หาก ผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้ที่ต้องนอนพักรักษาตัวเป็นเวลานานไม่ได้ขยับเขยื้อนร่างกายเลย อาจส่งผลให้เลือดไหลเวียนได้ไม่สะดวก กล้ามเนื้ออ่อนแอลงหรือสูญเสียมวลกล้ามเนื้อ จนสุขภาพอ่อนแอและต้องพักรักษาตัว หรือพักฟื้นนานขึ้น และบางครั้งอาจทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น แผลกดทับ ได้ด้วย ผู้เชี่ยวชาญจึงแนะนำให้ผู้ป่วยติดเตียงออกกำลังกายเป็นประจำด้วยท่า กายบริหารสำหรับผู้ป่วยติดเตียง เหล่านี้
[embed-health-tool-heart-rate]
กายบริหารสำหรับผู้ป่วยติดเตียง
1. ท่ายืดเหยียดนิ้วและฝ่ามือ
ท่ายืดเหยียดนิ้วและฝ่ามือจัดเป็นท่ากายบริหารสำหรับ ผู้ป่วยติดเตียง ที่ทำได้ง่ายที่สุดท่าหนึ่ง โดยคุณสามารถยืดเหยียดนิ้วและฝ่ามือได้ตามขั้นตอนต่อไปนี้
- ยื่นมือไปข้างหน้า หันฝ่ามือออกนอกลำตัว
- กางนิ้วทั้ง 5 นิ้วให้ได้มากที่สุดแล้วค้างไว้ 2-3 วินาที
- ให้ปลายนิ้วแต่ละนิ้วแตะกับปลายนิ้วโป้ง ไล่ไปตั้งแต่นิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง นิ้วก้อย
- สลับข้างแล้วทำซ้ำ
- ทำซ้ำข้างละ 2-3 ครั้ง
2. ท่าหมุนข้อมือ
การฝึกท่าหมุนข้อมือบ่อย ๆ จะช่วยให้ ผู้ป่วยติดเตียง มีข้อมือที่แข็งแรง และสามารถเคลื่อนไหวได้เป็นปกติ โดยคุณสามารถออกกำลังกายในท่าหมุนข้อมือได้ ตามขั้นตอนต่อไปนี้
- นอนแขนแนบลำตัว ให้ฝ่ามือแตะอยู่บนเตียง
- หมุนข้อมือข้างหนึ่งทวนเข็มนาฬิกาช้า ๆ
- ทำซ้ำประมาณ 10-15 วินาที
- สลับข้างแล้วทำซ้ำ
- ทำซ้ำข้างละ 2-3 ครั้ง
3. ท่ายกแขน
ท่ายกแขนเป็นการฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อสำหรับ ผู้ป่วยติดเตียง ที่มีประสิทธิภาพมาก ผู้ป่วยสามารถฝึกท่ายกแขนด้วยตัวเอง หรือจะให้ผู้ดูแลช่วยก็ได้ โดยทำตามขั้นตอนต่อไปนี้
- ยกแขนข้างหนึ่งขึ้นให้สูงที่สุดเท่าที่จะทำได้
- ค้างไว้ 10 วินาที
- สลับข้างแล้วทำซ้ำ
- ทำซ้ำข้างละ 2-3 ครั้ง
4. ท่ายกขา
หากขาคุณมีแรงพอ ควรฝึกกายบริหารสำหรับผู้ป่วยติดเตียงด้วยท่ายกขา โดยทำตามขั้นตอนต่อไปนี้ด้วย
- ค่อย ๆ ยกขาข้างหนึ่งขึ้น พยายามยกให้ได้ถึงระดับสะโพก
- ค้างไว้ 10-20 วินาที
- เอาขาลงช้า ๆ
- สลับข้างแล้วทำซ้ำ
- ทำซ้ำข้างละ 2-3 ครั้ง
5. ท่ากระดกและกดข้อเท้า
ท่านี้เป็นท่ากายบริหารสำหรับ ผู้ป่วยติดเตียง ที่ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดบริเวณข้อเท้า และช่วยให้ผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวข้อเท้าได้อย่างเป็นปกติที่สุด แต่การทำท่ากระดกและกดข้อเท้านี้ จะต้องให้ผู้ดูแลช่วยด้วย โดยคุณสามารถออกกำลังกายในท่ากระดกและกดข้อเท้าได้ ดังขั้นตอนต่อไปนี้
- ให้ผู้ป่วยนอนหงาย ผู้ดูแลค่อย ๆ ยกขาข้างหนึ่งของผู้ป่วยขึ้น โดยจับบริเวณน่องและปลายเท้าไว้ให้มั่น
- กดปลายเท้าลง ค้างไว้ 2-3 วินาที
- กระดกปลายเท้าขึ้น ค้างไว้ 2-3 วินาที
- สลับข้างแล้วทำซ้ำ
- ทำซ้ำข้างละ 2-3 ครั้ง
6. ท่ายืดเหยียดกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลัง
ท่ายืดเหยียดกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลัง หรือท่ายืดเหยียดกล้ามเนื้อแฮมสตริงนี้เหมาะกับ ผู้ป่วยติดเตียง อย่างยิ่ง โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับกล้ามเนื้อส่วนนี้ สำหรับท่าบริหารท่านี้คุณต้องมีผู้ดูแลช่วยด้วย โดยทำตามขั้นตอนต่อไปนี้
- ให้ผู้ป่วยนอนหงาย ผู้ดูแลค่อย ๆ ยกขาข้างหนึ่งของผู้ป่วยขึ้น
- งอเข่าช้า ๆ ให้ชิดหน้าอกผู้ป่วยที่สุด
- ค้างไว้ 2-3 วินาที
- ค่อย ๆ กลับท่าเริ่มต้น
- สลับข้างแล้วทำซ้ำ
- ทำซ้ำข้างละ 2-3 ครั้ง
หาก ผู้ป่วยติดเตียง บริหารร่างกายด้วยท่าเหล่านี้เป็นประจำทุกวัน ก็จะช่วยให้กล้ามเนื้อ ข้อต่อ เส้นเอ็นของผู้ป่วยแข็งแรงขึ้น ผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวร่างกายส่วนต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี ทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอาการเจ็บปวดเพราะการกดทับได้ด้วย แต่อย่างไรก็ดี ก่อนผู้ป่วยติดเตียงจะบริหารร่างกายใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้ดูแลก่อนเสมอเพื่อความปลอดภัย