สมุนไพรขับเสมหะ เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับผู้ทีมีปัญหาอาการไอ หรืออาการระคายเคืองภายในหลอดลม ซึ่งก่อให้เกิดเสมหะ น้ำมูก หรือฝุ่นละออง ซึ่งสมุนไพรแต่ละชนิดนั้นมักช่วยแก้ปัญหาที่แตกต่างกันไป จึงควรศึกษาถึงสรรพคุณและชนิดของสมุนไพรเพื่อเลือกใช้ได้อย่างเหมาะสม
ประเภทของ สมุนไพรขับเสมหะ
สมุนไพรบรรเทาอาการไอ
สมุนไพรที่ช่วยบรรเทาอาการไอนั้น แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลักดังต่อไปนี้
- สมุนไพรที่เคลือบเยื่อบุทางเดินหายใจ เพื่อช่วยเคลือบและป้องกันทางเดินหายใจ จากสิ่งที่ทำให้ระคายเคือง เช่น มะขามป้อม มะนาว เป็นต้น
- สมุนไพรที่กดอาการไอในสมอง เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ยับยั้งการไอ โดยการกดศูนย์ควบคุมการไอในสมอง เช่น ฝิ่น เป็นต้น
สมุนไพรขับเสมหะ
- สมุนไพรที่มีน้ำมันหอมระเหย น้ำมันหอมระเหยนั้นมีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ ลดน้ำมูก และช่วยละลายเสมหะ หรือขับเสมหะออกมาจากทางเดินหายใจได้ง่ายขึ้น
- สมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นกรด เช่น มะนาว บ๊วย หรือมะขาม จะออกฤทธิ์ช่วยละลายเสมหะ ทำให้ขับเสมหะได้ง่ายขึ้น
สมุนไพรขับเสมหะ ที่ควรมีติดบ้าน
ขิง
ขิงนั้นมีสรรพคุณช่วยในการบรรเทาอาการไอแห้งเนื่องจากมีตัวยาช่วยต่อต้านการอักเสบ และยังช่วยลดอาการคลื่นไส้และอาการเจ็บคอได้อีกด้วย สรรพคุณในการต้านการอักเสบของขิงนั้น จะช่วยผ่อนคลายเนื้อเยื่อในทางเดินหายใจ จึงช่วยลดอาการไอได้
วิธีการใช้ขิงเพื่อบรรเทาอาการไอ ทำได้โดยการต้มขิงสดประมาณ 20-40 กรัม ในน้ำร้อน หรือฝานขิงเป็นชิ้นบางๆ แล้วแช่ในน้ำร้อน 2-3 นาที รอจนอุ่นแล้วดื่มได้เลย หรืออาจจะผสมกับน้ำผึ้งหรือน้ำมะนาวเพื่อช่วยลดอาการเจ็บคอ และช่วยขับเสมหะได้ดียิ่งขึ้น แต่ควรระมัดระวังไม่ดื่มน้ำขิงมากเกินไป เพราะอาจทำให้ท้องไส้ปั่นป่วน หรือแสบร้อนกลางทรวงอกได้
ขมิ้น
สารเคอร์คูมิน (Curcumin) ที่พบได้ในขมิ้นนั้น มีคุณสมบัติในการช่วยต่อต้านการอักเสบ ต้านไวรัส และต้านเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งอาจเป็นสาเหตุหลักๆ ที่ทำให้เกิดอาการไอและอาการเจ็บคอได้ นอกจากนี้ ยังมีการใช้ขมิ้นเพื่อช่วยรักษาโรคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับทางเดินหายใจ เช่น หลอดเลือดอักเสบ และโรคหอบหืดอีกด้วย
ร่างกายของเราจะดูดซึมเอาสารเคอร์คูมินไปใช้ได้ดีที่สุด หากได้รับประทานพริกไทยดำร่วมด้วย โดยผสมผงขมิ้น 1 ช้อนโต๊ะ และพริกไทยดำอีกเล็กน้อย ลงในเครื่องดื่ม เช่น น้ำส้มคั้น ดื่มเพื่อช่วยบรรเทาอาการไอได้
สะระแหน่
ในใบสะระแหน่นั้นมีสารเมนทอล ที่สามารถช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ และช่วยแก้คัดจมูก ลดน้ำมูก และละลายเสมหะได้ วิธีการใช้สะระแหน่เพื่อช่วยขับเสมหะ บรรเทาอาการไอได้โดยการชง หรือดื่มชาสะระแหน่ (ชาเปปเปอร์มินต์) หรืออาจจะใช้เป็นวิธีการหยดน้ำมันหอมระเหยจากใบสะระแหน่ลงในน้ำร้อน 2-3 หยด แล้วสูดดมกลิ่นไอน้ำที่ระเหยออกมา
สับปะรด
สับปะรดนั้นเป็นอีกหนึ่งสมุนไพรที่อาจช่วยบรรเทาอาการไอและช่วยขับเสมหะได้ เนื่องจากเอนไซม์โบรมีลีน (Bromelain) ที่พบได้ในสับปะรดนั้น มีคุณสมบัติในการต่อต้านการอักเสบ และยังช่วยละลายเสมหะ ทำให้ร่างกายสามารถขับเสมหะออกไปจากทางเดินหายใจได้ง่ายดายยิ่งขึ้น
อาจรับประทานสับปะรดสด หรือดื่มน้ำสับปะรดเป็นประจำเพื่อช่วยลดเสมหะในลำคอ และช่วยลดอาการไอได้ แต่ควรระมัดระวังเรื่องของโรคภูมิแพ้สับปะรด หรือปฏิกิริยากับยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะ และยาเจือจางเลือด หากกำลังใช้ยาดังกล่าว ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานสับปะรดเพื่อหวังผลบรรเทาอาการไอ
เมื่อใดควรไปพบคุณหมอ
แม้สมุนไพรขับเสมหะจะมีสรรพคุณช่วยรักษาอาการไอ หรือขับเสมหะ แต่เป็นเพียงบรรเทาอาการเบื้องต้นเท่านั้น หากสังเกตเห็นอาการที่รุนแรงดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบคุณหมอทันที
- หายใจไม่ออก
- หายใจมีเสียงหวีด
- เจ็บหน้าอก
- เป็นไข้
- ปวดหลัง
- หนาวสั่น
- ไอเป็นเลือด
- ไอเรื้อรังไม่ยอมหายนานกว่า 2 เดือนขึ้นไป
แม้ว่าอาการไอและมีเสมหะนั้น อาจจะเป็นอาการปกติที่พบได้บ่อย แต่หากมีอาการอื่นร่วมด้วย ควรติดต่อแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจร่างกายในทันที เพราะอาการไอเหล่านี้อาจจะเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงโรคร้ายหรือภาวะอื่นที่รุนแรงได้
[embed-health-tool-bmi]
