การตรวจภายใน คืออะไร ต้องตรวจบ่อยแค่ไหน และควรเตรียมตัวอย่างไร

การตรวจภายใน คือ การตรวจอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง ทั้งภายนอกและภายในบริเวณอุ้งเชิงกราน ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีตรวจคัดกรองอาการผิดปกติต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับอวัยวะสืบพันธุ์ของผู้หญิง เช่น ตกขาวผิดปกติ เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด ผู้หญิงที่มีอายุ 21 ปีขึ้นไปที่เคยมีเพศสัมพันธ์ควรเข้ารับการการตรวจภายในเป็นประจำทุกปี หรือตามที่คุณหมอแนะนำ หากพบปัญหาเกี่ยวกับอวัยวะสืบพันธุ์ จะได้รักษาได้ทันท่วงที

การตรวจภายใน คืออะไร 

การตรวจภายใน คือ การตรวจอวัยวะสืบพันธุ์ทั้งภายนอกและภายในบริเวณอุ้งเชิงกรานของผู้หญิง เพื่อหาสัญญาณความผิดปกติของอวัยวะต่าง ๆ ภายในอุ้งเชิงกราน เช่น 

• ช่องคลอด เป็นช่องทางให้ประจำเดือนไหลออกมา และเป็นทางผ่านของอสุจิที่จะเข้าสู่มดลูก ทั้งยังเป็นช่องทางให้ทารกออกจากมดลูกเมื่อถึงกำหนดคลอดด้วย 
• ปากมดลูก เป็นทางผ่านของประจำเดือน และเป็นช่องทางที่อสุจิจะเดินทางเข้าไปผสมกับไข่ในมดลูก
• มดลูก เป็นที่ฝังตัวของตัวอ่อนที่เกิดจากไข่ที่ได้รับการผสมกับอสุจิแล้วเกิดการปฎิสนธิ ไข่จะเจริญเติบโตเป็นตัวอ่อนทารกต่อไป
• รังไข่ มีหน้าที่ผลิตไข่ และสร้างฮอร์โมนเพศหญิง ได้แก่ ฮอร์โมนเอสโทรเจน (Estrogen) ฮอร์โมนโปรเจสเทอโรน (Progesterone)
• ท่อนำไข่ เป็นท่อเล็ก ๆ อยู่ที่มดลูกทั้งสองข้าง เชื่อมต่อระหว่างมดลูกกับรังไข่ทั้งสองข้าง ทำหน้าที่เป็นทางผ่านให้ไข่เดินทางจากรังไข่ไปสู่มดลูก
• กระเพาะปัสสาวะ มีหน้าที่กักเก็บปัสสาวะ โดยทั่วไปจะเก็บปัสสาวะได้ประมาณ 350-500 มิลลิลิตร
• ทวารหนัก ส่วนท้ายสุดของระบบขับถ่าย มีหน้าที่เป็นช่องทางขับถ่ายอุจจาระ

วัตถุประสงค์ในการตรวจภายใน

คุณหมออาจแนะนำให้ผู้หญิงตรวจภายใน เพื่อวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้

• ตรวจเมื่อเริ่มตั้งครรภ์ เพื่อดูความสมบูรณ์ของครรภ์และสุขภาพคุณแม่ รวมถึงเพื่อหาสัญญาณความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ เช่น ภาวะแท้งคุกคาม การตั้งครรภ์นอกมดลูก ซึ่งอาจช่วยให้คุณหมอสามารถหาวิธีรักษาภาวะที่พบได้อย่างเหมาะสมยิ่งขึ้น
• ตรวจวินิจฉัยโรค หากมีอาการทางนรีเวช เช่น ตกขาวผิดปกติ เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด ปวดอุ้งเชิงกราน ผิวหนังเปลี่ยนแปลง หรือมีปัญหาในระบบทางเดินปัสสาวะ คุณหมออาจให้เข้ารับการตรวจภายในร่วมกับการอัลตราซาวด์ทางช่องคลอด เพื่อใช้ประกอบการวินิจฉัยโรค
• ตรวจคัดกรองโรค หรือประเมินสุขภาพทางนรีเวช การตรวจอุ้งเชิงกรานเป็นส่วนหนึ่งในการตรวจหาสัญญาณของโรคทางนรีเวช เช่น ซีสต์รังไข่ การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เนื้องอกในมดลูก มะเร็งปากมดลูก

ควรเริ่มตรวจภายในเมื่อไหร่ และควรตรวจบ่อยแค่ไหน

การตรวจภายในสามารถเริ่มตรวจได้เมื่ออายุ 21 ปีขึ้นไปตามคำแนะนำของทางอเมริกา หรือเมื่ออายุ 25 ปี ขึ้นไป ในรายที่มีเพศสัมพันธ์ และอายุ 30 ปี ขึ้นไป ในรายที่ไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ ตามคำแนะนำของราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย สมาคมมะเร็งนรีเวชไทย ร่วมกับชมรมคอลโปสโคปีและพยาธิสภาพปากมดลูกแห่งประเทศไทย ซึ่งควรตรวจเป็นประจำทุกปีเพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดโรคทางนรีเวช และควรตรวจแปปสเมียร์เป็นประจำอย่างน้อยทุก 23 ปี จนถึงอายุ 65 ปี เมื่ออายุ 65 ปีขึ้นไปหากผลตรวจแปปสเมียร์เป็นลบติดต่อกันอย่างน้อย 53 ครั้งภายใน 10 ปีที่ผ่านมา ส่วนใหญ่จะสามารถหยุดตรวจแปปสเมียร์ได้

ภาวะสุขภาพที่ควรเข้ารับการตรวจภายใน 

หากพบว่ามีภาวะสุขภาพ หรืออาการผิดปกติดังต่อไปนี้ในระดับรุนแรง หรือมีอาการเป็นประจำหรือเรื้อรัง ควรเข้ารับการตรวจภายในโดยเร็วที่สุด 

• คัน แสบร้อน บริเวณอวัยวะเพศ และอวัยวะเพศมีกลิ่นเหม็น
• ตกขาวผิดปกติ 
• เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด 
• ประจำเดือนมามากหรือน้อยเกินไป 
• ปวดท้องน้อย 
• มีผื่น หรือติ่งเนื้อที่อวัยวะเพศภายนอก
• คลำพบก้อนบริเวณท้องน้อย 

วิธีการตรวจภายใน

วิธีการตรวจภายในที่นิยมใช้ อาจมีดังนี้ 

• • การตรวจด้วยสายตา คุณหมอจะสำรวจว่ามีการระคายเคือง รอยแดง แผลบริเวณอวัยวะเพศภายนอกและช่องคลอดหรือไม่
  • การตรวจด้วยการสัมผัส คุณหมอจะคลำหน้าท้องพร้อมสอดนิ้วเข้าไปในช่องคลอด และในบางกรณี อาจตรวจที่บริเวณทวารหนักด้วย
  • การตรวจโดยใช้อุปกรณ์สเปคคูลั่ม (speculum) สเปคคูลั่มมีลักษณะคล้ายปากเป็ด ใช้เพื่อขยายขนาดผนังช่องคลอดเพื่อให้เห็นลักษณะภายในช่องคลอด ตกขาว และปากมดลูก การสอดอุปกรณ์นี้เข้าไปในช่องคลอดอาจทำให้ผู้หญิงบางคนรู้สึกอึดอัด แต่ควรผ่อนคลาย ไม่เกร็ง เพื่อให้คุณหมอสามารถวินิจฉัยและได้ข้อมูลการตรวจที่ถูกต้อง

  การตรวจแปปสเมียร์ (Pap Smear หรือ Pap Test) คุณหมอจะใช้อุปกรณ์สอดผ่านและถ่างขยายช่องคลอด จากนั้นป้ายเซลล์จากมดลูกไปส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ โดยปกติ อาจทราบผลตรวจภายในเวลา 2-3 วัน หรือขึ้นอยู่กับสถานพยาบาลแต่ละแห่ง

การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจภายใน 

การเตรียมตัวและขั้นตอนการตรวจภายใน อาจมีดังนี้ 

การตรวจภายในโดยทั่วไปจะใช้เวลาประมาณเพียง 5-10 นาที ระหว่างและหลังเข้ารับการตรวจภายในอาจไม่เจ็บแต่อาจรู้สึกจุกเสียดในช่องท้องเล็กน้อย แต่อาการนี้มักหายไปได้เองภายในเวลาไม่นาน