นมแม่ คืออาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารกแรกเกิดช่วงขวบปีแรก เพราะอุดมไปด้วยคุณค่าสารอาหารที่เป็นประโยชน์ ย่อยง่าย และอ่อนโยนต่อระบบทางเดินอาหารของลูกน้อย นอกจากเรื่องประโยชน์ของนมแม่แล้ว ยังมีข้อสังเกตอื่น ๆ เกี่ยวกับนมแม่ที่คุณแม่มือใหม่ควรศึกษา เช่น ปริมาณน้ำนมที่ลูกควรได้รับ คุณภาพน้ำนมแม่ อาหารสำหรับหญิงให้นมบุตร เป็นต้น
ประโยชน์นมแม่
นมแม่เต็มไปด้วยคุณค่าสารอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก มีวิตามินครบเกือบทุกชนิด รวมทั้งโปรตีน ไขมัน เกลือแร่งต่าง ๆ และสารอาหารอื่น ๆ ที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของทารก มีภูมิคุ้มกันที่จะช่วยให้ร่างกายของทารกแข็งแรงต้านทานเชื้อโรคทั้งเชื้อไวรัสและแบคทีเรียต่าง ๆ ที่สำคัญย่อยง่ายและโอกาสเสี่ยงต่ำที่ทารกจะแพ้นมแม่ รวมทั้งมักมีน้ำหนักตามเกณฑ์ และลดความเสี่ยงจากการเป็นโรคอ้วน เบาหวาน และป้องกันทารกจากโรคไหลตายในเด็ก หรือ SIDS อีกด้วย
ปริมาณนมแม่ที่ลูกน้อยควรได้รับ
โดยปกติแล้ววทารกช่วง 1-3 เดือนแรก มักดื่มนมทุก 3-4 ชั่วโมง ครั้งละประมาณ 3-4 ออนซ์ เฉลี่ย 8 ครั้งต่อวัน หรือเฉลี่ยวันละ 24-32 ออนซ์ (100-150 มิลลิลิตร/กิโลกรัม) ซึ่งปริมาณนมจะเพิ่มขึ้นตามน้ำหนักตัว กระทั่งอายุครบ 6 เดือนอาจเริ่มมีอาหารชนิดอื่นเข้ามาเสริม เป็นอาหารเสริมตามวัย ทำให้อาจลดปริมาณนมแม่ลง
สัญญาณที่บ่งบอกว่าลูกน้อยได้นมแม่ไม่เพียงพอ
เมื่อลูกน้อยได้กินนมแม่ทุก ๆ 2-3 ชั่วโมง โดยปกติแล้วถือว่าได้รับนมแม่เพียงพอ แต่หากคุณแม่ยังกังวลว่าลูกอาจได้รับน้ำนมไม่เพียงพอหรือไม่ อาจลองสังเกตสัญญาณเตือนเหล่านี้
- ลูกดูดนมนานกว่า 45 นาที/ครั้ง ไม่ได้ยินเสียงกลืน
- ลูกรู้สึกหิวหลังจากที่เพิ่งกินนมไป
- ขณะที่ลูกดูดนมอยู่ ให้คุณแม่สังเกต ลองฟังเสียงกลืนนม หากไม่ได้ยินเสียงกลืนนม นั่นอาจหมายถึงลูกน้อยได้รับนมไม่เพียงพอ
- คุณแม่รู้สึกว่านมยังคัดตึง เหมือนน้ำนมในเต้าไม่ลดลงแม้ว่าลูกน้อยจะกินนมแม่ไปแล้วก็ตาม
- หลังจากกินนมแม่แล้วลูกน้อยไม่ค่อยฉี่ หรือฉี่น้อยกว่าที่ควรจะเป็น (5-6 ครั้ง)
- พัฒนาการด้านน้ำหนักตัวของลูกน้อยไม่ค่อยเพิ่ม หรือเพิ่มขึ้นน้อยมาก ไม่เพิ่มตามเกณฑ์
ปัจจัยที่ส่งผลต่อปริมาณนมแม่
มีปัจจัยหลายข้อที่อาจส่งผลต่อปริมาณนมแม่ เช่น ความเครียด ความเห นื่อยล้า ประจำเดือน ยาคุมกำเนิด คาเฟอีน การสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การผ่อนไม่เพียงพอ การดื่มน้ำน้อย และปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ที่คุณแม่อาจเป็นอยู่แล้ว หากคุณแม่สังเกตได้ว่าปริมาณน้ำนมที่ออกมามีปริมาณน้อย ไม่เพียงพอให้ลูกดื่ม คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์ทันที เพื่อหาสาเหตุและแก้ไขต่อไป
อาหารกับคุณภาพนมแม่
อาหารแทบทุกอย่างล้วนแต่มีประโยชน์ต่อการผลิตนมแม่ โดยไม่ว่าคุณแม่เลือกรับประทานอาหารชนิดใด นมแม่ยังคงมีคุณค่าสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อลูกน้อยครบถ้วน อย่างไรก็ตาม การที่คุณแม่ให้นมลูกนั้นต้องใช้พลังงานอย่างมาก หากคุณแม่กินเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายนอกจากจะนำมาใช้เป็นพลังงานในการให้นมลูกแล้ว ยังมีประโยชน์ต่อร่างกายของคุณแม่เองอีกด้วย ควรเลือกกินอาหารหลากหลายและครบถ้วนให้ครบ 5 หมู่ใน 1 วัน ทั้งเนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ และธัญพืช โดยสารอาหารที่ควรได้รับ ได้แก่ ธาตุเหล็ก แคลเซียม และโปรตีน ที่สำคัญไม่ควรอดอาหารเด็ดขาด นอกจากอาหารแล้ว คุณแม่ควรดื่มน้ำอย่างน้อย 3 ลิตร/วัน และพักผ่อนให้เพียงพอ
ปัญหาและวิธีแก้หากลูกไม่ดื่มนมแม่
คุณแม่อาจประสบปัญหาลูกน้อยไม่ยอมดื่มนมแม่ ทั้งนี้อาจเกิดจากหลายสาเหตุซึ่งอาจใช้วิธีดังต่อไปนี้เพื่อให้ลูกดื่มนนมแม่
- หากคุณแม่ให้ลูกน้อยกินนมผงเพราะกลัวว่าลูกจะได้รับนมแม่ไม่เพียงพอ ลูกน้อยอาจชินกับนมผง หรือขณะที่อยู่โรงพยาบาลลูกน้อยได้รับนมผงจากขวดเพราะคุณแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ อาจเป็นสาเหตุให้ลูกดื่มนมจากเต้าได้ยากขึ้น เมื่อลูกน้อยไม่ดื่มนมจากเต้า อาจค่อยๆ ปรับสลับการให้ดูดนมจากเต้ากับการให้ดูดนมจากขวด โดยคุณแม่เลือกปั๊มนมเก็บไว้ ปั๊มนมอย่างสม่ำเสมอ
- หากนมแม่ไหลน้อยในช่วงแรก ในช่วง 4-6 สัปดาห์แรกคุณแม่ควรหลีกเลี่ยงการให้ลูกน้อยดื่มนมจากขวดหรือการใช้จุกนมปลอม ควรให้ลูกดื่มนมแม่จากเต้าเพื่อช่วยเปิดท่อน้ำนม เมื่อลูกน้อยกินนมจากเต้าจะทำให้น้ำนมแม่ออกมากขึ้นเรื่อย ๆ
- ถ้าน้ำนมไม่มาจริง ๆ และไม่พอต่อทารกควรปรึกษาคุณหมอ เพื่อได้รับยากระตุ้นน้ำนม หรือพบผู้เชี่ยวชาญในการกู้น้ำนม
- อาจมีปัญหาในเรื่องของท่าในการเข้าเต้าเพื่อดูดนมแม่ ควรปรึกษาคลินิกนมแม่ในโรงพยาบาลใกล้บ้าน
นมแม่ เป็นสิ่งหนึ่งที่สำคัญต่อลูกน้อย แต่คุณแม่หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าในความเป็นจริงแล้วก็ยังมีเรื่องเกี่ยวกับ น้ำนมแม่ อาหารบำรุงน้ำนม อีกมากมายที่ยังไม่เคยรู้มาก่อน
[embed-health-tool-vaccination-tool]
