สาเหตุของโรคผิวหนังอักเสบ อาจเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น พันธุกรรม สภาพแวดล้อม การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการที่แตกต่างกันออกไป การรักษาโรคผิวหนังอักเสบอาจขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดโรค ดังนั้น จึงควรศึกษาเกี่ยวกับสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของโรคผิวหนังอักเสบ อีกทั้งหากพบอาการที่ผิดปกติ ควรเข้าพบคุณหมอทันทีเพื่อทำการรักษาอย่างเหมาะสม
[embed-health-tool-bmi]
โรคผิวหนังอักเสบคืออะไร
โรคผิวหนังอักเสบ หรือบางครั้งอาจเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis) ซึ่งเป็นประเภทของโรคผิวหนังอักเสบที่พบบ่อยที่สุด ผู้ที่เป็นโรคผิวหนังอักเสบมักจะมีอาการแพ้ หรืออาการหอบหืด พร้อมกับอาการคันผิวหนังและผื่นแดง นอกจากนี้ โรคผิวหนังอักเสบแต่ละประเภท ยังมีอาการและตัวกระตุ้นที่แตกต่างกันออกไป
โดยปกติโรคนี้แล้วมักจะเกิดขึ้นในเด็ก แต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกเพศทุกวัย และถือเป็นโรคเรื้อรัง ที่สามารถทำให้มีอาการผื่นแดงกำเริบเป็นระยะ และอาจมาพร้อมกับโรคหอบหืดหรือไข้ละอองฟาง (Hay fever) หากเป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังควรไปพบคุณหมอ และการรักษารวมถึงการดูแลสุขภาพร่างกาย จะสามารถบรรเทาอาการคันและป้องกันไม่ให้อาการกำเริบได้
อาการของโรคผิวหนังอักเสบ
อาการของโรคผิวหนังอักเสบจะแตกต่างกันไปในแต่ละคน โดยมักจะมีอาการดังต่อไปนี้
- ผิวแห้ง
- คัน และมีอาการคันอย่างรุนแรง โดยเฉพาะในเวลากลางคืน
- ผิวแดงขึ้น หรือมีรอยสีน้ำตาลอมเทาขึ้นเป็นหย่อมๆ บนผิวหนัง โดยเฉพาะบริเวณมือ เท้า หัวเข่า ข้อมือ คอ หน้าอกด้านบน เปลือกตา ข้อพับบริเวณศอกหรือหัวเข่า และในเด็กทารกอาจมีอาการบริเวณใบหน้าและหนังศีรษะ
- ผิวหนาขึ้น แตก แห้ง และเป็นสะเก็ด
- ผิวบอบบาง แพ้ง่าย ผิวบวมแดงจากการเกา
ผู้ที่เป็นโรคนี้มักมีอาการเริ่มต้น ก่อนอายุ 5 ปี และหลายคนมีอาการต่อจนถึงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่ มากไปกว่านั้น สำหรับบางคนอาการผื่นแดงจะเกิดขึ้นเป็นระยะ และอาจจะหายไปช่วงระยะเวลาหนึ่ง หรือเป็นเวลาหลายปี
สาเหตุของโรคผิวหนังอักเสบที่พบบ่อย
โรคผิวหนังอักเสบ สัมพันธ์กับการแปรผันทางพันธุกรรม (genetic variation) ซึ่งส่งผลต่อสุขภาพผิวหนัง โดยปกติแล้วผิวหนังที่แข็งแรง จะช่วยกักเก็บความชุ่มชื่นของผิว และป้องกันแบคทีเรีย การระคายเคือง รวมถึงสารก่อภูมิแพ้ แต่การเป็นโรคผิวหนังอักเสบจะส่งผลต่อความสามารถของผิวหนัง ในการป้องกันสิ่งต่างๆ เหล่านี้
ในปัจจุบันแพทย์ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดโรคผิวหนังอักเสบ แต่คาดว่าอาจเกิดจากขึ้นจากหลายปัจจัย ได้แก่
- พันธุกรรม
- การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ
- สภาพแวดล้อม
- กิจกรรมบางอย่าง ที่อาจทำให้ผิวหนังอ่อนแอลง
- ความผิดปกติของผิวหนังในชั้นเกราะป้องกันผิว (Skin barrier) ที่อาจทำให้ผิวไม่กักเก็บความชุ่มชื้น และเชื้อโรคผ่านทางผิวหนังได้ง่าย
ปัจจัยที่อาจเป็นตัวกระตุ้นโรคผิวหนังอักเสบ
ตัวกระตุ้น (Triggers) อาจไม่ใช่สาเหตุของการเกิดโรคผิวหนังอักเสบ แต่สามารถทำให้เกิดผื่นแดงบนผิวหนัง หรืออาจทำให้อาการผื่นแดงแย่ลง
ตัวกระตุ้นที่พบได้บ่อยที่สุดคือ สารที่ทำให้ผิวหนังระคายเคือง นอกจากนี้ ผื่นแดงยังสามารถถูกกระตุ้นด้วย ปัญหาสุขภาพบางอย่าง ที่ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน รวมถึงกิจกรรมบางอย่าง และสภาพแวดล้อม อาจทำให้ผิวแห้ง เช่น
- เป็นหวัดหรือเป็นไข้หวัดใหญ่
- การติดเชื้อแบคทีเรีย
- อาการแพ้ เช่น การแพ้ละอองเกสร แพ้รา หรือแพ้ขนสัตว์
- การสัมผัสกับสารระคายเคือง เช่น สบู่ น้ำยาทำความสะอาดผิว น้ำหอม เครื่องสำอาง ฝุ่นละออง ทราย ควันบุหรี่
- อากาศที่ร้อนเกินไปหรือหนาวเกินไป
- การสัมผัสกับน้ำเป็นเวลานาน
- การมีเหงื่อออก สลับกับอาการหนาวสั่น อาจกระตุ้นให้อาการกำเริบ
- อาบน้ำอุ่นที่อุณหภูมิสูงเกินไป หรือใช้เวลาอาบน้ำนานเกินไป
- อาศัยอยู่ในที่ที่มีความชื้นต่ำในฤดูหนาว
- อาศัยอยู่ในบริเวณที่มีมลภาวะทางอากาศที่เป็นพิษสูง
สาเหตุที่พบบ่อยโดยแบ่งตามประเภทของโรคผิวหนังอักเสบ
โรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้ (Atopic dermatitis)
เกิดขึ้นเมื่อชั้นผิวหนังที่เป็นเกราะป้องกันผิวอ่อนแอลง ซึ่งส่งผลต่อความสามารถของผิวหนัง ในการปกป้องผิวจากสารระคายเคืองและสารก่อภูมิแพ้ ซึ่งสาเหตุอาจเกิดจากหลายปัจจัย ได้แก่
- พันธุกรรม
- ผิวแห้ง
- ปัญหาระบบภูมิคุ้มกัน
- ตัวกระตุ้น
โรคผื่นสัมผัส (Contact dermatitis)
อาจมีอาการเมื่อสัมผัสกับสารที่ทำให้ระคายเคืองผิว หรือสิ่งที่ทำให้เกิดอาการแพ้ โดยสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคผื่นสัมผัส อาจเกิดจากการสัมผัสสารเหล่านี้
- สารฟอกขาว
- ผงซักฟอก
- การใส่เครื่องประดับ
- น้ำยาง
- นิกเกิล
- ผลิตภัณฑ์ดูแลผิว และเครื่องสำอาง
- สบู่และน้ำหอม
- ควันบุหรี่
ผื่นผิวหนังอักเสบชนิดตุ่มน้ำ (Dyshidrotic eczema)
อาจเกิดจากโรคภูมิแพ้ มือและเท้าที่เปียกชื้น และการสัมผัสกับสาร เช่น นิกเกิล (nickel) โคบอลต์ (cobalt) หรือเกลือโครเมียม (chromium salt) รวมถึงอาจเกิดจากความเครียดด้วย
ผื่นผิวหนังอักเสบที่มือ (Hand dermatitis)
ผื่นผิวหนังอักเสบที่มือถูกกระตุ้นโดยการสัมผัสกับสารเคมี คนที่ทำงานที่ต้องสัมผัสกับสารเคมี อาจเกิดการระคายเคืองผิวได้ ซึ่งอาชีพที่ต้องเจอกับสารเคมี เช่น
- อาชีพทำความสะอาด
- ช่างทำผม
- ผู้ที่ทำงานในโรงพยาบาล หรือศูนย์สุขภาพ
โรคผื่นผิวหนังรูปเหรียญ (Nummular eczema)
สามารถถูกกระตุ้นจากการถูกแมลงกัดต่อย หรืออาการแพ้โลหะหรือสารเคมี นอกจากนี้ยังอาจมีสาเหตุจากผิวแห้ง
ผื่นผิวหนังอักเสบที่เกี่ยวข้องกับการคั่งของเลือด (Stasis dermatitis)
มักจะเกิดขึ้นกับผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับ การไหลเวียนเลือดที่ขาส่วนล่าง อาจทำให้ขาบวมขึ้น และเกิดเส้นเลือดขอด
เมื่อไหร่ควรไปพบคุณหมอ
ควรไปพบคุณหมอทันที หากมีอาการดังต่อไปนี้
- อาการของโรคผิวหนังอักเสบ ส่งผลต่อการนอนหลับ และส่งผลต่อชีวิตประจำวัน
- เกิดการติดเชื้อที่ผิวหนัง เช่น มีหนอง หรือผิวหนังมีสะเก็ดสีเหลือง
- อาการไม่ดีขึ้น แม้จะกลับมารักษาอาการที่บ้านแล้ว