ไข้ไทฟอยด์ อาการ สาเหตุ และการรักษา

ไข้ไทฟอยด์ (Typhoid) เป็นโรคที่พบได้ยาก เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เรียกว่า ซัลโมเนลลา ไทฟิ (Salmonella Typhi) โดยแบคทีเรียชนิดนี้สามารถแพร่กระจายไปยังทุกส่วนของร่างกาย จนอาจส่งผลกระทบต่ออวัยวะต่าง ๆ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ทั้งยังอาจก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ แบคทีเรียที่ก่อให้เกิดไข้ไทฟอบด์อาจพบได้ในน้ำและอาหาร หรืออาจเกิดจากการสัมผัสกับผู้ติดเชื้อ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการปวดศีรษะ มีไข้สูง ท้องผูก และท้องเสีย  

คำจำกัดความ

ไข้ไทฟอยด์ คืออะไร

ไข้ไทฟอยด์ (Typhoid) เป็นโรคที่พบได้ยาก เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เรียกว่า ซัลโมเนลลา ไทฟิ (Salmonella Typhi) โดยแบคทีเรียชนิดนี้สามารถแพร่กระจายไปยังทุกส่วนของร่างกาย จนอาจส่งผลกระทบต่ออวัยวะต่าง ๆ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ทั้งยังอาจก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ แบคทีเรียที่ก่อให้เกิดไข้ไทฟอบด์อาจพบได้ในน้ำและอาหาร หรืออาจเกิดจากการสัมผัสกับผู้ติดเชื้อ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการปวดศีรษะ มีไข้สูง ท้องผูก และท้องเสีย  

ไข้ไทฟอยด์พบได้บ่อยเพียงใด

ไข้ไทฟอยด์อาจเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะในวัยเด็กอาจมีความเสี่ยงในการเป็นไข้ไทฟอยด์มากที่สุด แต่อาการในเด็กนั้นอาจจะมีความรุนแรงน้อยกว่าในผู้ใหญ่

อาการ

อาการของไข้ไทฟอยด์ 

โดยปกติอาการของไข้ไทฟอยด์อาจมีระยะฟักตัวประมาณ 1-2 สัปดาห์ และจะแสดงอาการเจ็บป่วยในช่วง 3-4 สัปดาห์ โดยอาจลักษณะอาการที่แตกต่างกันออกไป ดังต่อไปนี้ 

• ปวดศีรษะ
• อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย
• มีไข้สูงถึง 40.5 องศาเซลเซียส
• เหงื่อออก 
• ไอแห้ง
• เบื่ออาหาร
• อาการท้องผูก
• ผื่น
• ท้องบวมมาก 

ควรไปพบหมอเมื่อใด

ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาคุณหมอเกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์และระดับความรุนแรงของคุณ

สาเหตุ

สาเหตุไข้ไทฟอยด์

ไข้ไทฟอยด์มีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า ซัลโมเนลลา ไทฟิ (Salmonella Typhi) และอาจเกิดจาจกสาเหตุอื่น ๆ ดังต่อไปนี้ 

• การติดเชื้อทางปาก ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาจได้รับเชื้อไทฟอยด์ขณะเดินทางไปยังประเทศที่ยังด้อยพัฒนา เนื่องจากสาธารณูปโภคที่ไม่ดี การรับประทานอาหารที่ไม่สะอาด เป็นต้น 
• พาหะอุจจาระ ถึงแม้ว่าผู้ป่วยไข้ไทฟอยด์จะได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะแล้วก็ตาม แต่ก็อาจยังมีเชื้อที่เป็นพาหะของโรคอยู่ ซึ่งอาจแพร่กระจายเชื้อโรคสู้ผู้อื่นได้ 

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของไข้ไทฟอยด์ 

• ทำงานหรือเดินทางไปยังประเทศที่มีผู้ป่วยไข้ไทฟอยด์
• สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ หรือพึ่งติดเชื้อไข้ไทฟอยด์
• ทำงานเป็นนักจุลชีววิทยาที่ต้องทำงานหรือดูแลเรื่องของแบคทีเรียซัลโมเนลลา ไทฟิ
• ดื่มน้ำที่ปนเปื้อนจากสิ่งปฏิกูลที่มีเชื้อซัลโมเนลลา ไทฟิ

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาคุณหมอทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยไข้ไทฟอยด์

คุณหมออาจทำการตรวจร่างกายและสอบถามเกี่ยวกับอาการที่เกิดขึ้น นอกจากนั้นยังอาจใช้การทดสอบอื่น ๆ ร่วมด้วย ดังนี้

• อีไลซา (Enzyme-linked Immunosorbent Assay หรือ ELISA) คือ การตรวจเลือดเพื่อวินิจฉัยภาวะการติดเชื้อต่าง ๆ ของร่างกาย
• การตรวจหาแอนติเจนของเชื้อแบคทีเรียซัลโมเนลลา ไทฟิ ด้วยสารเรืองแสงและกล้องจุลทรรศน์ฟลูออเรสเซนต์ ซึ่งสารเรืองแสงอาจจับกับแอนติเจนที่จำเพาะของเชื้อแบคทีเรียซัลโมเนลลา ไทฟิได้
• การตรวจปริมาณของเกล็ดเลือด (Platelet count)
• ตรวจอุจจาระ

การรักษาไข้ไทฟอยด์

สำหรับผู้ป่วยไข้ไทฟอยด์ คุณหมออาจใช้วิธีการรักษาด้วยยาปฎิชีวนะ เช่น ยาคลอแรมเฟนิคอล ( Chloramphenicol) ในกรณีผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง (ประมาณ 3%-5%) อาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษาเป็นระยะเวลานาน ๆ เพื่อกำจัดถุงน้ำดี ซึ่งเป็นแหล่งของเชื้อแบคทีเรีย

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเพื่อบรรเทาอาการไข้ไทฟอยด์ 

เนื่องจากการรับวัคซีนอาจไม่สามารถป้องกันไข้ไทฟอยด์ได้ ดังนั้นการดูแลตัวเองเพื่อป้องกันไข้ไทฟอยด์อาจทำได้ ดังนี้

• ล้างมือบ่อย ๆ โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหารหรือเวลาเตรียมอาหาร ก่อนและหลังเข้าห้องน้ำ
• หลีกเลี่ยงการรับประทานผักและผลไม้ดิบ เช่น ผักกาดหอม 
• เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ สุก สะอาด ปลอดภัย นอกจากนั้น อาจหลีกเลี่ยงการซื้ออาหารริมถนนที่อาจทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย