว่า

ทำไมเราถึงคันเมื่อโดนยุงกัด

การโดนยุงกัดอาจส่งผลกระทบต่อคนแต่ละคนแตกต่างกันไป แต่อาการส่วนใหญ่ที่ทุกคนล้วนต้องเจอก็คือ อาการคันจากการโดนยุงกัด เมื่อยุงกัด ยุงจะดูดเลือดเราขึ้นมา พร้อมกับฉีดน้ำลายเข้าไปด้วย ภายในน้ำลายของยุงจะมีสารต้านการแข็งตัวของเลือดและโปรตีนบางชนิด ทำให้เลือดไม่แข็งตัวและสามารถดูดขึ้นมาได้

โปรตีนที่อยู่ในน้ำลายยุงนั้นถือว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมสำหรับร่างกายมนุษย์ ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันปล่อยสารฮีสตามีนออกมาเพื่อช่วยให้เม็ดเลือดขาวโจมตีโปรตีนนั้น สารฮีสตามีนนั้นจะทำให้เกิดอาการคัน อาการอักเสบ และอาการบวม

วิธีบรรเทาอาการคันจากการโดนยุงกัด

• อย่าเกา คุณไม่ควรเกาในบริเวณที่ถูกยุงกัด เพราะยิ่งคุณเกา ก็จะยิ่งทำให้บริเวณที่ถูกยุงกัดนั้นมีอาการบวมมากยิ่งขึ้น และยังอาจทำให้แผลยุงกัดนั้นถลอก จนเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อได้อีกด้วย
• ประคบเย็น การประคบเย็นในจุดที่โดยยุงกัดด้วยผ้าขนหนูเปียก หรือน้ำแข็ง จะช่วยลดอาการบวมและอาการคันได้
• ทายา มียาหลายชนิดที่สามารถช่วยบรรเทาอาการคันจากแมลงสัตว์กัดต่อยได้ เช่น ยาหม่อง หรือพวกยาทาแก้คันอื่นๆ
• ยาแก้แพ้ สำหรับคนที่มีอาการแพ้อย่างรุนแรงจากการโดนยุงกัด อาจต้องใช้ยาแก้แพ้เพื่อช่วยบรรเทาอาการจากการโดนยุงกัด

โดยปกติแล้ว แผลจากการโดนยุงกัดนั้นมักจะหายไปได้เอง ภายในเวลาไม่กี่วัน แต่หากแผลนั้นมีอาการคล้ายจะติดเชื้อ หรือมีอาการที่รุนแรงที่อาจจะมาจากอาการแพ้ เช่น เป็นไข้ ปวด หรือปวดหัว ควรรีบติดต่อแพทย์เพื่อทำการรักษาในทันที

การป้องกันไม่ให้โดนยุงกัด

• ทายากันยุง เลือกทายากันยุงที่มีสารที่สามารถช่วยป้องกันยุงได้ เช่น สาร DEET สารพิคาดิริน (Picaridin) หรือน้ำมันยูคาลิปตัส เลมอน
• สวมเสื้อแขนยาวและกางเกงขายาว เพื่อจำกัดพื้นที่ของผิวที่ยุงสามารถเข้าถึงได้
• สวมเสื้อผ้าสีอ่อน และหลีกเลี่ยงเสื้อผ้าสีเข้ม โดยเฉพาะสีดำ ที่สามารถดึงดูดยุงได้
• หลีกเลี่ยงสถานที่ที่ยุงชุม เช่น เขตที่มีแอ่งน้ำขัง หรือบริเวณที่มืด ๆ และหากเป็นไปได้ พยายามอย่าอยู่ข้างนอกตัวอาคารหรือกลางแจ้งในช่วงเวลาค่ำ
• กำจัดแหล่งเพาะเลี้ยงยุง กำจัดแหล่งน้ำนิ่งต่าง ๆ เช่น น้ำในตุ่ม บ่อน้ำ หรือถ้วยรองตู้กับข้าว เนื่องจากยุงมักจะไปวางไข่ในบริเวณที่มีน้ำนิ่งสนิทเหล่านี้ หรือคุณอาจใส่ทรายสำหรับป้องกันยุง เพื่อทำให้ยุงไม่สามารถวางไข่ได้ และพยายามเปลี่ยนน้ำในตุ่มบ่อย ๆ
• ใช้มุ้งลวด พยายามอย่าปล่อยให้ยุงเข้าบ้าน ด้วยการใช้มุ้งลวดกันยุง และพยายามอย่าเปิดประตูค้างไว้ เพราะยุงสามารถบินเข้ามาได้